Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

Kort Betoog, dat de Verbondene Mogendheden geregtigd en verpligt zijn, om Napoléon Buonaparte van den Franschen Troon met geweld van wapenen te verdrijven. Door Mr. Jan ten Brink. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1815. In gr. 8vo. 18 Bl. f :-5-8

Alles, wat strekking heeft, om de Franschen tegen te gaan; alles, wat hunne schoonschijnende redenen, door welke zij meer nog dan door hunne wapenen eenmaal de halve wereld overwonnen, ontzenuwt en in haar regte licht plaatst, verdient volkomen lof. Men weet, dat het woord van buonaparte en de zijnen thans is, dat niemand het regt heeft, zich met hunne zaken, met hunne huishouding te bemoeijen: eene nieuwe leer voorzeker onder hen, die voorheen overal Fransche vrijheid, Fransche wetten, taal, beschaving, enz. enz. enz. bij alle hunne naburen en niet-naburen poogden in te voeren! De Heer ten brink zal waarschijnlijk van oordeel zijn geweest, dat dit voorgeven eenigen schijn had, eenige verbijstering, en eindelijk verflaauwing van den ijver om napoleon te bevechten, kon ten gevolge hebben; en hierom schrijft hij daartegen eene opzettelijke staats-regtsgeleerde verhandeling.

Wat nu betreft zijne aangevoerde gronden van regt, ja van pligt, - het verbreken des gemaakten verbonds - het blijkbaar bedreigen der veiligheid van Europa - de zekerheid, dat goed en bloed der onderdanen, bij even zoo groote toegevendheid jegens buonaparte en Frankrijk als reeds eenmaal is gebruikt, gewisselijk te vergeefs zijn verspild, - wij zijn er verre van daan, die af te keuren of onvoldoende te achten. Doch, wij kunnen ze even min voor de eenigen houden, of dat alles toestaan, wat hij meent niet te kunnen betwisten. Waar geene regering bestond, waar te

[p. 329]

gelijk genoegzame bedaardheid en algemeene belangeloosheid plaats greep om zoo iets waarlijk mogelijk te achten, in eene kleine, zich pas vormende maatschappij, zou zeker geen gepaster weg openstaan, om aan eene regering te geraken, dan de volkskeuze. Doch, waar deze omstandigheden geene plaats hebben, waar in het bijzonder een dadelijk bewind aanwezig is, daar is de terugtred tot het volk altijd de gevaarlijkste, en meestal de onopregtste, maatregel derzulken, die gaarne den blinden hoop tot het middel hunner eigen grootheid maken. De mensch is uit eigen aard voor de maatschappij bestemd; hij voert de wet met zich in het binnenste rond; waar twee-, drieduizend menschen zamenwonen, daar ontstaat meestal van zelve eene zekere oppermagt. Dezelve kan beperking, wijziging en zoo voorts noodig hebben; maar wee hem, die ze omverstoot! Daarom moet het eenhoofdige bewind erfelijk zijn; en deze erfelijkheid kan niet dan door het noodlot, door verjaring, door de erkentenis van het verbond der volken worden opgeheven. Schoon het oordeel hierover verschillend zijn kan, in ons oog was buonaparte steeds een troonverweldiger; hoewel zijne nakomelingschap, door jaren en betrekkingen en weldaden, wettige troonbezitster kon worden. En de gekroonde hoofden behouden altijd een zeker regt en pligt, op hun belang, dat hunnes huizes en huns rijks gebouwd, om alle onbevoegde inkruipers in den rang der Vorsten met kracht te bestrijden. Ja, geheel Europa bidt, dunkt ons, den Hemel, dat de Fransche omwenteling toch geen enkel voorbeeld overlate, om ooit ten spoor der bandelooze eerzucht te kunnen verstrekken.

Ziehier ons oordeel, waarvan dat van den wijzen kant, reeds voor vele jaren, niet grootelijks verschilde.