Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

Louise van Vergy, of het vermogen der Hartstogten. Naar het Fransch van Paccard. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1818. In gr. 8vo. 354. Bl. f 3-:-:

Wij konden uit dezen fraaijen Roman eene aardige verzameling van kernachtige gezegden en goede lessen leveren; met zoodanige is dezelve doorweven.

‘De overeenstemming tusschen broeders en zusters ontstaat veeltijds uit eenen gelijken graad van teederheid en genegenheid, die verstandige ouders wijsselijk weten te betoonen.’

‘Hoe gelukkig zou de mensch zijn, indien hij zich zelven konde overwinnen! Maar met dit zeldzaam voordeel werd slechts een klein deel der menschen begunstigd: daarom zal men waarschijnlijk, te allen tijde, de wijzen op dit ondermaansche kunnen tellen; terwijl de dwazen te zeer vermenigvuldigen, en daarom zulks onmogelijk maken.’

‘Koele redenaars! vaart niet te zeer uit over de driften; wijst ons veeleer den weg, om het schadelijke derzelve te kunnen mijden; leert ons dezelve beteugelen, en hoe wij handelen moeten, wanneer de liefde ons hart beheerscht.’

‘Eene goede opvoeding gaat nimmer geheel en al verloren; zij laat steeds sporen van goede zeden na, en uit goede zeden wordt het waar geluk geboren.’

‘Een deugdzaam besluit vertragen, is hetzelve vernietigen,’ enz.

Wij noemen dezen Roman fraai, niettegenstaande eene en andere hooge onwaarschijnlijkheid, vermoeijende gevechten,

[p. 92]

eene spookverschijning zonder eenige opheldering, en wat ons al meer in dezelve mishaagt: want bij dit alles bleef onze aandacht gespannen; wij lazen met deelneming, en, als men dan in romanlektuur smaak vindt, is het goed, dat er nu en dan voor verstand en hart nuttig voedsel met de lekkernij verbonden is. De hartstogten, tegen welke hier gewaarschuwd wordt, zijn eigenlijk de tot jaloezij opgewondene liefde, en zucht naar heerschappij en grootheid. Men kon ook tegen nog andere waarschuwen. Het werk kon even goed gabriële als louise van Vergy heeten. Arnaud, dubeloy en Mej. de lusan en de oude Bourgondische kronijken gaven den Schrijver bouwstoffen. Het verhaal, dat op Geschiedenis wenkt en op dezelve gegrond is, zal met genoegen gelezen worden; want ook het akelige en ontzettende behaagt, en liefde en beminnelijkheid spelen de hoofdrol en triomferen aan het einde.

Een stelregel, hier en daar doorstralende, en, immers eenmaal, stellig geuit, mishaagt ons: die of die zou geworden zijn, dat hij wenschte te wezen: een wijs man en een gelukkig echtgenoot; maar zijne bestemming wilde dit niet, en men weet, dat elk sterveling op deze wereld aan de zijne is onderworpen. Neen! - wij weten dit niet; wij gunnen den Franschman deze zijne zoogenoemde wetenschap; maar een Noodlot, onder welk eenen naam of gedaante dan ook, is ons een afschuw.