Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

[p. 118]

Dissertatio physiologico-practica inauguralis, de Asphyxia (vel morte apparente) et speciatim neonatorum, quam &c. publico et solemni examini offert Jacobus Baart de la Faille, A.L.M. Phil. Doct. Groning. 1817. In gr. 8vo. Behalve het Voorwerk en de Theses, 336 bl.
D.i. Natuur-geneeskundige Inwijdingsverhandeling over den Schijndood, vooral van eerstgeboren Kinderen.

Wij twijfelen geenszins, of elk, die, met ons, het genoegen gehad heeft, deze belangrijke Verhandeling te lezen, zal ook met ons instemmen, dat dezelve overwaardig is, meer algemeen bekend te worden. Zij levert ons eene, in vele opzigten, zeer volledige beschouwing van eene der gevaarlijkste ziekten, ons met de onderscheidene gevoelens der beroemdste Schrijvers omtrent dezelve even naauwkeurig als oordeelkundig bekend makende. De orde, in het werk gevolgd, is zeer eenvoudig en geleidelijk. Het is verdeeld in vier Hoofdstukken. In het eerste wordt ons de mogelijkheid van den Schijndood, uit de beschouwing van leven en dood, en den langzamen overgang van den eersten staat in den laatsten, en vervolgens het werkelijk bestaan van denzelven uit de ervaring aangetoond, waarbij dan tevens de kenteekenen dezer ziekte worden opgegeven. Daar het vooral van belang is, de kenteekenen van den Schijndood van die des waren doods, waarmede hij veel overeenkomst heeft, te onderscheiden, staat de Schrijver hier bijzonder bij stil, aantoonende, dat alleen de verrotting den waren dood kan kenmerken. Hier wordt een weinig te veel uitgeweid over het gevaar van het levend begraven, en de middelen, daartegen aan te wenden; een stuk, dat tot des Schrijvers onderwerp eigenlijk niet behoort. - In het tweede Hoofdstuk spreekt de Schrijver over den aard van den Schijndood, welken hij uit de meest gewone oorzaken van denzelven, en de veranderingen, die zij in het ligchaam te weeg brengen, tracht te verklaren. Wij vinden hier eene zeer volledige opgave van de gevoelens der voornaamste natuur- en geneeskundigen hierover, waarbij dan tevens de zwarigheden, aan elk dier gevoelens eigen, oordeelkundig worden opgegeven. De la faille is van gevoe-

[p. 119]

len, dat de longen, het hart en de hersenen de zitplaats der kwaal zijn, vooral de eerste, wanneer derzelver vrije werking, het zij door in- of door uitwendige oorzaken, gestoord wordt. Bij deze gelegenheid maakt de Schrijver onderscheid tusschen sthenischen en asthenischen Schijndood. Hoe is de eerste mogelijk? Er bestaat geen sthenie, dan in, door vermeerdering van prikkel, vermeerderde opwekking. Dat de opwekking intensief vermeerderd zoude kunnen zijn en extensief verminderd, begrijpen wij niet regt. Maar de bewijzen, door den Schrijver bijgebragt, toonen dien sthenischen Schijndood ook niet aan, vooral niet, hetgene hij daarna daarvan zegt, bij eerstgeboren kinderen. Het bloed houdt op als prikkel te werken, zoodra het te veel is; neemt men, in zulk een geval, bloed weg, zoo vermindert men den prikkel niet, maar verwijdert eene, de vrije levenswerking belemmerende, hindernis. Vreemd klonk het ons ook, in dit Hoofdstuk, de in- en uitademing der longen mechanische werkingen te hooren noemen. - In het volgend Hoofdstuk gaat de geleerde Schrijver de verschillende soorten en wijzigingen van den Schijndood na. Hij telt zes hoofdverscheidenheden, vooral naar de verschillende oorzaken gewijzigd, namelijk 1^o. die uit werktuigelijke hindernissen der ademhaling voortkomen; 2^o. die uit de belette werking der spieren, tot de inademing dienende, ontstaan. Tot de op deze wijze werkende oorzaken wordt ook gebragt de bliksem, de koude, de warmte. Ook de zwakte, of vermindering van levenskracht. Deze stelt hij gelijk met den schijndood der eerstgeboren kinderen. Kan deze dan ook niet door koude, door mechanische belemmering der eerste ademhaling, vooral door volbloedigheid, ontstaan? Kan ook de zwakte niet als oorzaak van den Schijndood werken, bij anderen, dan eerstgeboren kinderen? 3^o. Schijndood uit gebrek aan lucht, en 4^o. tot 6^o. Schijndood uit onadembare of verstikkende luchten. Bij elke dezer soorten worden de gewone kenteekenen, de vermoedelijke uitkomsten en de behandeling zeer goed opgegeven. - Het vierde Hoofdstuk, eigenlijk eene afzonderlijke Verhandeling, loopt over den schijndood der eerstgeboren kinderen; waarbij dan, uit het maaksel en de levenswijze der vrucht, uit de veranderingen, bij de geboorte plaats hebbende, en, vooral, uit de verkeerde behandeling, waaraan men zich, in dit geval, schuldig maakt, de oorzaken van dit verschijnsel

[p. 120]

worden afgeleid; wordende tevens de geschiktste geneeswijze opgegeven.

Het smart ons, dat wij niet langer bij deze schoone Verhandeling kunnen stilstaan; maar nog meer smart het ons, dat dezelve in zulk een barbaarsch Latijn is geschreven. De beste schilder, die zijne kleuren niet weet te mengen, in een kladschilder.