Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

De Ilias van Homerus, door Mr. J. van 's Gravenweert. IIIde Deel. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1819. In gr. 8vo. 242 Bl. f 4-10-:

Eindelijk vatten wij de afgebrokene taak weder op, en bepalen ons, uit dit derde Deel, bij het achttiende Boek. Wij zullen tot lof van den Hollandschen Dichter niets meer zeggen, dan dat hij ons in het algemeen meer en meer voldoet, indien hij echter zich dit gezegde tot lof rekent.

Bl. 213. r. 6.

Ach mij! waarom toch neemt ons leger weêr de vlugt?
Waarom toch wijkt men weêr voor onverduurbre schokken? -

Indien die schokken, door de Trojanen gegeven, zoo onverduurbaar waren, konde Achilles zich over de vlugt der zijnen minder beklagen, verwonderen, of vertoornd maken. Zoodanig epitheton schijnt hier in den mond van Achilles min gepast.

Homerus schildert de aandoening van Achilles, op het vernemen van den dood zijns vriends Patroklus, met levendige en sterke kleuren: ‘Een zwarte nevel van droefheid bedekte hem. Hij greep met beide handen morsig stof, en strooide het langs zijn hoofd, en ontsierde zijn schoon

[p. 304]

aangezigt. Zwarte asch zat om zijn Goddelijk schoon kleed. Hij wierp zich, zoo lang hij was, op den vuilen grond, en misvormde zijn haar, door het met beide handen uit te scheuren.’ - De Heer van 's gravenweert heeft dit dus uitgedrukt, bl. 214. r. 8 env.

- Achilles trilt; de rouw verdooft zijn stem
En 't wee bestelpt zijn hart; hij voelt zijn' boezem branden,
En stort een' mist van aard' met radelooze handen
Op hoofd en ligchaam neêr, en krabt zich in 't gelaat,
En 't neêrgeworpen stof bevlekt zijn blank gewaad.
Hij rolt zich op den grond, en scheurt de blonde haren
Met beî zijn vuisten los.

Hoe fraai deze verzen op zich zelve ook zijn, komen ze niet bij het oorspronkelijke. Daarenboven gelooven wij niet, dat ᾔσχυνε πρόσαπον beteekent: hij krabde zich in 't gelaat. De Grieksche mannen bestrooiden, in groote droefheid, ook hun aangezigt met stof. Dat is der Latijnsche Dichters deturpant, deformant. Het krabben is eigen aan de vrouwen; en wij twijfelen, of homerus dit ergens mannen laat doen.

Bl. 215. r. 10.

Uit Nereus bloed gestamd en koningsteelt der baren.

Koningsteelt der baren schijnt ons eene te gekunstelde uitdrukking toe, gelijk ook die bl. 219. v. 16. Koningsslot der baren. Vervolgens laat 's gravenweert de meeste namen der Zeenimfen achter. Dit behoorde bij de tafereelen der oude Dichters, om hunne voorstellen, als ware het, meer te verwezenlijken.

Bl. 215. r. 15.

Ach mij! onzaalge vrouw! zoo vruchtbaar tot mijn' val.

Wij herinneren ons niet, dat Thetis meer dan één kind had. Zij was wel vruchtbaar tot haar ongeluk geweest, maar niet zoo vruchtbaar, zeer vruchtbaar. Als Hekuba b.v. bij ovidius zegt: Et Grajis foecunda fui, dan zoude die vertaling beter passen.

[p. 305]

Bl. 218. r. 1. Een' dorren klomp gelijk.

Beter: een' lomen of loggen klomp. Men denke slechts aan den zamenhang, en der Latijnen pondus inutile, iners, terrae.

Bl. 218. r. 5.

Zoo moog' geschil en twist bij menschen en bij Goôn,
Gelijk een rook, vergaan: zoo blijv' de spijt in boeijen,
Die 't braafst en wijst gemoed van razernij doet gloeijen,
En zoet als honig vloeit door 't opgezwollen hart.

Het beeld bij homerus is schooner. Hij zegt, dat de gramschap zich in de borst der menschen verheft als een rook, al grooter en grooter opstijgt.

Bl. 218. r. 13. En zink gerust in 't graf.

Niet Homerisch.

Bl. 221. r. 8.

Ontwaak dus uit uw rust, of sluijer u 't gelaat,
Wanneer ge 't lijk uws vriends niet veiligt voor den smaad.

Homerus zegt: schaam u. Wij zijn van meening, dat het sluijer u 't gelaat hier, van Achilles gezegd, aanleiding geven kan tot een verkeerd denkbeeld, indien wij het echter wèl opvatten, dat de meening van 's gravenweert is: bedek uw gelaat uit schaamte.

Bl. 225. r. 6. Zoo lang geregte wrok.

Het komt ons voor, dat het minder past in den mond van een' Trojaan, om in dit geval te oordeelen over de billijkheid of onbillijkheid van Achilles' gramschap. Als men de epitheta aan den Dichter ontneemt, ontneemt men hem een zeer groot deel van den ornatus poëticus. Maar deze ornatus brengt dán alleen sieraad aan, als het epitheton geheel in den geest van het onderwerp is. De zelfstandigheid moet er bij winnen. De Rhetorici zeggen met grond: Additum cum virtute. Men heeft homerus wel eens verweten, dat hij eenige epitheta verkeerd plaatst. Die dat gedaan hebben, willen homerus te modern maken. Hij plaatst dezelve, waar ieder groot Dichter in dien tijd ze zoude geplaatst heb-

[p. 306]

ben. Waarlijk eene schoone stof tot eene Dissertatie voor eenen jongeling, die naar den graad van Doctor in de Letteren staat!

Bl. 241. r. 4.

Terwijl de herders zelv' nog onbelemmerd blijven,

Homerus zegt: De herders joegen de honden er vruchte loos op aan. De vertaling is niet gelukkig.

Bl. 241. r. 14.

De schoonste maagdenbloem, der jongelingen stoet
Gaat hand aan hand ten feest en rept den vluggen voet.
Doorschijnend lijnwaad siert de maagdelijke schareh,
En 't keurigste gebloemte omstrengelt haar de haren:
Een krijgsgewaad omkleedt der jongelingen rij,
Van balsem glinstrend, met een gouden zwaard op zij,
Door zilvren koorden aan het ranke lijf gesloten.
Veelvuldig is de smaak der jonge speelgenooten.
Dan houden zij met kracht de handen zaamgevat,
En draaijen, vliegend als een pottenbakkersrad;
Dan weêr uiteengesneld, doorhupplen zij de reijen.

Pausanias maakt ergens gewag van eenen dansrei in steen gebeiteld, welke gemaakt is naar deze Homerische verzen. De oude kunstenaars deden dat zeer dikwijls, hetwelk van de voortreffelijkheid dier poëzij getuigt. De overbrenging van 's gravenweert is uitmuntend. Echter gelooven wij niet, dat het kleed dier jongelingen wezenlijk van balsem glinsterde, maar dat homerus den glans van het kleed vergelijkt bij den glans van olie.