Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1813

Columbus, bij het eerste gezigt van Amerika.

Steure, muthiger Segler! Es mag der Witz dich verhöhnen
Und der Schiffer am Steur senken die lässige Hand.
Immer, immer nach West! Dort muss die Küste sich zeigen,
Liegt sie doch deutlich und liegt schimmernd vor deinem Verstand.
Traue dem leitenden Gott und folge dem schweigenden Weltmeer;
Wär sie noch nicht, sie stieg jetzt aus den Fluten empor.
Mit dem Genius steht die Natur in ewigem Bunde;
Was der eine verspricht, leistet die andre gewiss.

schiller.

Met het Genie, zegt de onsterfelijke schiller, staat de Natuur in een eeuwig verbond; - met andere woorden: hetgeen het vernuft eens stouten denkers als waar in de Natuur durft vooronderstellen, zal steeds in het vervolg door de ondervinding als werkelijk waar bevestigd worden. Zoo durfde in later tijd een groot Wijsgeer, alleen door de kracht zijns verhevenen verstands geleid, het aanwezen

[p. 419]

eener Ster beweren, die noch door het zijne, noch door eenig ander menschelijk oog, hoe sterk ook gewapend, ontdekt was - en de waarnemingen der Sterrekundigen hebben op de waarheid zijner stelling vervolgens het zegel gedrukt. Zoo schiep - om het dus uit te drukken - in vroegere dagen het stoute vernuft van columbus eene nieuwe Wereld in het verre Westen, tot welke nog geen Zeeman was doorgedrongen - en hij zelf bevestigde naderhand zijne grootsche gissing door de dadelijke ondervinding: door hem toch rees Amerika voor het verstomd Euroop uit de baren.

Christoffel columbus! Onsterfelijke naam, bij welks vermelding elk hart moet kloppen, dat voor het groote en edele gevoel heeft, maar tevens van verontwaardiging gloeijen, wanneer het zich den schimp en de verguizing voor den geest roept, die het geheele leven diens heldhaftigen mans heeft verbitterd.

Christoffel columbus! Hoe moet zijne groote ziel van verrukking zijn doortinteld geweest, toen hij, na duizend afwijzingen te hebben verdragen, na duizend zwarigheden, na ontelbare zorgen en vermoeijenissen te zijn doorgeworsteld, op het eigenste tijdstip, dat het wanhopig scheepsvolk hem wilde dwingen den steven te wenden en van het zoeken eener nieuwe Wereld af te zien, - toen hij, zeg ik, op dat eigenste tijdstip, deze nieuwe Wereld, door de morgenzon bestraald, voor zijne oogen zag liggen, pralende in alle hare jeugdige pracht en schoonheid!

Ik heb in de volgende dichtregelen getracht dit gevoel eenigermate te schetsen. Vooraf, echter, nog een paar woorden over columbus en de wijze der ontdekking van Amerika in 't algemeen.

Christoffel columbus, in de vijftiende Eeuw te Genua geboren, had reeds van zijne vroegste jeugd eenen onleschbaren dorst naar stoute en groote ondernemingen. Als Zeeman trachtte hij aan dezen lust bot te vieren, door her- en derwaarts henen verschillende togten

[p. 420]

te doen; doch het verdroot spoedig den ondernemenden man, op de vaak betredene paden naar roem te zoeken: zijn vurige geest wilde denzelven najagen, waar nog geene menschelijke stoutheid hem had pogen in te halen.

The high born Soul

Disdains to rest her heav'n-aspiring wing
Beneath its native quarry.

zegt de Dichter. - Op verschillende gronden was het hem reeds lang voorgekomen, dat onze Aarde in het Westen eene grootere uitgestrektheid lands moest bezitten, dan tot dus ver bekend was. Zijne vermoedens klommen spoedig bij hemzelven tot ontwijfelbare zekerheid; en nu was de ontdekking dier nieuwe Wereld het hoogste doel zijner begeerten. Hij vervoegt zich eerst bij de Bestuurders zijns Vaderlands, deelt hun zijne stoute ontwerpen mede, en smeekt om hunnen bijstand tot derzelver volvoering; doch de dwazen belagchen zijne plannen als ijdele hersenschimmen, en wijzen hem honend af. Gegriefd door deze teleurstelling, tracht hij aan het Hof van Lissabon die hulp te erlangen, welke zijn Vaderland hem weigert. Daar hoort men hem met belangneming aan, vorscht hem listig uit, beseft het gewigt zijner gronden; doch, den Vreemdeling de eer der ontdekking misgunnende, zendt men heimelijk tot derzelver bewerkstelliging eenen Portugees uit, die echter, zonder koenen moed, zonder zielskrachten, zonder standvastigheid, spoedig op eene lafhartige wijze terugkeert. Columbus verneemt het lage bedrog, gloeit van verontwaardiging en spijt, en ijlt naar Spanje, om daar eerlijker beschermers te zoeken. Na duizend mislukte pogingen, na duizend teleurstellingen, gelukt het hem eindelijk, trots de tegenwerkingen zijner benijders, het bevel over een klein Smaldeel te bekomen, en de Ontdekkingsreize te ondernemen. Hij steekt uit de haven van Palos in zee, laat schielijk de Canarische Eilanden achter zich liggen, en komt thans in wateren, nog door geene Europische kiel beploegd. Men

