Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Iets over de verscheidenheden in gevoelen en gewaarwording onder verschillende geslachten van menschen.

Hoewel er eenige weinige heerschende beginsels van regt en onregt in de zielen van ieder volk schijnen ingeprent te zijn, ontmoet men, echter, eenige merkwaardige verscheidenheden in gevoelen en gewaarwording, de verschillende geslachten van menschen van elkander onderscheidende, even in het oogloopende bijkans als het onderscheid in hunne uitwendige gestalte.

De aloude Thraciers, of de hedendaagsche Dalmatiers, de geboorte hunner kinderen beweenende, of over den dood hunner vrienden zich verheugende, schijnen de gewone natuurlijke gewaarwordingen te hebben omgekeerd. Dit, intusschen, is eene welbewezene daadzaak. Niet minder waar is het ook, dat de wreede Giagas de meesten hunner kinderen straks na derzelver geboorte begraven, en de plaats dier kinderen aanvullen met de opvoeding van de kin-

[p. 699]

deren hunner gevangenen. De Amerikaansche Wilden laten hunne hoogbejaarde ouders aan een ellendig lot over, voerende dezelve naar eene afgelegene eenzame plaats, en aldaar ter gewisse prooi van den dood overlatende. Sommigen zelfs zijn er, die hunne eigene ouders opeten, beschouwende het als een blijk van diepen eerbied, dat zij de oorzaken van hun aanwezen in hunne eigene ingewanden begraven. De Japanezen zijn een zonderling slag van volk; een ongelijk of hoon, hun aangedaan, wreken zij altijd op hen zelven; zwaar beleedigd zijnde, rijten zij zonder aarzelen hun eigen ligchaam open, en indien zij zich belagchelijk maken, verkiezen zij straks den dood boven schande. In nood roepen zij nimmer de Godheid aan, omdat zij van meening zijn, dat de gebeden der ongelukkigen de Goden in derzelver rust zouden storen. In voorspoed, echter, wenden zij zich tot de Goden met aanbidding en dankbetuiging.

Vele andere voorbeelden zoude ik kunnen aanvoeren, met de beginsels van den Natuurlijken Godsdienst onbestaanbaar. Niets anders schijnen mij de Tien Geboden te zijn, dan die algemeene wetten, wellte in het menschelijk hart staan geschreven. Intusschen worden door de genoemde Volken die duidelijke en eenvoudige wetten gestadig overtreden.

Tot welk eene oorzaak kunnen wij deze zonderlinge verscheidenheden van gevoelen en gedrag terug brengen? Zullen wij zeggen tot gewoonte? Aan geene andere oorzaak kunnen zij met reden worden toegeschreven. De wetten der gewoonte, eens zijnde vastgesteld, zijn een even krachtig drangmiddel als de wetten der Natuur. En nogtans, terwijl wij ons aan het gebied der gewoonte onderwerpen, verwonderen wij ons over de duurzaamheid van hare magt; terwijl wij hare dwingelandij door het verloop der eeuwen volgen, vragen wij met verbaasdheid, wanneer zij het eerst op de aarde ontstond? aan welke geduchte omwenteling wij haren oorsprong moeten toeschrijven? Hoewel zij, in de aangehaalde voorbeelden, tegen de Natuur en de Rede zoo regelregt aanloopt, dat wij derzelver gelijktijdige aanwezigheid naauwelijks verbeelden kunnen, schijnt zij, echter, met dezelve bijkans even oud te zijn.

Er zijn er, die beweren, dat god in den beginne

[p. 700]

verscheidene soorten van menschen heeft geschapen, dezelven verschillende uitwendige gedaanten indrukkende, en verschillende beginsels van werkzaamheid instortende. Deze verscheidenheden zouden zij sedert altijd behouden hebben; en op deze onderstelling maken zij de vergelijking op tusschen den Europeaan, Afrikaan en Amerikaan.

