Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

[p. 40]

Hulde, toegebragt aan de Nagedachtenis van J. van den Vondel, op den Amsterdamschen Schouwburg, na het vertoonen van den Gijsbrecht van Amstel, Dec. 1818, door C. Loots, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, en Lid van het Koninklijk Nederlandsch Instituut. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1818. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-5-8

Dank hebbe onze verdienstelijke loots, dat hij aan het publiek gelegenheid heeft gegeven, om den grootsten formeerder der Nederlandsche Dichtkunst, den onsterfelijken vondel, eene openbare Hulde toe te brengen! Ook voor zich zelven heeft hij door dit dichtstuk een nieuw gedenkteeken opgerigt, ten verschen bewijze strekkende, dat hij het modèl, waarnaar hij zijn vernuft en zijnen smaak heeft gevormd, steeds in het oog houdt, en onafgebroken tracht, om zijne voortbrengselen hetzelve meer en meer in volkomenheid te doen naderen. Over het algemeen verdient dan ook deze nieuwe lettervrucht den naam van schoon, en geen' minderen lof, dan aan vroegere uitvloeisels van des Dichters rijke ader is ten deel gevallen.

Dit evenwel neemt niet weg, dat wij op dezelve, bij het herlezen, deze en gene aanmerking hebben, van welke wij de vrijheid zullen nemen, eenige weinige hier mede te deelen.

Voorzang, reg. 2. Het daavrend handgeklap is stom. Dit is onmogelijk. De aard van het gebezigde deelwoord daavrend brengt mede, dat het handgeklap nog werkelijk davert; en doet het dit, dan ook kan het niet te gelijk stom zijn.

In den Solo op bl. 2 meenen wij mede eene onnaauwkeurigheid in de uitdrukking op te merken. De Dichtkunst zelve kan immers niet zwakker zijn, dan de Dichter? - Dit is zoo veel gezegd, als dat de Godheid de krachten van eenen harer Priesteren zoude behoeven om zich staande te houden.

Bij het laatste gedeelte van het 4de couplet des Lierzangs moeten wij vragen, welk Keizershof de Dichter hier bedoele? Zou het zien op het paleis van nero en op dat gedrogt zelf, toen hij, naar luid van sommige geschiedverhalen, den brand van Troje zong, ter gelegenheid van den verschrikkelijken brand van Rome, door hem zelven ontstoken? Is dit

[p. 41]

de meening, dan durven wij de vergelijking voor hoogst ongepast verklaren.

Het 8ste couplet is voor ons, in weerwil eener herhaalde lezing en overdenking, onverstaanbaar gebleven. Wat zijn die bogen, welke vondel om de maan sticht? Die schijnt ook bij maan niet te behooren; want er is wel van maanlicht, maar van geene maan in de voorafgaande regels gesproken. - En wat zou mars met fredrik hendrik's moed beteekenen? Fredrik hendrik met den moed van mars zou begrijpelijk kunnen worden, en alsdan zou men kunnen denken, dat de Dichter het oog hadde gehad op het beroemde vers van vondel, betreffende het veroveren van Grol, of iets van dien aard; doch nu weten wij het beeld zoo min, als de voorstelling, ergens t' huis te brengen.

In het 10de couplet lezen wij: vroeger voorgeslacht; doch in den zin, waarin die woorden dáár voorkomen, is dat vroeger eene geheel nuttelooze bijvoeging; een epitheton otiosum.

Het laatste couplet van den Lierzang is, naar ons gevoel, van alle het fraaiste.

Op den, anders inderdaad allergelukkigsten, Slotzang zouden wij in bedenking geven, of daarin niet eenige regels voorkomen, die min of meer stroef, althans voor den zang wat hard zijn. In het 3de couplet dunkt ons de laatste regel zeer ongelukkig te wezen. Dáár toch doet het er niets toe, of de Amstel zoo bogtig of wel regt vloeije; en dit verdient dus in waarheid den naam van stoplap.

Naar ons gevoel, ware het verkieslijk geweest, den laatsten regel der Kwartet in de Voorzangen in dezer voege te zetten:

Natuur brengt schaars een' vondel voort.

Wie de Nederduitsche beteekenis van het woord vondel kent, zal het hierin, vertrouwen wij, met ons eens zijn.

De Heer loots neme het ons ten goede, dat wij hem de bovenstaande bedenkingen hebben voorgesteld. Het algemeene belang van wetenschappen, letteren en kunsten behoort de drijfveer te zijn van alle boekbeoordeelende schriften; en hoe grooter van naam een Schrijver zij, zoo veel te minder mogen zijne feilen onopgemerkt worden gelaten, voornamelijk, opdat anderen, die zich naar hem vormen, of zijn

[p. 42]

voorbeeld voor navolgenswaardig houden, leeren mogen uit eigene oogen te zien, en nooit met een ingewikkeld geloof alles voor goede munt te houden, wat door eene beroemde hand is gestempeld en in omloop gebragt.