Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Mijne Lotgevallen in mijne Gevangenschap bij de Japanners, enz. Door W. Golownin, IIde of laatste Deel. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1818. In gr. 8vo. 372 Bl. f 3-12-:

Aan het slot des eersten Deels van dit belangrijk werk vonden wij golownin en zijne medegevangenen bezig met het smeden van ontwerpen ter ontkoming uit hunnen gevangen' staat. Dit tweede Deel begint (in het zesde Hoofdstuk) met de aanvankelijke uitvoering dezer ontwerpen, en met de, in alle bijzonderheden

[p. 564]

gaande, vermelding van de toebereidselen tot, en beredeneringen van dezelve. - Nadat de gevangenen hunnen kerker (echter niet zeer gelukkig, want de Heer golownin bezeerde zich op eene wijze, die hem naderhand op de vlugt zeer hinderde) ontkomen waren, volgen wij hen in het zevende Hoofdstuk op hunne vlugt, waarop wij hen met de grootste moeijelijkheden en gevaren worstelen, en aan het einde van welk Hoofdstuk wij hen in de gevangenis teruggebragt zien. Nu beginnen wederom, in het achtste Hoofdstuk, de verhooren, in gelijken smaak als in het eerste Deel. De Heer moor, ondertusschen, een der medegevangenen, was zijnen vrienden ontrouw geworden, had ook geen deel aan de ontvlugting genomen, maar werkte hen nu in alle opzigten tegen. Dewijl uit de verhooren gebleken was, dat de gevangenen, enkel om hunne vrijheid te bekomen, hadden willen ontvlugten, maar niet om den Japanneren nadeel te doen, zoo werd de toestand van gene merkelijk verbeterd, en zij niet wederom in de gevangenis teruggebragt, maar in de woning, die hun reeds te voren was gegeven. In deze nemen zij hunnen intrek met het negende Hoofdstuk, in hetwelk ook de terugkomst van de Diana wordt gemeld, waarop golownin Kapitein was, toen hij door de Japanners gevangen genomen werd. De Heer rikord kommandeerde haar voor het tegenwoordige. De Russische regering was in het geheel niet voornemens om geweldige maatregelen te nemen, maar wenschte alleen door vriendelijke middelen de Japanners van hunnen misstap te overtuigen. De weifelende toestand der gevangenen, en het heen en weder vragen, duurt voort; terwijl ook de Heer moor volhoudt met zijn verraderlijk gedrag. Het tiende Hoofdstuk meldt veel van hem, en geeft zijn voornemen te kennen, om geloof en vaderland af te zweren. Hij vervalt tot zwaarmoedige krankzinnigheid, waarin hij herhaaldelijk poogt zich het leven te benemen. De gevangenen zenden een klein briefje, waarin met weinige woorden gemeld werd, dat zij nog

[p. 565]

leefden, en hetgene eerst ter goedkeuring naar de Hoofdstad had moeten gezonden worden, naar de Diana, en ontvangen berigten aangaande de staatkundige gebeurtenissen in Europa, (de nederlaag van buonaparte in Rusland) welke zij ongeloofelijk vinden. Op het einde van die Hoofdstuk wordt den gevangenen hunne aanstaande loslating aangekondigd, en in het elfde zien wij hen op de Diana aankomen. Daar de Schrijver in zijn geheele verhaal zeer in bijzonderheden gaat, heeft hij nog zoo veel te melden, dat hij er nog een twaalfde Hoofdstuk meent te moeten bijvoegen. - Het werk wordt besloten met een verhaal van Kapitein rikord, inhoudende het gebeurde sedert de gevangenneming van golownin.

Ook dit tweede Deel is niet minder dan het eerste belangrijk, juist in de bijzonderheden, waardoor men tot eene vrij naauwkeurige kennis van de zeden en denkwijze der Japanneren komt, ja naauwkeuriger welligt, dan men tot dus verre in de gelegenheid geweest is te verkrijgen. De gebrekkige en eenzijdige berigten, waarmede men zich heeft moeten behelpen, zijn daarom ook oorzaak geweest der verkeerde beoordeeling van een volk, hetwelk wij in dit werk, en in het tweede Deel nog meer dan in het eerste, achtenswaardige zijden zien vertoonen, die ons op nieuws bewijzen, wat de ondervinding, helaas! al te menigvuldig leert, dat de Heiden menigwerf den zoogenaamden Christen beschaamt. Ook de Japanners betuigden te weten, ‘dat er in elk land en in elken Godsdienst goede en slechte menschen zijn: de eerstgenoemde hadden, welk geloof zij ook mogten aanhangen, een onbetwistbaar regt op hunne liefde en hoogachting, welke zij hun ook gaarne en opregt bewezen; de laatstgenoemde haatten en verachtten zij. Dat echter het Christelijk geloof zoo streng door hunne wetten verboden was, dit had men aan de zware rampen te wijten, welke de Japanners in de binnenlandsche oorlogen, die, na het invoeren van dezen Godsdienst, ontstaan waren, hadden moeten lijden.’