Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

[p. 595]

Welke is 's menschen meest natuurlijke gestalte? staan, zitten, liggen of gaan?

Geene ijdele en beuzelachtige vraag, mijns bedunkens, is het, welke de meeste natuurlijke gestalte voor den mensch, gelijk ook voor andere levende schepselen zij, te staan, te zitten, te liggen, of te loopen? Altijd te staan voor zulk eene gestalte te houden, zal wel niet ligt iemand beweren, omdat dezelve zeer sterk vermoeit, en geen dier ons bekend is, hetwelk, na geruimen tijd gestaan te hebben, niet gaarne gaat zitten, of zich nederlegt om te rusten. Altijd te zitten zal ook niemand voor zulk eene gestalte houden, naardien zeer weinige, indien een eenige, het zij aard-, vliegende of waterdieren, zich in die gestalte nederzetten, uitgezonderd den mensch, den aap, den hond en de kat. Het liggen schijnt voor het dierlijke wezen bestemd te zijn om te slapen, of te rusten, en aan hetzelve zijne krachten weder te geven, wanneer dezelve door den arbeid, door ziekte, of door zijne natuurlijke zwakheid zijn uitgeput. Daarenboven, kan geene dezer drie gestalten, staan, zitten en liggen, natuurlijk genoemd worden, omdat dezelve de natuurlijke geaardheid zoude vernietigen, indien zij van langen duur waren, naardien geen dierlijk wezen zonder beweging aan zijne natuurlijke behoefte kan voldoen. Loopenis, derhalve, noodig tot onderhoud van het leven; maar loopen is eene geweldige werking, die weldra de ligchaamskrachten uitput, en van geenen langen duur zijn kan. Intusschen kan het niet gezegd worden, dat geene dezer gestalten of houdingen natuurlijk is: want geene andere kan men zich verbeelden, en het ware de grootste ongerijmdheid, te beweren, dat er geene gestalte is, welke aan het dier natuurlijk is. Diensvolgens zoude ik van oordeel zijn, dat al deze vier gestalten, de eene na de andere, naar gelange zijner behoeften, en op onderscheidene tijden, voor hetzelve

[p. 596]

natuurlijk zijn. Eigenaardig staat het dier, wanneer het gezond, levendig en sterk is. Gaarne zit het, wanneer het door eene langdurige werkzaamheid onledig wordt gehouden, om door het gemak en de rust, welke het, in dien toestand, geniet, vermoeijing te voorkomen. De slaap, zoo noodzakelijk tot het leven, en somtijds de sterke vermoeidheid en de uitputting der levenskrachten, noodigen het om zich neder te leggen, als, ter zijner herstellinge, het spoedigste en gemakkelijkste middel. De onvermijdelijke behoeften des levens, eindelijk, noodzaken het, van tijd tot tijd van plaats te veranderen, en zich te bewegen. Daarenboven kan het maaksel van het dierlijke ligchaam ons den leiddraad in de hand geven ter vergelijkinge van deze onderscheidene ligchaamsgestalten, en derzelver gebruik te ontdekken. Wanneer de mensch overeind staat, is zijn geheele ligchaam, hetwelk in rust schijnt te zijn, nogtans in werking. De spieren, de trekkers en de zenuwen, van het hoofd tot aan de voeten, uitgezonderd de armen en de handen, zijn gespannen om het vast en stevig overeind te houden. Wanneer het in eene zittende gestalte is, rusten de voeten, de beenen en de dijen; maar het bovenste gedeelte van het ligchaam is nog werkzaam, hoewel met minder inspanning. In de liggende gestalte zijn al de ligchaamsdeelen in rust: hoewel wij gewaarworden, dat een langdurig liggen in dezelfde gestalte ons vermoeit, en ons noodzaakt, ons om te wenden, en van ligchaamshouding te veranderen, om eenen vrijen en evengelijken loop aan de levensgeesten te geven in de deelen, op welke het ligchaam lang gelegen had, en waaruit dezelve, door de drukking, gedreven waren.

Het is om al deze redenen, dat, in welke of hoedanige gestalte het dier zich plaatse, hoe gemakkelijk dezelve ook zij, hetzelve weldra vermoeid is, om reden, dat, in deze gestalte, de loop der levensgeesten in al de deelen niet gelijkelijk geschiedt, en dezulke, die minder toevloed ontvangen, dan zij noodig hebben, door die berooving eene soort van pijn gevoelen, welke wij vermoeidheid noemen. Maar onder het gaan of loopen, als zijnde al de ligchaamsdeelen onder hetzelve in aanhoudende en hevige werking, heeft er

[p. 597]

eene zoo groote verspilling van levensgeesten plaats, voornamelijk in de deelen, welke tot het loopen dienen, dat de natuur welhaast zoude uitgeput zijn, indien dezelve niet door de rust hersteld wierden.