Doch, voor zoo veel deze onderstelling tegen het Mozaische verhaal strijdt, heeft de meer bescheidene onderzoeker, de afkomst des geheelen menschdoms van adam erkennende, deze verwonderlijke verscheidenheid in het ligchaamsgestel en de zielsvermogens toegeschreven aan de verspreiding bij den Babelschen torenbouw, te welken tijde, met de onderscheidene talen, de verscheidenheden in gestalte, kleur, gewaarwording en gevoel kunnen ontstaan zijn.

Welke van deze onderstellingen men ook aanneme, zoude men de strijdigheid van zedelijke beginsels aan eene onmiddellijke werking der Goddelijke Voorzienigheid moeten toeschrijven. Doch daaraan kan ik geenszins mijne toestemming geven. Doch hetzelve voor een oogenblik zijnde toegestaan; voor zoo veel deze zedelijke verscheidenheden met elkander strijden, kunnen zij alle niet waar zijn. Derhalve zoude de Godheid sommige geslachten van menschen onweerstaanbare valschheden hebben ingedrukt. Maar kan de valschheid den god der Waarheid tot oorsprong hebben?

In al de toespraken van god tot de menschen ontmoet men eene overwijzing of beroeping op de beginsels van den Natuurlijken Godsdienst, als van zelve sprekende waarheden, oorspronkelijk erkend en aangenomen van allen. Met deze eerste beginsels, deze ontwijfelbare waarheden, stemmen gods Openbaringen altijd overeen. Derhalve kunnen de verschillende denkwijzen, welke invloed hebben op het gedrag derzulken, die gezegd worden, onderscheidene geslachten van menschen te zijn, met geene mogelijkheid van god afkomstig zijn.

Deze verbazende verscheidenheden, hoe bestendig, uitgebreid en veelvermogende, zijn dan gewisselijk afwijkingen van dien standaard der onveranderlijke zedelijkheid; die in den beginne voor het oog van het geheele menschdom werd geplant.

Evenwel zijn die verscheidenheden in gedaante, ge-

[p. 701]

stalte of kleur, onderscheidende de volken, die de ware zedelijkheid verloren hebben, afwijkingen van het oorspronkelijke Ideaal van menschelijke schoonheid, hetwelk in onze eerste ouders verwezenlijkt werd.

Men heeft twijfelingen geopperd met opzigt tot de gedaante en kleur onzer eerste ouderen, en gevolgelijk met opzigt tot derzelver ware of geregelde afstammelingen, als moetende het eene of het andere geslacht merkelijk zijn verbasterd.

Opmerkelijk is het, dat dezulken, welke wij niet te onregt mogen onderstellen van het uitwendige onzer eerste ouderen het verste te zijn afgeweken, na een zeker punt, om het zoo te noemen, bereikt te hebben, in hunne verbastering, als het ware, blijven stilstaan. De Afrikaan, bij voorb., bezat, reeds in overoude tijden, dezelfde ligchamelijke hoedanigheden van gestalte en kleur, die hem van andere volken onderscheiden. Duizende zwarigheden kunnen hieromtrent geopperd worden, die zich zeer bezwaarlijk laten oplossen. Wat meer bepaaldelijk het verschil in verstandelijke vermogens aangaat, zoude men kunnen vragen, hoe het met de Goddelijke goedheid bestaanbaar zij, gedoogd te hebben, dat zoo goed als de helft des menschelijken geslachts van tijd tot tijd zoo zeer verbasterd is? Doch, daarentegen, zoude men met even veel regt kunnen vragen, of, en op hoedanig eene wijze het met de Goddelijke liefde kan worden overeengebragt, dat het grootste gedeelte der aardbewoners door de onderscheidene valsche Godsdiensten, welke het menschdom zijn opgedrongen, misleid worden? Vruchteloos, echter, vermoeit zich 's menschen geest met het onderzoek van zulke en soortgelijke vraagstukken, van welke hem de oplossing niet zal vergund worden, voor dat hij eenen staat van meerdere kennis en verlichting zal bereikt hebben, in welke hetgeen nu voor zijne bepaalde kennis duister en raadselachtig is, in een helder licht zal geplaatst worden.