Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

[p. 566]

Gedenkschriften en Anekdotes, betrekkelijk het Hof van Napoleon Buonaparte. Uit het Fransch vertaald. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1818. In gr. 8vo. 176 Bl. f 1-8-:

Honderde geschriften zijn reeds vervaardigd en verspreid omtrent den Man, die zulk eene geduchte rol in Europa gespeeld heeft, waarvan het eene zich, boven het andere, oorspronkelijkheid en echtheid toeëigende, het eene al meer uitvoerig was dan het andere, en alle waanden, den Man zelven in zijn ware karakter te doen voorkomen; terwijl het, echter, bij nader onderzoek, bleek, dat het meestal een zamenvoegsel was van duizende trekken, van mond tot mond overgeleverd, zonder dat de Geschiedenis, als getrouwe mededeeling van gebeurde zaken, daarbij iets het minste gewonnen had. Dit heeft vooral plaats omtrent de zoogenoemde geheimen van het Fransche Hof te zijnen tijde, waarvan zoo ontzettend veel verdicht, vervalscht, opgesierd en verspreid is geworden, dat het gezamenlijk eenige boekdeelen zoude kunnen vullen. Geheel anders is het met het alhier aangekondigde werk gelegen. De Verzamelaar heeft het stellige oogmerk, om napoleon voor te stellen, zoodanig als hij zich in den kring zijns huisselijken levens vertoonde. En voor zoo ver wij uit berigten en vergelijkingen hebben kunnen opsporen, mag deze schets vrij naauwkeurig genoemd worden. Intusschen was het ons zeer aangenaam, te zien, dat de Vertaler, uit kieschheid, eenige vertellingen heeft achtergelaten, die of te algemeen bekend, of wel te onwaarschijnlijk, of te dweepachtig van aard, of ook in enkele uitdrukkingen te onzedelijk waren; waardoor nu het werk zich gaarne laat lezen door ieder, die den Man, in het voorgestelde opzigt, van nader bij wenscht te kennen.

Hetzelve begint met het jaar 1810, en dus met de echtscheiding der Keizerin josephine, waarvan de reden in kinderloosheid schijnt gezocht te moeten worden. Het levert een vrij goed overzigt van 's Keizers tweede huwelijk met maria louiza, met al de omstandigheden en den invloed, dien hetzelve op zijnen stand en staatzuchtige onder-

[p. 567]

nemingen gemaakt heeft, als de voortzetting van den oorlog, de verheffing zijner Broeders, de verovering van Holland, de vestiging van het Rijn-verbond, en eindelijk den togt naar Rusland, met deszelfs gevolgen, te midden der partijen, die te Parijs bestonden en werkten; want het zijn ook deze, die bij een naauwkeurig overzigt niet behooren vergeten te worden. Eindelijk komen alhier eenige Staatspersonen voor in hunne onderscheidene betrekkingen, waaronder de jonge Keizerin, die, ondanks alle pogingen daartoe, nimmer van haren Gemaal wilde gescheiden worden, des Keizers Broeders en Zusters, zijne voormalige Ambtgenooten cambacèrès en le erun, ook sieyes, en de Ministers talleyrand, savary, fouché, gaudin, chaptal, maret, cochon, dubois de crancé, bigot de préameneu, de segur, boulay de la meurthe en regnault de st. jean-d'angely, en ten laatste eenige Hofdames, Mevrouw de montesquiou, Opvoedster van den jongen napoleon, Mevr. soult, Mejuffer bourgoin en andere meer. Van de eerstgenoemde Dame lezen wij de volgende merkwaardige bijzonderheid. Haren kweekeling vroegtijdig Godvruchtige beginselen inboezemende, had zij denzelven gewend, 's morgens en 's avonds te bidden; doch, sedert de rampen des Franschen legers in Rusland, bij het gebed deze woorden gevoegd: ‘o Mijn God, boezem Papa de neiging in, om, tot heil van Frankrijk en tot dat van ons allen, den vrede te sluiten!’ Napoleon bevond zich op zekeren avond in de appartementen van zijn' Zoon, op het uur, dat deze gewoon was te bidden. Mevrouw de montesquiou veranderde niets in het gebed, en de Keizer hoorde het kind de hier boven aangehaalde woorden opzeggen. Hij grimlachte, zonder deswege eenige aanmerking te maken. Zij herhaalde hare bekende gevoelens, en napoleon, haar met bedaardheid aanhoorende, verzekerde haar, vrede te zullen maken. - Nog eene andere bijzonderheid omtrent dezelfde Dame is deze, dat zij, op zekeren tijd, wanneer het kind op den grond lag en luid schreeuwde, zonder naar zijne Gouvernante te willen luisteren, alle vensters en luiken digtsloot. Het kind, hierover verbaasd, stond op, en vroeg haar, waarom zij zoodanig handelde? ‘Ik doe dit, (antwoordde zij) opdat men u niet hooren zou. Verbeeldt gij u, dat de Franschen zulk

[p. 568]

een' Prins zouden begeeren, wanneer zij wisten, dat gij zoo kwaadaardig waart?’ - ‘Denkt gij, (riep hij toen) dat men mij gehoord heeft? Dat zou mij spijten. Vergeef het mij, Maman quiou, (dus noemde hij haar;) ik zal het nooit weêr doen.’

Het werkje is in eenen onderhoudenden stijl geschreven, en beveelt zich door zijne groote eenvoudigheid, welke den schijn van waarheid vermeerdert.