Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

[p. 616]

De harp.

(Naar het Hoogduitsch.)

In de vroegste tijden leefde op een der westelijke eilanden van Schotland colma, de eenigste dochter van eenen behoeftigen herder. Naauwelijks was zij van de borst harer moeder gespeend, toen de armoedige omstandigheden harer ouders hen dwongen, hun geliefd kind aan deszelfs grootmoeder, die op een ver afgelegen eiland woonde, ter opvoeding over te geven. De oude vrouw pleegde het kleine meisje met al de zorgvuldigheid eener grootmoederlijke liefde, als een wakker en verstandig tuinman eene zeldzame, en hem toevertrouwde plant. Colma wies op als eene liefelijke bloem des velds: met ieder jaer ontwikkelden zich in haar nieuwe bekoorlijkheden, en zij prijkte thans daar, in den weelderigen bloei van maagdelijke schoonheid, gloeijend, als de roos der liefde, helder schitterend, als de lelie der onschuld, en nog geheel een vlekkeloos kind der natuur.

Graaf arthur, de zoon eens rijken goedbezitters op dit eiland, en toenmaals eerst zestien jaren oud, zag het lieve herdersmeisje zeer dikwijls. Weldra nam hij met haar deel in de vrolijke spelen der landelijke jeugd, en het betooverende harer bevalligheid deed in zijnen boezem gevoelens ontkiemen, die hem met eene zachte warmte vervulden. Overal omzweefde hem colma's beeld als eene vriendelijke schaduwe: in iedere bloem zag hij hare schoonheid bloeijen, in iederen nachtegaal hoorde hij hare melodieuse stem, in iedere ster aan den onbewolkten hemel ontwaarde hij eenen lagchenden straal van haar aanminnig blaauw oog. - Hij werd voor zich zelven een raadsel - hij beminde colma, zelfs eerder, dan dat hij aan dit overzoete gevoel eenen naam wist te geven. Ook colma's hart was getroffen: zij verlangde naar den aanblik van den schoonen jongeling: zijne edele houding: zijne beschaafdere vorming, zijn sprekend oog trokken haar onwillekeurig tot hem: zij

[p. 617]

wenschte, hem altijd bij zich te zien, doch, zoodra hij verscheen, geraakte zij in verwarring, en overmeesterde haar eene, voor haar onverklaarbare, angstvalligheid; want de eerste schaamte der vlekkelooze onschuld verstikte de al te welig flonkerende vlam der liefde, en slechts een flaauw vonkje glom in haar binnenste.

Colma was vijftien jaren oud, toen hare moeder stierf. Haar diep bedroefde vader verzocht haar thans van hare grootmoeder terug, om hem en zijne huishouding te ondersteunen. De gehoorzame dochter volgde de roepstem van haren pligt, en verliet de grootmoederlijke hut.

Arthur vernam het voorgenomene vertrek zijner beminde. Hij spoedde zich naar haar. Het denkbeeld van scheiding had zijn hart verscheurd. Sprakeloos stortte hij in hare armen, drukte haar aan zijn hart en bevochtigde haar met eenen stroom van tranen. In dat oogenblik gevoelde ook zij eerst zeer diep, wat zij stond te verliezen. Hare armen openden zich vrijwillig voor zijne smart: hunne lippen roerden malkander aan, en zonder een enkel woord te stamelen, was hen de bekentenis hunner wederzijdsche liefde reeds ontsnapt.

Eindelijk maakte colma zich los. - Vaarwel, arthur! riep zij uit; vergeet mij, wij zien elkander nimmer weder!

Zij snelde in de hut harer grootmoeder. De door duizenderlei kwellingen bestormde Graaf waagde niet, haar te volgen: langzaam en innig ontroerd verliet hij dit tooneel zijner hoogste zaligheid en zijner diepste droefheid tevens. - Den volgendeu dag vertrok colma naar haren vader.

Onder het gewigt harer zielssmarten gebukt, kwam zij bij den braven vader aan, die, onbewust van hetgeen er in zijner dochters hart omging, niets onbeproefd liet, om het goede meisje uit hare sombere stemming te brengen. Nog eene geruime poos bleef zij, onder een dof zwijgen, aan de beelden van het verledene hangen, die haar wakend en droomend omzweefden. De deelnemende zorgvuldigheid des vaders vermurfde het teedere hart der dochter, en haar kommer loste zich in eene zachte zwaarmoedigheid op, De bezigheden in de huishouding veroorzaakten haar

[p. 618]

eene heilzame verstrooijing, en eindelijk zegepraalde de koele rede op de overspannene dweeperij. Zij had zich zelve overtuigd, dat de rijke erfgenaam des Graven arthur nimmer haar echtgenoot konde worden, zij besloot, hem te vergeten, en zij werd van toen af veel bedaarder, veel kalmer.

