Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

[p. 39]

Gedachten over eenige Onderwerpen, betrekking hebbende tot de aanstaande Nederlandsche Wetgeving. Te Zutphen, bij H.C.A. Thieme. 1819. In gr. 8vo. 84 Bl. f :-15-:

Tot de belangrijkste gebeurtenissen van eenen Staat behoort gewisselijk de invoering van een nieuw Wetboek. Het is alsof men door eene nieuwe verordening den Staat hervormen en zuiveren wil van den zwadder, die denzelven uit vooroordeel, gewoonten en zeden des vorigen tijds nog aankleeft. En echter heeft de ondervinding meer dan overvloedig geleerd, hoe moeijelijk en gevaarlijk zulk eene onderneming moet geschat worden. Ondanks de vele voorbeelden van andere Natiën, en de verligting van den arbeid, die daaruit, als ware het, scheen te moeten voortspruiten, bleek het bij de uitkomst, dat al de voorarbeid zeer weinig te stade kwam, en wel daarom, omdat de juistheid en vorm van ieder Wetboek naar de heerschende gevoelens en zeden van den tijd moeten gerigt worden, en omdat de regtsgeleerden, aan welke die arbeid doorgaans wordt toevertrouwd, slechts zelden zoodanige land-, wereld- en menschkundigen zijn, als tot denzelven vereischt worden, en nog te zeer gehecht aan de duizende vitterijen, waarin de nog niet genoeg hervormde hoogescholen hen, in hunne akademische jeugd, gewoon waren te verwarren.

Geen wonder alzoo, dat, bij onze aanstaande Wetgeving, menig kundig en vaderlandsch Schrijver zijne begrippen daaromtrent in openbaren druk mededeelde. Van dezen aard zijn ook de alhier aangekondigde Gedachten. Zij zijn zeven in getal, en betreffen zeer voorname punten.

Het eerste geldt het openbaar Ministerie, hetwelk hij, met onzen beroemden Advocaat en Schrijver meijer, hoogstnoodzakelijk acht, om het politiek en administratief gezag door eenen naauwen band aan de regterlijke magt te verbinden, en daardoor de algemeene rust, veiligheid en handhaving des regts te verzekeren.

Tot het tweede punt maakt de Schrijver de publiciteit der Teregtzittingen tot onderwerp zijner beschouwing. Hij geeft te regt, in de lijfstraffelijke regtspleging, aan de mondelinge debatten bij verre de voorkeur boven de schriftelij-

[p. 40]

ke, welke laatste, bij het opmaken van verklaringen, maar al te ligtelijk aanleiding geven tot dwaalbegrippen; doch hij vindt tevens, ondanks alle zwarigheden, die daartegen worden ingebragt, in dat openbare eenen voornamen steun voor de regtvaardigheid der regters, mits deze slechts de vrijheid hebben, om de zeer teedere en de zedelijkheid kwetsende regtsgedingen voor het groote publiek te sluiten, en mits (dit zouden wij er gaarne bijvoegen) het vonnis in het openbaar wierde uitgesproken, en daarbij de redenen vermeld, waarom men die zaak niet openlijk had behandeld.

De instructie van criminele regtsgedingen, in eenen ruimeren zin, maakt het derde punt uit. Hij wil, overeenkomstig den waarborg der individuéle vrijheid, zulks niet aan één bepaald persoon, maar aan de geheele regtbank opdragen, welke alsdan den een' of anderen harer Leden, voor eenen bepaalden tijd, zoude verkiezen, en zeer zeker, tot eigene verantwoording, geenen onbevoegden benoemen zal.

Het vierde punt dringt aan op de vermeerdering van Leden bij de Regtbanken van eersten Aanleg, met wegschaffing der plaatsvervangende Regters, welker dienst toch in verre de meeste plaatsen zeer onvoegzaam is. Hij wil, dat ook de traktementen verbeterd worden; dat de gegradueerde Meesters in de Regten, als bijzonderlijk tot deze posten bevoegd, daarin vergoeding vinden voor de kosten hunner studiën; dat het onderscheid van Prokureurs (Avoués) en Advocaten wegvalle, en de laatste alleen, als geädmitteerde Regtsdoctoren, zullen mogen pleiten.

De Vredegeregten worden in het vijfde punt behandeld. Te regt wil hij dezelve in stand houden, zoo tot conciliatie, als tot penale regtsmagt in zaken van enkele politie, mits de misbruiken geweerd worden, de gedagvaarden in persoon verschijnen, de uitspraak stelliger zij, de correctionele kamer uit meerdere Leden besta, en Vrederegter en Griffier veel beter bezoldigd worden.

Het zesde punt betreft de intime convictie des regters in lijfstraffelijke zaken, waaromtrent de Schrijver vordert, dat in het Wetboek duidelijk bepaald worde, wat als regterlijk bewijs in criminele zaken gelden kan, gelijk zulks in civile zaken vrij naauwkeurig wordt omschreven.

Aan dit punt grenst ook het zevende of laatste, namelijk

[p. 41]

het bewijs door getuigen, waaromtrent de wet de grootstmogelijke zekerheid geven moet. Hij wil daarom, dat er verandering kome, zoowel in den Eed, door de eerbiedige verklaring van den Getuige, ‘te zullen zweren bij den Almagtigen God, dat hij zal spreken zonder haat en zonder vrees, en de waarheid, en niets meer dan de waarheid, zeggen zal,’ als in den vorm met het opsteken der twee voorste vingers van de regterhand, waarvoor hij dan voorslaat het leggen van de hand op het hart, of het uitstrekken van den regterarm, of iets anders uiterlijks, dat meer indruk op de ziel maakt; terwijl hij te regt vordert, dat de Eed altijd in persoon worde afgelegd.

De Schrijver dezer Gedachten toont in alle opzigten, een zeer bekwaam Regtsgeleerde te zijn, die zeer wel in staat is, om over regterlijke zaken te oordeelen. Het stukje verdient allerwegen gelezen en wel overdacht te worden, en wij hopen, dat bij het te arresteren Wetboek van zijne aanmerkingen een allezins gepast en nuttig gebruik zal gemaakt worden.