Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Horn's aanmerkingen over de bijzondere eigenschappen der warme specerijachtig-geestige kruiden-kussens op het hoofd, in plaatselijke aandoeningen der hersenen, uit zwakte voortkomende.

De Heer horn besloot eene vroegere Verhandeling^(*) met de herinnering, dat men bij hevige aandoeningen van deze of gene deelen, met koorts vergezeld gaande, zich niet enkel moest vergenoegen met algemeene middelen, maar dat men ook bij deze het gebruik van uitwendige moest voegen. Hij ondersteunt zijn gevoelen door zeer goede en overtuigende gronden, en wenscht hetzelve tot eenen geneeskundigen regel te maken.

Het in acht nemen van dezen regel bewees hem in vele gevallen, vooral in de longontsteking, waarin hij met algemeene middelen ook plaatselijke en wel voornamelijk, warme specerijachtig-geestige kruidenkussens verbond, de grootste diensten: en wij houden ons verzekerd, dat het grootste gedeelte der praktizerende Geneesheeren zijne manier van behandeling goed zal keuren. Gemakkelijk kan men, bij wijze van Analogie, het besluit opmaken, dat men deze manier

(*) Zie Hed. Vaderl. Bibl. 1811, 2de Stuk, Bladz. 64.

[p. 588]

ook dan gerust kan volgen, wanneer met eene of andere soort van algemeene ongesteldheid uit zwakte geboren wordende, asthenische plaatselijke aandoeningen der hersenen, zoo als slaapzucht of aanhoudend ijlend spreken, vergezeld gaan, die zoo dikwerf de werkingen der beste inwendig toegediende prikkelende middelen trotseren.

De Heer horn nam, kort na elkander, twee gevallen waar, van zeer hevige en aanhoudende asthenische slaapzucht met volkomene verstandeloosheid, zeer afwisselende temperatuur en verder met eenen neutralen pols, die bijna drie maal 24 uren duurde, en eenen gevaarlijken uitgang der ziekte deed vreezen.

Het eene geval betrof eenen man van 32 jaren, het andere eene kraamvrouw, die onder de hevigste stuiptrekkingen en het volkomen gemis harer verstandelijke vermogens, door middel van de kunst, verlost werd. De verschrikkelijkste stuipen der barende vrouw gingen spoedig over in eene aanhoudende slaapzucht, die bijna 60 uren aanhield.

In beide gevallen werden vele uitgezochte inwendige prikkelende middelen toegediend, als bij voorb.: alcali volatile, camphor. in groote menigte, een sterk aftreksel van Rad. valerian. en serpentar, met aether sulphuricus; ook uitwendig mostaardpappen en geestige wrijvingen, doch zonder het gewenschte doel te treffen. Het was in deze gevallen opmerkelijk, hoe spoedig zich, na het aanhoudend gebruik der warme kruiden-kussens op het vooraf kaal geschoren hoofd, de eerste bewijzen van kennis vertoonden. De oogen, die lang gesloten waren geweest, openden zich verscheidene malen, en het gehoor was ook weder vatbaar voor indrukken.

Bij den zieken man, bij wien het gebruik der inwendige geneesmiddelen, uit hoofde van den vast geslotenen mond, nog veel moeijelijker was, vertoonden zich de weldadige werkingen van dit middel nog meer in het oog vallende.

De Heer horn vermoedt, dat zulk een hooge graad van slaapzucht, met andere dergelijke asthenische aandoeningen der hersenen, voortkomt uit eene voorbijgaande verlamming van dat deel, en dat de opgegevene middelen, door hun opwekkend vermogen, zich zoo heilzaam betoonen.

[p. 589]

Men heeft, wel is waar, tot dat doel, eene menigte sterke specerijachtige middelen, met even veel grond, aangeprezen. De Heer horn maakt intusschen bij voorkeur gebruik van het navolgende voorschrift:

℞ Flor. Chamomill.
Herb. menth. crisp.
- rutae.
Rad. acori ℥ iij.
G. Camphorae Ʒ vi.

m.f.l.a. pulv. gross.

Hiervan worden eenige handenvol in eenen pot boven het vuur zoo heet gemaakt als mogelijk is, en dan zoo warm met gemeenen brandewijn besprengd. De bovenste warme en heete korst wordt tusschen dunne doeken gelegd, nog eens over het vuur zoo heet gemaakt als mogelijk is en eenige uren tusschen beide wederom op nieuws gewarmd zijnde, over het geheele hoofd gelegd. Na drie maal dezelve opgewarmd te hebben, verruilt men den koek tegen eenen nieuwen. Men verzuime vooral niet, om met de heete kruiden-muts het hoofd telkens sterk te wrijven.

Andere sterke prikkelende middelen, als mostaardpappen, Spaansche vliegen-pleisters of geest van Spaansche vliegen, die men onder dezelfde of soortgelijke omstandigheden, en voorzeker niet te onregte, aanprijst, hebben het nadeel, dat zij gewoonlijk, bij derzelver gebruik, spoedig de opperhuid rood maken. In zulke gevallen veroorzaakt dan het verdere gebruik van deze middelen den lijder of onnoodige of nadeelige smarten; er volgen nog andere ongemakken op, en de zieke wil van de onaangename uitwendige behandeling niet meer hooren, in een tijdstip, waarin van dezelve de meeste hulp te verwachten is.

De Heer horn besluit zijne Verhandeling met den wensch, dat het gebruik der warme kruiden-kussens in het vervolg, in de Geneeskundige praktijk, eene voornamere rol, dan tot hiertoe, zal mogen spelen. Hoe heilzaam ook in eenige soorten van hevige ongesteldheden van het hoofd, het gevolg van het gebruik

[p. 590]

der natte koude zijn moge, zoo is evenwel dat middel niet zoo algemeen nuttig, als het grootste getal der Heelmeesters wel schijnt te gelooven: Bij vele soorten van ongesteldheden van het hoofd en vooral bij de meeste schuddingen der hersenen, is de aanwending der warme specerijachtig-geestige kruiden-kussens verre boven natte koude te verkiezen.