Op het eiland, hetwelk zij thans bewoonde, leefde oscar, een herder, die heinde en ver als de eerste harpenaar van Schotland beroemd was. Een mannelijk-schoon en moedig jongeling, van eene levendige en vurige verbeeldingskracht, de lieveling des volks en het wonder van de hem met verbazing aanstarende menigte, zoo dikwerf hij zijn gevoel in de smeltende toonen van zijn snarengespel in verhevene of roerende gezangen uitademde.

Als toonkunstenaar overtrof hij al zijne tijdgenooten; doch een gedeelte van zijnen roem had hij aan zijne harp te danken. Zij was een onschatbaar erfstuk van een' zijner voorvaderen, eenen edelen bard, en vruchteloos hadden alle kunstenaars beproefd, eene betere, of zelfs eene soortgelijke, te vervaardigen.

Hij zag colma, hare schoonheid, hare bevalligheid, hare onschuld, hare kinderlijke bezorgdheid voor haren vader, hare huishoudelijkheid en haar teeder, gevoelvol hart. Geen wonder, dat hij voor zulk eenen engel in liefde ontvlamde. - Zij luisterde gaarne naar zijne gezangen en de toonen zijner harp, en nooit zong hij schooner gezangen, dan wanneer colma zijne toehoordster was. Als met eenen verheven dichterlijken geest bezield, zong hij dan het huwelijksgeluk, de zaligheid, die eenstemmige harten gevoelen, de vreugde, die gelukkige ouders smaken, de stille genoegens, welke het huisselijke geluk den mensch bereidt, en op deze wijze onthulde hij haar den heimelijken wensch van zijn minnend hart.

Zoete gewaarwordingen ontkiemden dan in haren boezem, en haar, in zachte tranen zwemmend, oog verried hem, dat zij hem verstond.

Twee jaren waren verloopen: zijn hartstogt nam met ieder uur toe, en eindelijk waagde hij, om hare hand te verzoeken. De vader begunstigde den zanger; want deze bezat een aardig sommetje gelds, was algemeen bemind en geëerd, en stond bij ieder als een braaf en dengdzaam jongeling bekend.

[p. 619]

Colma kon niets tegen hem inbrengen. De tijd had den gloeijenden indruk der eerste liefde merkelijk verslaauwd: het streelde hare ijdelheid, de gade van den uitmuntenden harpenaar te worden. - Zij gaf hem hare hand. Na verloop van eenige maanden waren zelfs de geringste sporen van dien vroegeren hartstogt geheel uitgewischt. Zij gedroeg zich in haar huwelijk tot volkomen genoegen van haren echtgenoot, en weldra werd, na zijne lieve gade, zijne dierbare harp het kleinood en de vreugde zijns harte.

Thans zond de grootmoeder eenen bode aan haren zoon, met de tijding, dat zij zich zeer ziek en op den oever des doods bevond, en tevens met de bede, hare geliefde klein- en voedsterdochter tot haar te zenden, die zij voor haar sterven gaarne nog eenmaal wenschte te zien.

Terstond was oscar bereid, om den wensch eener stervende genoegen te geven. Ten spoedigste begaf hij zich met zijne colma op weg.

Het was midden in den winter. Een koude, snijdende noordewind loeide en joeg de sneeuw in hooge wolken op.

Van vermoeidheid afgemat en van koude verstijfd, bereikte het reizende paar eindelijk den top van eenen hoogen berg, welken zij moesten overtrekken. Hier bezweek de jonge, zwakke vrouw onder de al te groote inspanning harer krachten. Magteloos zeeg colma neder.

Met de teederste bezorgdheid poogde oscar haar in het leven terug te roepen, en toen zij hare flaauwe oogen weder opsloeg, trachtte hij, vuur te maken, om haar door eenen verkwikkenden gloed te verwarmen. Met moeite verzamelde hij eenig verdord heidekruid; want zelfs deze eenvoudige plant van eenen onvruchtbaren bodem komt op die hooge en ruwe bergen slechts zeer spaarzaam voort.