[p. 421]

zeilt dagen lang; doch geen land doet zich op. Onophoudelijk zijn de blikken van columbus naar het Westen gerigt; doch hij ziet niets dan lucht en golven. Thans ontzinkt het scheepsvolk alle moed. Vreemde zeeverschijnsels jagen hetzelve eenen bijgeloovigen schrik aan. Het vuur der muiterij smeult in aller harten; met moeite dooft de onbezweken Held telkens hetzelve uit, doch eindelijk barst het los in lichtelaaije vlam, en het oproergekraai zijner manschappen dondert hem verschrikkelijk in de ooren. Men wil den steven wenden; men wil naar het Vaderland terugkeeren. Nog slechts drie dagen worden aan columbus vergund, bevorens dit lafhartig ontwerp zal worden ten uitvoer gebragt. De Held blijft gerust; hij weet, dat het land nabij moet zijn. De derde dag gloeit in het Oosten, en op eens klinkt het gejuich: land! land! uit de toppen der masten. De Zon gaat op, en de nieuwe Wereld ligt ontsluijerd en als uit het niet geroepen voor aller blikken. -

Zijt, zijt gegroet, ô zaalge velden,

Door 't jeugdig morgenlicht bestraald!

Gij bosschen, bergen, beken, beemden,

Waar langs mijn blik, als dronken, dwaalt!

ô Groot, ô nameloos verrukken,

Dat in mijne adren bruist en gloeit!

O, 't zal mij eindlijk dan gelukken,
'k Zal eindlijk dan den bodem drukken,

Die heel mijn ziel en zinnen boeit!

Heb dank, heb dank, ô eeuwig Wezen,

Wiens oog het gansch Heelal doorziet!

Dan ach! mijn tong moog klanken staamlen,

Naar waarde danken kan ze U niet.

Gij, die in mijne borst dat smachten

Naar 't verre strand ontvlammen deedt,

Gij gaaft mij moed, geduld en krachten,
Der dwazen schimptaal te verachten,

Hoezeer hun spot mij 't hart doorsneed.

[p. 422]

 

Naar 't Westen, Westen heengestevend!

 

(Dus klonk uw stem in mijn gevoel)

 

Naar 't Westen, Westen volgehouden;

 

Daar ligt het grootsch, het heerlijk doel!

 

Houd moed, hoe lang ook niets dan baren

 

En lucht u blaauwen voor 't gezigt,

 

Wat waterplas ge ook moogt bevaren,

 

En ge echter steeds met vruchtloos staren

 

Den blik naar 't Westen houdt gerigt.

 

 

 

Ik hield dien moed, - U, U zij de eere! -

 

Hoe vaak op nieuw het zonlicht scheen,

 

Sinds 't magtig Spanje aan Palos stranden

 

In 't wijkend vergezigt verdween;

 

Hoe afgemat mijn blik ook dwaalde

 

Aan 't eind der wester hemeltrans;

 

Maar ach! 't zij Hesper vriendlijk straalde,

 

't Zij 't morgenrood in 't Oosten praalde,

 

Slechts golven blonken in hun glans.

 

 

 

Doch toen het dondrend oproerkraaijen

 

Der scheepsliên mij in de ooren klonk,

 

Als hun, bij 't vruchtloos voorwaarts streven,

 

Geen enkle straal van hoop meer blonk;

 

Toen rampen zich op rampen tastten,

 

Toen 't schimpend rot zich in mijn schand',

 

In mijn verguizing zou vergasten,

 

Toen, toen klonk uit den top der masten

 

De vreugdekreet: ‘het land! het land!’

 

 

 

ô Gij, uw groenend hoofd verheffend

 

Uit zilvren baren, heerlijk land!

 

Ras zullen Genuas banieren

 

In 't koeltje wappren van uw strand!

 

Maar neen! - in mijner Vadren streken

 

Werd ik met hoon en spot belaan;

 

Toen 'k daar van wisse hoop dorst spreken,

 

Daar hulp en bijstand af wou smeeken,

 

Zag elk mij als een' droomer aan.

[p. 423]

 

En ginds, waar Lisbons Koningswallen

 

Zich spieglen in den trotschen vloed,

 

Die door het goud van zijne zanden

 

Zijn spattend zilver bruisen doet;

 

Daar..... 'k mogt er 's Vorsten zetel nadren,

 

Men hoorde mij doorslepen uit,

 

Doch zond - ô schelmstuk van verradren!

 

Nog kookt mij 't ziedend bloed in de adren -

 

Een' lafaard naar den verren buit.

 

 

 

Moog Spanje dan de vruchten oogsten,

 

Door 't wester aardrijk voortgebragt,

 

Door Genuas en Lisbons heerschers,

 

Als hersenschimmen, dwaas belacht!

 

Moog dan Castielje lauwren plukken!

 

Komt, broeders, riemen in het zout!

 

O! 'k smacht naar 't bovenaardsch verrukken,

 

Dien grond, dien heilgen grond te drukken,

 

Dien thans Euroop door mij aanschouwt.

 

 

 

b.h. lulofs.