Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

Zedekundige Mengelingen, vooral voor Lieden uit de meer beschaafde Standen. Door W.G. Reddingius, Predikant te Eppenhuizen. Te Groningen, bij J. Oomkens. In gr. 8vo. 255 Bl. f 1-16-:

Zeer veel is en wordt er geschreven voor den zoogenoemden gemeenen man. De Schrijver dezer Mengelingen vreest, dat de meer beschaafde standen inmiddels te zeer vergeten worden; en in zoo verre hij den middelstand, zoodanige lieden, die zich niet gaarne tot den gemeenen man zien gerekend, en die daarom de schriften van de Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, en wat in dien zelfden geest is, als niet voor hen geschreven rekenen, bedoelt, mag zijne vrees wel niet geheel ongegrond zijn. Hij begint daarom in deze behoefte te voorzien; en deze Mengelingen, of korte zedekundige Vertoogen, verdienen allezins druk gelezen, en de daarin gegevene lessen beoefend te worden. Wij hebben dezelve stuk voor stuk met genoegen doorloopen, vonden ze doorgaans niet alleen nuttig en leerzaam, maar ook onderhoudend, en twijfelen niet, of zij zullen goeden aftrek vinden, indien zij maar door de zoodanigen, die bij burgerhuisgezinnen invloed en vertrouwen bezitten, worden bekend gemaakt en aangeprezen. Ziet hier den inhoud: 1. Het geven van een goed Voorbeeld. (Het gewigt daarvan, de invloed, en onze verpligting, wordt aangewezen, en dit vertoog, gelijk doorgaans ieder ander, door voorbeelden verlevendigd: bijzonder ook

[p. 356]

wenschen wij, dat het volgende worde behartigd: ‘Vooral moeten wij in de tegenwoordigheid van kinderen voorbeeldig leven, spreken en handelen, enz. Zulke volwassenen, welke zich er in het geheel niet over bekreunen, of datgene, wat zij doen en spreken, van de kleinen al of niet gezien en gehoord wordt, en of dit voor derzelver zedelijkheid voordeelig of schadelijk worden kan, maken zich aan eene groote mate van ligtzinnigheid schuldig; en diegene, welke het er niet opzet op toeleggen, om kinderen door hun voorbeeld te bederven, moeten tot een' afschuwelijken graad van slechtheid vervallen zijn. Wanneer wij niet gaarne met kinderen wilden verkeeren, omdat wij verpligt zijn in hunne tegenwoordigheid omzigtig te handelen, opdat wij aan hen niet een kwaad voorbeeld geven, zou dit tot een slecht teeken strekken, dat wij ons nog niet ernstig beijverden, om ons te allen tijde betamelijk te gedragen. Maar zoo het er ons waarlijk om te doen is, dat wij steeds onberispelijk mogen leven en wandelen, moeten wij gaarne kinderen om ons henen willen hebben, die getuigen zijn van al onze woorden en daden, dewijl dit dan niet weinig kan dienen, om ons behoedzaam te maken, dat wij geenerlei fouten mogen begaan,’ enz.) 2. Dankbaarheid en Ondankbaarheid. (Jegens menschen; hoe dezelve moet uitgeoefend worden; voordeel hiervan. Oorzaken van ondankbaarheid, en alzoo behoedmiddelen tegen dezelve; klagten over ondankbaarheid dikwijls ongegrond; hoe men het moet aanleggen, om ondankbaarheid te voorkomen.) 3. Tegen de verachting van geringe Lieden. (Dit vertoog beviel ons boven andere, vooral omdat het het vele edele en goede, dat men bij bijzondere personen in dezen stand dikwerf aantreft, overtuigend doet opmerken.) 4. De Modezucht ten aanzien der Kleeding. (Een waar woord, vooral voor onze vrouwen en meisjes.) 5. De Vriendschap. (Keuze van vrienden; de vriendschap dienstbaar maken aan elkanders verbetering en veredeling; het bestendig maken der vriendschap; wanneer en waarom men vriendschap afbreken moet.) 6. Wat moeten wij in acht nemen omtrent onze Dienstboden? (Hier geeft eene moeder harer dochter wijzen en goeden raad; waarbij wij echter nog een woord verlangen zouden tot aandrang der verpligting tot medelijdende hulp in ziekte enz., daar onze dienstboden alsdan van hunne bloed-

[p. 357]

verwanten verwijderd zijn, en menschelijkheid de heeren en vrouwen nopen moet, hun dit gemis voor het minst eenigermate te vergoeden.) 7. De begeerte naar Rijkdom. (Wanneer al of niet te laken, en door welke middelen men al en niet aan dezelve mag trachten te voldoen.) 8. Het lezen van Boeken. (Goede opwekkingen en waarschuwende wenken.) 9. Ware en valsche Schaamte. (Men schame zich met regt over onkunde omtrent God en Godsdienst, omtrent zich zelven, in zijn beroep, en over algemeen bekende dingen, die men onoplettend voorbijliep; maar nog meer over hetgene zedelijk verkeerd is, en eindelijk ook over zelf veroorzaakt ongeluk. Valsche schaamte wordt in eenige voorbeelden aangewezen, en het verkeerde daarvan.) 10. Tegen den Nijd. (Eene leelijke ondeugd, waartegen ernstige waarschuwing, helaas! maar al te noodig is.) 11. De verkrijging en het gebruik van Magt en Heerschappij. (De wensch en poging daartoe, onder bepaling, geoorloofd; nuttige lessen en wenken voor dezulke, die dezen wensch verkrijgen.) 12. Dienstvaardigheid. (Hoe beminnelijk deze deugd zij, en hoe dezelve moet worden beoefend.) 13. Bescheidenheid. (Zich niet te veel aanmatigen, en verschuldigde achting aan anderen bewijzen.) 14. De wensch naar een lang Leven. (Deze wensch is, met eenige weinige uitzonderingen, algemeen, en worde behoorlijk gewijzigd en gematigd.) - Het is ons bijzonder tot genoegen, dat wij dit werkje zoo ruimschoots kunnen aanprijzen.