Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

Tafereelen uit eene Reis naar Noord-Amerika, door Paul Swinin. Uit het Russisch, volgens de Hoogduitsche Vertaling. Te Haarlem, bij A. Loosjes, Pz. In gr. 8vo. IV en 127 Bl. f 1-4-:

De Heer swinin, dezelfde Rus, die den Generaal moreau naar Europa verzeld heeft, levert ons hier eenige bijdragen tot de kennis der Vereenigde Staten, die hij echter slechts als voorlooper van een grooter werk over dat uitgestrekte Gemeenebest wil hebben beschouwd. Hij heeft die in zijne moedertaal geschreven: daar echter het Russisch bij ons weinig gemeenzaam is, heeft men in de overzetting dier Reis slechts de Hoogduitsche vertaling gevolgd. De vier fragmenten, die wij hier ontvangen, zijn: 1.) Algemeene berigten, of een kort statistiek verslag. 2.) Over de onderscheidene Godsdienstige Sekten in de Noord-Amerikaansche Staten. 3.) Over de Stoombooten. 4.) De Generaal moreau. 5.) Over de Dansen der Indianen. - Zamenhang, dit ziet men terstond, hebben deze onderscheidene stukken niet, en zij behooren zelfs niet alle uitsluitend tot Noord-Amerika, daar de stoomboot thans zoowel de eigendom van Engeland als van deszelfs Dochter-Republiek is geworden, en de Generaal moreau althans wel tot Europa behoort. Doch de voordragt is onderhoudend, en wij vonden daarbij eenige niet onbelangrijke berigten omtrent een land, welks ongemeene aanwas thans de oplettendheid van geheel Europa tot zich trekt; terwijl men zich den braven moreau, vooral zijne laatste oogenblikken, zoo gaarne herinnert.

[p. 162]

Het eerste fragment is wat oppervlakkig, en het daarin medegedeelde vrij algemeen bekend. Minder is dit het geval met het tweede. Wij vinden daarin het lezenswaardig verslag van een' ooggetuige omtrent eene bijeenkomst van zwarte Methodisten, (want in het vrije Noord-Amerika heerscht de Aristokratie dier kleur tot zelfs in de Godsdienstvergaderingen; geen Zwarte zou zich in eene kerk, voor Blanken geschikt, mogen vertoonen) en het verslag dier vergadering is waarlijk ijzingwekkend. Ter eere van het Genootschap der Methodisten, hetwelk in vroeger' en later' tijd vele achtingwaardige mannen en opregte Christenen onder zijne belijders geteld heeft, hopen wij, dat slechts de mindere beschaving der Zwarten, die ligt tot misverstand van de leer aanleiding kan geven, zulke tooneelen veroorzaakt, als wij hier (bl. 28-32) geschetst vinden. Men stelt daar God niet voor als liefderijk Vader, maar als een grimmig Wezen, dorstend naar wraak, ‘dat de verstokte zondaren bij de keel grijpt en in de benedenste hel werpt.’ Dit wekt dan zeer natuurlijk angst en schrik bij de toehoorders op, die zich in de verschrikkelijkste gebaren uiten; en waarlijk, als men zich verbeeldt, dat het avond, het kerkgebouw slechts zwak verlicht was, en de leeraar zoowel als de leeken niet dan gedeeltelijk afzigtige Zwarten vertoonden, die zich brullend op den grond wierpen, of in het rond sprongen en op hunne ivoorwitte tanden knarsten, dan zou men zich bijna reeds in de het wanen, die deze lieden zoo verschrikkelijk afschetsen! Welsprekendheid, of zelfs deftige taal, wordt er door een luid geroep der toehoorders afgekeurd. Somtijds ziet men geheele scharen van Methodisten, ter viering van een' algemeenen bedestond, in de eeuwige wouden van dat werelddeel bijeenkomen, waar zij dag en nacht hunnen Godsdienst verrigten. Des nachts zijn die bosschen verlicht, hetwelk een treffend gezigt moet opleveren. (Van deze zamenkomsten zegt de Schrijver minder kwaad.) Daarop wordt de (bekende) oorsprong der Kwakers en eenige bijzonderheden nopens den tegenwoordigen toestand van dat Genootschap medegedeeld, waaruit blijkt, dat er sedert 1776 reeds vrije Kwakers bestaan, die van de oorspronkelijke gestrengheid des Genootschaps afwijken, alsmede in den schoot van dat Genootschap zelven natte of laauwe Kwakers. Wij vernemen met droefheid, dat, in den vrijheidsoorlog, door de landge-

