Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Over eenige schadelijke gewoonten, welke doorgaans omtrent stervenden plaats hebben.

I. Het vermeende verligten van het sterven.

Bijna overal heerscht nog het vooroordeel, dat men, als de zieke blijken van den zoogenaamden doodstrijd geeft, door wegneming van het hoofdkussen, het sterven moet zoeken te verligten.

Doch, wat is deze hulp, deze verligting anders, dan een moord, die, uit kwalijk geplaatste teederheid, aan vrienden begaan wordt? - Wie is in staat, naauwkeurig te bepalen, dat deze of gene zieke een stervende zij, al heeft het nog zoo zeer den schijn? - Wij wenden zelfs bij schijndooden, die geen teeken van leven meer van zich geven, alle middelen aan, om de uitgedoofde levensvlam weder aan te blazen; en hier, waar zij eerst aan het uitgaan is, blazen wij dezelve met geweld uit.

Hoe vele arme zieken zijn er wel jaarlijks door dit wreed gebruik van hunne onverstandige vrienden vermoord geworden! Het sterven wordt, wel is waar, daardoor verligt; want menig een, die nog door eene verhevene ligging en door geneeskundige hulp had kunnen gered worden, moet nu, zonder dat men het vermoedt, verstikken.

II. Verwaarloozing der zieken.

Den zieke, of vermeenden stervende, geneesmiddelen te ontzeggen, met de ongegronde verontschuldiging: Het helpt toch nu niet meer, wat zal men hem nog met geneesmiddelen plagen; hij moet immers toch

[p. 657]

sterven, - niettegenstaande de Arts het gebruik uitdrukkelijk aanbeval - is, hem vermoorden. - Heeft men niet voorbeelden, dat zieken, die reeds dood schenen, weder herleefden? En heet dat plagen, wanneer men nog al het mogelijke beproeve, om onzen natuurgenoot het leven te redden? Die kwalijk begrepene en ter onregte plaatse aangewende teederheid heeft zeker reeds droevige gevolgen gehad, en hier en daar eenen zieke aan den dood opgeofferd.

III. Moord aan schijndooden gepleegd.

Menig een wordt onwetend de moordenaar van zijn' besten vriend, dewijl hij zich te zeer haast, om hem, zoodra hij volgens zijne gedachte dood is, terstond buiten het bed te brengen. Op het platte land heerscht over het algemeen het gebruik, om den zieke, als men hem voor dood houdt, terstond van het ziekbed, op eene andere plaats, gewoonlijk in de schuur, of in eene koude kamer te brengen. Deze handelwijze is in het oogloopend, als men het met dat aan het ziekbed, of bij de lijkbaar vergelijkt, alwaar men in tranen wegsmelt. Dáár kan men zich niet spoedig genoeg van den overledene ontdoen, en hier aan het graf wil men hem gaarne nog lang behouden. Dat evenwel het al te vroege en spoedige verwijderen van het ziekbed naar eene koude plaats, velen geheel van het leven berooft, die misschien, als zij eenige uren in het warme bed waren gebleven, en men nog den Arts ter hulp geroepen hadde, weder bijgekomen zouden zijn, is buiten allen twijfel. Doch het is eene gewoonte, die nu eenmaal plaats gegrepen heeft, en zoo worden lievelingen, ouders en vrienden aan dit schandelijk gebruik ter prooi gegeven, en niemand maakt daarvan eene gewetenszaak. O gij, Leeraars! hebt toch zoo vele menschlievendheid, en ijvert tegen deze de menschen vermoordende gewoonte! Hebben onze overledene vrienden niet zoo veel aan ons verdiend, dat wij hun nog eenige uren rust op hun bed kunnen schenken?

Ontzettend is ook het gebruik, om den overledene, zoodra hij ophoudt te ademen, den mond toe te binden. - Zoodra de zieke het aanzien, ik zeg het

[p. 658]

aanzien, van eenen doode heeft (want hoe moeijelijk is het niet, om te kunnen bepalen, of een mensch wezenlijk dood zij), dan haasten zich onverstandige menschen, om den mond van den overledene vast toe te maken, en over het aangezigt eenen, gewoonlijk met brandewijn bevochtigden, doek te leggen. - En waarom? Opdat het lijk er wel uitzie, en de mond niet opensta.

Op zulk eene schandelijke wijze wordt menig een het weinigje leven, dat er nog overig is, ontroofd, en dit is vooral het geval bij zwakke en krachtelooze personen, zoo als gewoonlijk de kraamvrouwen zijn. - Het bijgeloof leert: als de mond van den doode opensta, dan hale hij eenen zijner vrienden na. Geen wonder dus, dat men hem, door het genoemde middel, de mogelijkheid daartoe afsnijdt. Zoo lang men nog staatsie met de lijken maakt, zal het, wel is waar, moeijelijk vallen, om deze onmenschelijke gewoonte geheel af te schaffen. Als ondertusschen de Leeraars, die gewoonlijk bij stervenden zijn, ernstig daartegen ijverden, en als de Zieken-oppassers, die hier meestendeels uit onwetendheid dwalen, beter onderrigt wierden, dan zoude ook deze schadelijke gewoonte wel weg te nemen zijn. Het geldt hier 's menschen leven: daarom sla een ieder gewillig de handen aan het werk.