Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Een Togtje door Zweden, Zweeds(ch)- Lapland, Finland en Denemarken, door M. Consett, Esq. Uit het Engelsch, naar de tweede Uitgave. Te Dordrecht, bij F. Boekee. 1818. In gr. 8vo. 140 Bl. f 1-8-:

Het voorberigt meldt, dat reeds de Engelsche Schrijver aan zijne reisbeschrijving geene blijvende waarde had toegekend, (in de opdragt aan den Heer george liddell, een' van zijne reisgenooten;) maar geoordeeld, dat zij welligt, bij de lezing, enkele genoegelijke uren zoude verschaffen aan hem, die meer voor uitspanning, dan om zijne wetenschap te vermeerderen, leest.

En dit is ook zoo. Hiermede nu is de waarde van dit boekje opgegeven, hetwelk wij met genoegen hebben doorgelezen; want als vliegend raakten wij de vermelde landen door, en zagen en hoorden toch overal nog al zoo iets van den thuisgekomenen vriend in algemeene opgaven, op na-

[p. 129]

vraag: En hoe is hier en daar dit en dat? - Wij vermaken ons met den reiziger te Gothenburg, zien het een en ander, vinden echter de verpligting, waaronder de boeren ten aanzien van het onderhouden der infanterie liggen, zeer hard. Maar form en onderhoud der krijgsmagt hebben, sinds den tijd dat deze reis gedaan werd, (eenige jaren vroeger dan 1815) gewigtige veranderingen ondergaan. - Van Gothenburg naar Stokholm zijn de wegen uitmuntend goed, en het land bekoorlijk; maar altijd klaagt de Reiziger in de herbergen over de slechtheid der bedden. Stokholm is welgebouwd, maar slecht bestraat; de kerken zijn fraai, en de ingezetenen zeer beschaafd. De Reiziger maakt ons met menige merkwaardigheid bekend, aangaande volk, zeden, enz. Treffend is de bijzondere zorg van het Gouvernement in Zweden, om jonge lieden (vooral wordt de aandacht bij die der geringere klasse bepaald) tot nuttige leden der maatschappij te vormen, en hunne fortuin te verzekeren. Stad en Universiteit Upsala worden zeer geprezen. - Al verder gaat het zoo noordwaarts op, waar de toestand des lands minder gunstig wordt. Te Grot is de Domine kastelein meteen. Eene wreede straf, den moordenaar opgelegd, strekt den Reiziger ten bewijze, dat de beschaving der meer zuidelijke Rijken, te dien opzigte, alhier haren zetel nog niet gevestigd heeft. Wij willen, echter, voor die beschaving, welke zich daarin vertoont, dat openbaar moedwillige bankroetiers, en zij, die aanvertrouwd geld zoek brengen, ongestraft den medeburger van zijn zweet en bloed berooven kunnen, terwijl deze zich, in de bestaande maatschappelijke betrekkingen, daar niet voor wachten kan, gelijk voor den dief, gaarne wat afstaan. - Te Fornao zijn wij met den Reiziger, gelijk meermalen, weder ter visite. Vervolgens vinden wij de beschrijving van Lapland en de Laplanders, die, naar gelange van den aanleg dezes werks, zeer uitgebreid is. De beschrijving der Laplandsche slede wordt door een zeer fraai plaatje ondersteund. Het meeste, echter, wat wij aangaande Lapland lezen, zijn bekende zaken. De Reiziger treft overal nog al gastvrije menschen en goede middagmalen, die zeer afsteken tegen de armoede dezer streken. - Op de terugreis haalt hij nog deze en gene omstandigheden, b.v. in Upsala de geschiedenis dier stad, na.

De stijl is goed, en leest zeer gemakkelijk.