[p. 163]

nooten van franklin, twee Kwakers, omdat zij geene wapenen wilde dragen tegen den vijand, (en dus om hun geloof) zijn opgehangen! (bl. 37.) Aan de deugden dezer lieden, vooral van eerlijkheid, weldadigheid en vredelievendheid, wordt hier regt gedaan. Er is nog een ander Genootschap, Bevers of Shakers genoemd, die niet stilzitten totdat hun geest getuigt, gelijk de Kwakers, maar dansen en rondspringen gelijk bezetenen, of, zoo als zij zeggen, gelijk david voor de Arke des Verbonds. Deze gezindte is het werk eener vrouw. Hoe ongunstig de Schrijver over de gewoonte der Baptisten (Doopsgezinden) ook denke, om zelfs in de grimmigste koude de onderdompeling in de vrije lucht te bedienen, (iets, hetwelk nogtans ook bij zijne Geloofsgenooten, doch alleen omtrent kinderen, plaats heeft) zoo betuigt hij toch, dat deze handeling hem met aandoening en eerbied vervuld heeft.

Nog geheel van deze beschrijving vervuld, sloegen wij het blad om, en lazen er - over de Stoombooten. Dit herinnerde ons zeker oud Mengelwerk, waarin, na het hoofdstuk over de Regtvaardigmaking, van de Schelpvisschen gehandeld werd. - De stoombooten zijn, na de voorafgaande mislukte proeven van finch (1783), ramsay, livingston en stevenson, door foulton in 1803 in die orde tot stand gebragt, waarin men zich tegenwoordig in Amerika, en ook op vele plaatsen in Engeland, algemeen van dezelve bedient. In zeven (tien?) jaren werden er 16 dezer schepen gebouwd, ter vaart op de onderscheidene Noord-Amerikaansche binnenwateren, zelfs op de snelvlietende stroomen Mississipi en Ohio. (Met den tijd zal men nog op eene stoomboot de Missouri op, tot aan het Rotsgebergte, en dan misschien de Columbia af, tot aan de Zuidzee, varen. Men weet, dat het varen stroomop, even gemakkelijk als stroomaf, het groote voordeel dezer vaartuigen is.) Reeds op de Plata-rivier, op den Ganges zouden zij ingevoerd zijn. De Hoogduitsche Vertaler heeft in een aanhangsel eene allezins lezenswaardige reis met eene der vroegste stoombooten uit Glasgow over Dublin, Lands-End voorbij, naar Londen medegedeeld. Wanneer de onderneming van een Nieuw-Yorksch gezelschap gelukt, om tusschen die stad en Charlestown een stoomvaartuig in te voeren, dan zal hetzelve een stoomschip naar Europa aanleggen. - Van de stoombooten springen wij

[p. 164]

weder op den Generaal moreau. Het hier van hem gemelde gaan wij voorbij, als reeds destijds grootstendeels in de nieuwspapieren medegedeeld. De Schrijver, een Rus, die zich twee jaren in Amerika heeft opgehouden, had zeer goede gelegenheid, dien grooten man te leeren kennen. - In zijn laatste fragment beschrijft ons swinin een' door hem gezienen dans van Indiaansche krijgslieden, als gezanten te Philadelphia gekomen, en die zich voor 100 dollars daartoe op het tooneel lieten gebruiken. Voor de kennis der zeden is zulk een dans van belang, daar hij al hunne hoofdbezigheden, den oogst, (waarin alles vernieuwd wordt) den oorlog, de wreede behandeling der krijgsgevangenen, den vrede, (met het rooken der vredepijp) en hunne uitspanning door den buffeldans voorstelt.

De Hoogduitsche Vertaler (dien de onze natuurlijk gevolgd heeft) heeft een gedeelte van het hoofdstuk over de Dansen der Indianen, en twee hoofdstukken, de watervallen van den Niagara en de vischvangst op de bank van Newfoundland, als te bekend, achterwege gelaten. De Hollandsche overzetting is redelijk goed.