Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Oproeping aan Israël, door W.E. de Perponcher. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. 1818. In gr. 8vo. 24 Bl. f :-4-:
Aanmoedigings roep tot Israël, door en bij denzelfden, 11 Bl. f :-3-:
Drang roep aan Israël, door W.E. de Perpon-

[p. 239]

cher. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. 1818. In gr. 8vo. 13 Bl. f :-3-:

In eenen tijd, dat er zoo veel werk gemaakt wordt van de bekeering der Heidenen, is het natuurlijk en billijk, oud Israël ook niet te vergeten. In Engeland, het middelpunt van de meeste dezer Christelijke pogingen, zit men te dien aanzien ook niet stil, en de inrigting voor arme Joden-kinderen, hetzij enkel tot onderwijs, hetzij teffens ter geheele opvoeding en verzorging, zal welligt blijken, een der doelmatigste middelen te zijn. Maar, werkt dit niet spoedig of niet zeker of niet edel genoeg? Althans de overtuiging van volwassenen, zoo door openbare prediking als geschrift, wordt mede te hulp geroepen; en wij hebben, onder ons zelve, de Heeren why en simeon zien verschijnen, wier eerste vervolgens is doorgetrokken tot in het hartje van Rusland, terwijl de ander meer dan ééne zijner gehoudene bekeeringsleerredenen, in het Hollandsch vertaald, heeft doen uitgeven. Wat wonder, dat de ijver onzer landgenooten, die in de andere pogingen van Engeland, ter uitbreiding van het Evangelie, zoo veel deel genomen hebben, ook gaande raakt omtrent lieden, die in grooten getale bij en onder hen wonen. De grijze de perponcher, onvermoeid in het bevorderen van godsdienstige begrippen en gevoelens, op het woord des levens gegrond, is ook hier de voorganger. En, wat den persoon betreft, wie zou eerder mogen hopen ingang te vinden, dan een man, van verkeerden ambtsijver of eenigerlei baatzucht onmogelijk te verdenken, achtbaar door aanzien en deugd, als van den rand des grafs zijnen natuurgenooten toeroepende: bekeert u, en laat u behouden, o Huis Israëls!?

Doch, na deze Heeren alle gehoord of gelezen te hebben, moeten wij bekennen, dat wij, Joodsch zijnde, door hen, naar ons tegenwoordig gevoel, niet overtuigd of bekeerd zouden zijn geworden, Over het geheel genomen, komen de Profetiën ons voor, ge-

[p. 240]

schikter te zijn, om eenen geloovigen van onzen tijd in zijne overtuiging te bevestigen, dan om nieuwe belijders aan te winnen. Het onbepaalde in de meeste derzelven, gepaard met de gebrekkige kennis der geschiedenis in lateren tijd, laat hier al te veel speling over, die door de dichterlijke inkleeding van de eersten nog vermeerderd wordt. Niet ligt zal de Israëliet zich laten beduiden, om geheel zinnelijke tafereelen, als 't ware, te vergeestelijken. In het bijzonder moeten wij ons zelve verklaren tegen het geheele bewijs van den Heer de perponcher; dat hier op neêrkomt: Mozes heeft den Israëlieten zegen en voorspoed beloofd, wanneer zij Gods wet gehoorzaamden; maar vloek en uitroeijing gedreigd, indien niet. Dan, na Christus gekruist te hebben, zijn zij verstrooid en gekweld tot op den huidigen dag. Derhalve is die daad strijdig geweest met Gods wet en bedoeling. Q.E.D. Wij toch houde die beloften en bedreigingen voor algemeen, en achten beide nagekomen, al naar dat de zeden des volks van tijd tot tijd zijn geweest; terwijl wij de verwerping van den Heiland, door zedeloosheid en wanbegrip, en hetgeen vervolgens heeft plaats gehad, wel geenszins buitensluiten, maar ook niet tot de spil maken, waarop alles, en ook het genoemde bewijs, zou kunnen draaijen.

Naar ons oordeel, ware de bestrijding van het Jodendom beter aan te vangen, op grond van deszelfs geheele, godsdienstige inrigting, die blijkbaar ongeschikt is, om allen volken en tijden gemeen te worden. Dezelve, uit dit oogpunt, met de Christelijke vergelijkende, moet deze het verre winnen. En, alleen als voorbereiding en inleiding, kan de eerste bewezen worden, eene uitstekende waarde en geschiktheid te bezitten. - Het is hier de plaats niet, dit verder uit te breiden, en te toonen, dat eerst op dergelijk fondament zoodanige bewijzen mede konden aangebragt worden, als bijzondere plaatsen, bij de Profeten en elders, aan de hand geven. Op zijne wijze heeft onze Schrijver zijne taak wèl volvoerd, veel blijk van bijbelkennis, Christelijken ijver en

[p. 241]

gezond verstand gegeven. Wie, trouwens, twijfelt hieraan, die den edelen man kent?

Ook het tweede stukje pleit voor een gezond hoofd en hart; hoewel het haast meer tot de Christenen dan tot de Joden gerigt is. De ongepastheid eener stuursche en onbroederlijke behandeling van zoodanige Joden, als zich mogten laten tot Christus bekeeren, wordt daarin krachtig aangetoond; even of de Schrijver hun, die zijne stem mogten hooren, zelven de stof wilde in den mond leggen, om alzulke behandeling naar verdienste te bejegenen en te bestrijden. Dit is voorzeker een verdienstelijk werk. En bijna zouden wij zeggen, dat de Joden zelve beginnen, de vooroordeelen; die tegen hen bestaan, op eene edele wijze te bestrijden, door zich op beschaving toe te leggen, en verdienstelijke Christenen aan zich te trekken. Zou dit niet met even veel regt, als sommige andere omstandighedeu, door onzen Schrijver bijgebragt, als een Goddelijk voorteeken en hulpmiddel tot het groote einde mogen worden aangemerkt? Althans, de Vader der Lichten geve, dat het hiertoe eenmaal strekke!

No. 3 is als een tegenstuk van het vorige. Het strekt, om diegenen, welke door den gevreesden haat der Joden worden afgeschrikt om dezen te verlaten, daartegen te bemoedigen. Wanneer God spreekt, moeten alle betrekkingen en bedenkingen zwijgen - deze is de stelling, welke hier fiksch en krachtig betoogd en aangedrongen wordt; terwijl het boeksken al verder besluit met eene menigte plaatsen uit het O.V., algemeen op den Messias toegepast, die, als in het voorbijgaan, moeten medewerken, om het algemeene oogmerk, de bekeering van Israël, te doen plaats grijpen.