Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

[p. 310]

Verspreide Lettervruchten van Mr. Jan van 's Gravenweert. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1819. In gr. 8vo. 214 Bl. f 4-10-:

Wij schrikten bij het Voorberigt! Van 's mans Regulus, berigt ons de Dichter, was een niet noemenswaardig getal exemplaren meer aanwezig. Hoe! waartoe heeft men dan de oplage gebezigd? Het werk van eenen man, die, sedert zijne eerste jeugd, (hij was, gelijk hij zelf ons zediglijk berigt, naauwelijks veertien jaren oud, toen hij het eerste der vijf Treurspelen navolgde, welke te Amsterdam de eer der vertooning genoten hebben) al zijne snipperuren aan de beoefening der Letterkunde en onze Dichtkunst meer bijzonder heeft toegewijd, en gerustelijk kan zeggen, de helft van zijn leven met deze beide steunsels van het beschaafd maatschappelijk bestaan te hebben doorgebragt; die de Ilias van homerus met zoo veel toejuiching nagevolgd heeft; en die zoo kiesch is omtrent hetgene hij het Publiek aanbiedt, dat hij niet alleen tallooze bruilofts-, verjaar- en lijkverzen terughoudt, maar ook (welk een heldenstuk!) een Treurspel, op zijn zeventiende jaar vervaardigd, ten vure heeft gedoemd, - zou men het werk van zulk eenen man door het vuur, of op eene nog minder betamende wijze, uit de wereld hebben geholpen! en dat wel zijnen Regulus, welken ook wij, Letteroefenaars, (het wordt ons hier zoo vriendelijk herinnerd) zoo veel lofs gaven, dat de groote man zich dien naauwelijks durft toeëigenen! Maar, verder lezende, bekwamen wij van onze verontwaardiging en schrik; want de Natie deed den Dichter regt; zijn Regulus is nog wel aanwezig, maar - was uitverkocht.

Bij dezen Regulus wordt nu ook het vers: Aan den Koning en het Vaderland gevoegd, aan Koning lodewijk namelijk. Voorts: Bij het graf van p.j. uylenbroek; Alexander en sisygambis, na den dood van darius; Hulde aan onzen Koning, uitgesproken door wattier-ziesenis; De schim van Keizer karel den V, bij de hereeniging der Nederlanden, onder Koning willem den I; Het Verbond der Edelen, in 1815; Vaderlandsche Uitboezeming, bij de roemvolle zege op napoleon; Afscheidsgroet aan wattier-

[p. 311]

ziesenis; en eindelijk: Het Verbond der Edelen, Treurspel; welk laatste stuk naar den prijs voor het meest voldoend oorspronkelijk Nederlandsch Treurspel dong, en hetwelk nu door den Dichter, (dien wij tegenover den titel van deze zijne verspreide Lettervruchten, naar het leven, en met den bril, door welken hij de voorwerpen beschouwt, op den neus, zien afgebeeld) ‘ook na de uitspraak der Klasse en de lezing der verdienstelijke werken zijner mededingers,’ bescheidenlijk verdedigd wordt, als een ‘goed Treurspel’ niet alleen, maar als het éénige, hetwelk een geheel Nationaal onderwerp naar den Hollandschen aard en denkwijze behandeld heeft, en als zoodanig misschien (waarom slechts misschien?) op meerdere onderscheiding of hoogere rangschikking aanspraak had mogen maken. (Met uw verlof, Mijnheer van 's gravenweert! hier waait ons zulk een liefelijke geur van eigen' lof tegen, dat wij verpligt zijn, uw werk eenige oogenblikken ter zijde te leggen en een snuifje te nemen.)

Het schijnt, dat de Dichter meent, dat de uitgave, nu nogmaals, van het vers: Aan den Koning (lodewijk) en het Vaderland eenig opzien baren kan, en min of meer contrasteert met sommige andere; althans hij geeft daarvoor zekere soort van verdediging, betuigende, dat, schoon onder verschillende omstandigheden, het eene zoowel als het andere dezer stukken bewijs is van zijne grenzenlooze liefde voor zijn Vaderland en deszelfs onafhankelijkheid(!), welke hem altijd zullen blijven bezielen, hoe groot eene vlek men ook op zijne staatkundige handelwijze heeft trachten te werpen; hij verontschuldigt zulks met zijne jeugd, en roemt op zijne dankbaarheid jegens eenen anderen vreemdeling, aan welken alleen (let wel!) ik mijne openbare ambtsbetrekkingen te danken heb; (o grenzenlooze vaderlandsliefde!) verzekerende ons alverder, dat, onder de omstandigheden, welke Europa tot in de ingewanden geschokt hebben, twee derden van deszelfs denkende bevolking gewis meermalen van denkwijze en uitdrukking over dezelfde onderwerpen veranderd zijn. Reeds de titel doet voorts zien, en de inhoud bevestigt het, dat alles, wat wij hier ontvangen, al vroeger het licht zag, en slechts nu is bijeengevoegd, om dit elders verspreide, met het uitverkochte dichtstuk, der vergetelheid te ontrukken; weshalve wij niet behoeven te beoordeelen, maar met de aanmelding dezer vernieuwde uitgave volstaan kunnen.

[p. 312]

Voor het overige schijnt de Dichter te kennen te geven, dat hij ‘door geboorte of toeval in die betrekkingen geplaatst is, dat hij het Vaderland wezenlijk nuttig zou kunnen worden, en dus verpligt is, meer voor dat Vaderland, waarvoor wij zijn en moeten leven, te doen, dan deszelfs Letterkunde te beoefenen.’ (De man heeft, zoo wij meenen, eenen post bij de Registratie!) Ook is nu zijne openbare dichterlijke portefeuille geheel geledigd; en bij zijne kieschheid welligt, om niets dan meesterstukken te geven, gelooven wij niet, dat het Publiek genoegzamen grond heeft, om op eenen volgenden bundel te hopen; ten zij misschien de Dichter het oogenblik nog beleven mogt, hetwelk hij zegt, dat hij zou zegenen, waarop hij dat Vaderland het tweede meesterstuk van homerus, zijne Odysséa, en alzoo, op het spoor van pope en voss, - doorluchtige namen, naast welke hij zich naauwelijks (ei! waarom niet?) durft rangschikken, - dien geheelen Dichter zou kunnen aanbieden; waartoe intusschen de bij uitstek gunstige ontvangst en beoordeeling, in de Zuidelijke Provinciën vooral, zijner navolging der Ilias hem nog al eenigermate schijnt uit te lokken, en waartoe ook wij hem welmeenend aansporen, mits hij ons maar verschoone van zijne ingebeelde en belagchelijke Voorredenen.