De brave en bekommerde echtgenoot bedacht zich niet lang: hij bragt der liefde het schoonste offer. Zijne harp, zijne geliefkoosde harp, die hij altijd met zich droeg, werd door hem in stukken geslagen, en het vuur begon helder te branden.

Door den opstijgenden rook werd een jager, die zich in de nabijheid bevond, opmerkzaam gemaakt. Hij naderde het vuur, en was als door den bliksem ge-

[p. 620]

troffen, toen hij de jonge, lijdende colma ontdekte. Ook zij zeeg andermaal in onmagt, toen zij haar oog op den vreemdeling sloeg.

De jager betoonde zich zeer deelnemend en bezorgd. Hij bood den reizigers uit zijne weitasch brood en wijn: beiden was, inzonderheid der afgematte vrouw, ten hoogste welkom; want zonder deze hulp zou zij de ondernomene reis bezwaarlijk hebben kunnen voortzetten.

Weldra begon zij zich te herhalen, en na weinige oogenblikken was zij volkomen hersteld. Oscars vreugde kende geene palen, en hij vergat het verlies van zijn snaartuig geheel en al. Met een innig genoegen zag hij, hoe zijne jonge gade zich met den jager onderhield, en gelukkig voor hem, ontkiemde in zijne argelooze ziel zelfs het flaauwste vermoeden niet, dat colma en de schoone jager elkander thans niet voor de eerste maal zagen, hoe vertrouwelijk en hartelijk hun gesprek ook ware.

Helaas! de vreemde jongeling was arthur. - Hij had colma, en zij hem op den eersten blik herkend.

Evenwel, een duister voorgevoel gebood beiden, zich jegens elkander als vreemden te gedragen.

In beider harten ontvlamde de gloed hunner eerste liefde. Beiden thans ouder, beiden thans minder onschuldig, dan in de schoone dagen hunner schuldelooze kindsheid, bezweken voor de verleiding van verbodene wenschen. Deze onverwachte, zoo geheel romaneske ontmoeting, na zoo vele jaren van een heimelijk verlangen, was eene te sterke beproeving. Duizend aanlokkelijke beelden van het verledene traden plotselings voor colma's geest, en van oogenblik tot oogenblik gevoelde zij dieper, dat alleen de speelgenoot harer kindsche jaren hare onverdeelde liefde bezat.

Arthur gloeide van een gelijk vuur; want hij aanschouwde thans de bekoorlijkheden, die hem eenmaal als knaapje ontvonkt hadden, in hare geheele volheid, en hij las tevens in haar oog, dat zij hem ook niet had vergeten.

In oscars tegenwoordigheid bepaalde hun onderhoud zich slechts tot onverschillige zaken; doch arthur, door zijnen hevigen hartstogt weggesleept,

[p. 621]

ontwierp heimelijk het verraderlijke plan, om zijne beminde naar een afgelegen eiland te ontvoeren en daar onbekend met haar alle genoegens der liefde te smaken.

Eindelijk drong oscar bij zijne vrouw aan, hunne reis te vervolgen. Op eene beleefde wijze bood arthur zich aan, hen eenige mijlen te vergezellen. Hoe kon men den redder eener beminde gade zoo iets weigeren! Hij volgde het paar.

Weldra vond hij onder weg gelegenheid, colma met zijn oogmerk bekend te maken. Zij gaf zijnen heimelijken wenschen gehoor, en was spoedig bereid, den geliefden harer jeugd alles op te offeren, wat eener deugdzame vrouw heilig behoort te zijn.

Toen de reizigers aan den voet van eenen berg bij een digt bosch kwamen, begon colma over dorst te klagen. Naauwelijks hoorde de goedhartige en liefderijke oscar dit, of hij spoedde zich naar eene ruischende beek, welke hij in de verte ontdekte.

Arthur en colma maakten van dat oogenblik gebruik, en ontvloden.

Welke pen is in staat, het smartelijke gevoel te schilderen, hetwelk den ongelukkigen harpenaar bij zijne terugkomst trof! Nu had hij alles verloren, zijne geliefde vrouw, zijne geliefde harp! Hij werd zinneloos, en in eene doffe smart verzonken, riep hij uit: ‘O dwaas! dat ik mijne dierbare harp voor die ondankbare verbrandde!’

Nooit heeft hij weder een woord gesproken. De harmonie zijner ziel was geheel ontstemd, en geen liefelijk gezang klonk meer van zijne verstijfde lippen.