Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 43]

Shakespeare Minnaar, Blijspel; naar het Fransch van Alexander Duval, door C. van der Vijver. Te Amsterdam, bij J.S. van Esveldt-Holtrop. In kl. 8vo. 43 Bl. f :-8-:

Shakespeare bemint, met al de kracht eens onstuimigen hartstogts, de Tooneelspeelster clarence. Hij heeft eenen medeminnaar, den rijken en beminnelijken Lord wildson. Anna, de kamenier van clarence, deelt in de geheimen harer meesteresse en is geheel in de belangen van den Lord. In een onderhoud tusschen haar en shakespeare doet zij dezen verstaan, dat clarence hem wel bewondert, maar niet bemint. Zij laat shakespeare alleen. Hij is verontwaardigd; hij wil zich op clarence wreken; hij wil de onverschillige spelen en over hare ligtvaardigheid lagchen. De gedachte, evenwel, dat het mogelijk zoude kunnen zijn, dat anna hem misleidde en eenen onbekenden medeminnaar begunstigde, doet hem het besluit nemen, om zich in het naaste vertrek te verbergen, ten einde het gesprek tusschen clarence en anna te beluisteren. Hier ontdekt hij, dat anna hem bedriegt, dat zij hare meesteresse zoekt te overtuigen, dat shakespeare haar niet bemint, en dat zij haar een huwelijk met Lord wildson ten sterkste aanraadt. Het gelukt der doortrapte kamenier, clarence tot eene zamenkomst met den Lord over te halen. Clarence's vrees voor shakespeare's minnenijd en vervoering doet anna een middel uitdenken, dat alles geheim zal doen blijven. Anna vertrekt, om den Lord het uur der geheime zamenkomst en het woord, waardoor hij zich moet bekend maken, te berigten. Dat woord is: Richard de Derde. Clarence wil anna nog terugroepen... doch te laat! Ook ziet zij geen gevaar in deze bijeenkomst, daar zij toch altijd meesteresse over hare gevoelens blijft. Zij gaat, nu alleen zijnde, hare rol nazien. Intusschen treedt shakespeare, even als van buiten komende, in het vertrek. Dit tooneel en het volgende drukken den minnenijd en de verkropte woede van shakespeare, en clarence's onschuld en onbewustheid van hetgeen er in de ziel des eersten omgaat, treffelijk uit. Het repeteren van de rol, die clarence in shakespeare's

[p. 44]

Treurspel, Richard III, zal uitvoeren, maakt inzonderheid dit tooneel zeer belangrijk. Shakespeare is ontevrede over de koelheid, waarmede clarence eenige regels, en bijzonder de woorden: ik min u, declameert. Dit geeft hem aanleiding tot de volgende uitboezeming:

‘De liefde! Men ziet wel dat gij nog nooit de gevolgen van deze ontzettende drift hebt ondervonden. Ik min u, kan zichzelven niet doen verstaan, de toon, de oogen moeten het uitdrukken, de houding en bewegingen alleen kunnen het krachtvol te kennen geven. Ik min u, in den mond van een waarlijk doordrongen wezen, moet verstaan worden van alle vreemdelingen, van alle volkeren, zelfs van de woeste barbaren. De natuur had steeds eene, dezelfde taal; zij is geheel het eigendom van de ziel, en daar deze liefde zich aan ons openbaart door de lucht, die wij inademen, door de toonen, die in onze ooren klinken, door alle de voorwerpen, die zich aan ons gezigt vertoonen.... Ik min u, geeft ook te kennen: Ik zie niets dan u, hoor niets dan u, adem alleen voor en door u, en sterf aan uwe voeten, indien ik in uw aanzijn niet deele!’

Doch wij worden te uitvoerig. Melden wij nog kortelijk de ontknooping. De liefde van clarence voor shakespeare is gedurende deze tooneelen toegenomen. Nadat hij is vertrokken, krijgt zij berouw, dat zij aan Lord wildson het rendez-vous heeft toegestaan. Zij besluit hem niet te ontvangen, schrijst hem, en draagt aan anna op, hem, bij zijne komst, den brief te overhandigen, en hem daarna op eene wellevende wijze te doen vertrekken. Intusschen is er reeds geklopt. Men hoort: Richard de Derde. Clarence neemt in de haast de kaarsen mede, en laat hare kamenier in het donkere. Anna ontvangt den man, dien zij voor Lord wildson houdt, en overhandigt hem den brief. Hij openbaart zich. Het is shakespeare. Hij is in de hoogste woede. Clarence komt te voorschijn. Niets kan hem doen bedaren. Eindelijk leest hij den brief, aan den Lord gerigt. Deze bevat de bekentenis van clarence's liefde voor shakespeare.... en shakespeare is gelukkig. - Nu komt wildson. Hij klopt en roept: Richard de Derde; doch shakespeare opent een venster en roept naar buiten: ‘Richard de Derde is te laat gekomen.

[p. 45]

William de Veroveraar heeft zich van de sterkte meester gemaakt.’

Ziet daar den hoosdzakelijken inhoud van dit Blijspel kortelijk opgegeven! Ofschoon men met reden mag twijfelen, of de held van het Stuk wel eenige overeenkomst hebbe met den oorspronkelijken, eenigzins ruwen, Engelschman, wiens naam hij voert, moet men toch zoo billijk zijn van te erkennen, dat shakespeare, zoo als hij hier voorkomt, al een zeer zonderling minnaar is; dat de hartstogt der liefde al op eene vrij zonderlinge wijze in hem werkt; dat de uitdrukking zijner gevoelens en liefdeverklaring mede tamelijk vreemd en wonderbaar zijn, en dat, al verder, de minnaresse, alsmede de manier, waarop zij de liefdebetuigingen van den zonderlingen minnaar aanhoort en zich in dezen geheelen handel gedraagt, zich niet minder bijzonder en ongemeen voordoen. Al dat bijzondere, vreemde, ongemeene, zonderlinge en wonderbare zal zeker op het Tooneel eene overheerlijke werking doen. Menige bezorgde Moeder of ergdenkende Tante moge dan al, bij de gedachte aan het teêr-gevoelig hartje van Dochter of Nicht, eene zekere ongerustheid gevoelen bij het zien vertoonen van zulk eenen vurigen, hartstogtelijken, naijverigen en ondernemenden minnaar.... wat schaadt dit? wie kan het de oude Besjes ook van pas maken? er zal toch ook nog wel een enkel jeugdig meisje onder de toeschouwers gevonden worden, dat, hoezeer het ook van pure sentimenteelheid moge smachten en kwijnen, evenwel voor zulk eenen ondernemenden minnaar niet verschrikt is, en dat, sints lang eenen heimelijken afkeer hebbende van het stijve overleg en den koelen, bekrompenen berekeningsgeest, in vele hedendaagsche amourettes plaats hebbende, in het lot dezer zonderlinge gelieven een hartelijk belang stelt, en dezen zonderlingen shakespeare en deze zonderlinge clarence met een deelnemend genoegen aanschouwt. Wel nu! wie zoude het goede kind zulk een zonderling vermaak ook misgunnen?

De Vertaling steekt niet uit, en zijne voor uwe, bl. 24, reg. 4. v.o., is eene aanstootelijke fout.