Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Onderwijs in de vervoeging der Werkwoorden van de Fransche taal, met toepassing van voorbeelden en opstellen tot oefening en uitwerking voor eerstbeginnenden; en tot gebruik der Fransche Scholen, door P.H. Ijserman. Eerste Stukje. Te Amsterdam, bij J.R. Poster, 1810. 151 Bladz. In Octavo. De prijs is ƒ :-10-:

Dat de kennis van de Vervoeging der Werkwoorden eener taal eene noodzakelijke behoefte is voor allen, die dezelve taal zoeken magtig te worden is overbekend: maar of het onze Fransche scholen aan geschikte handleidingen en hulpmiddelen, om deze taalkundige bewerking te leeren, ontbreke, twijfelen wij zeer; en dat het voor ons liggende werkje van P.H. ijserman niet geschikt is, om in het, al eens

[p. 572]

onderstelde, gemis hieraan te voorzien, getuigen wij als eerlijke en onzijdige Recensenten. Eene korte opgave, van hetgeen hier aangeboden wordt, zal genoegzaam zijn, tot bevestiging van onze getuigenis. Na een voorberigt, waaruit ons gebleken is, dat de Schrijver zeer slordig of zeer onkundig is in het plaatsen zijner zinteekenen, dat er op dit eerste stukje, zoo deszelfs goede aftrek over des Schrijvers voornemen gunstig beslisse, nog twee staan te volgen, en dat de Schrijver zijnen medeonderwijzeren, in het voorbijgaan, eenen goeden raad aan de hand wil geven, om hunne leerlingen bezig te houden, volgt eene Inleiding, die ruim 20 bladzijden inneemt, en waarin, behalve den goeden, bevattelijken kindertoon, niets wel geplaatst, maar alles in een boeksken als dit overtollig is. Daarop zon men nu verwachten, dat eindelijk het onderwijs in de vervoeging der werkwoorden stond te volgen; maar neen: na eene zeer korte Beschrijving en verklaring der Werkwoorden, die hier in der daad behooren zou, maar waarin verkeerdelijk gezegd wordt, dat de Werkwoorden zulke woorden zijn, die iet (iets) van een onderwerp of voorwerp bevestigen (want dit is niet waar, indien men weet, wat men taalkundig door een onderwerp en wat door een voorwerp verstaat), volgt wederom, van bl. 23 tot 40, eene beschrijving van voornaamwoorden, bijwoorden en voorzetsels, die in dit boekje niet behoort. En wat vindt men nu eindelijk, na al dezen noodeloozen omslag ter voorbereiding, als men aan de hoofdzaak komt? Vooreerst eene redelijk wel uitgevallene opgave en beschrijving van de Wijzen en Tijden in de vervoeging der Werkwoorden, onder welke die van den Subjonctif echter mank gaat, en de Conditionel Simple verkeerdelijk Conditionel Présent genoemd wordt. - Wijders de vervoeging der Hulpwerkwoorden Avoir en Etre, met een overvloedig aantal voorbeelden tot oefening. Dan de verdeeling der Werkwoorden in Bedrijvende, Lijdende, Onzijdige en Wederkeerige, van welke verscheidene soorten eene vrij goede bepaling gegeven wordt, met eene korte melding van de hier wederzijdig genoemde (Reciproques) en van de onpersoonlijke Werkwoorden. Daarna twee voorbeelden van de eerste vervoeging of Conjugatie der Werkwoorden in er, met eene vrij aan-

[p. 573]

zienlijke lijst van woorden, tot deze vervoeging behoorende, en met eene menigte van voorbeelden, om tot oefening uit het Hollandsch in het Fransch te vertalen. En eindelijk nog de vier verschillende wijzen, waarop het Werkwoord, zoo als de Schrijver zegt, vervoegd, maar zeker slechts verschillend gerangschikt (geconstrueerd) wordt, namelijk naar dat de zinsneden zijn, waarin zij voorkomen, het zij stellig, of ontkennend of in beide vragend, wederom met eene menigte opstellen ter oefening daar achter, waarin ook zoo weinig naauwkeurigheid is in acht genomen, dat de voorbeelden tot oefening in de stellige en vragende Constructie, voor dat de leerling nog geleerd heeft eenen ontkennenden zin te vervoegen, regels als deze voorkomen: Hebt gij niet gelezen, dat alexander den Gordiaanschen knoop heeft doorgehakt? Bladz. 122. Waarom volgden de Joden jezus niet na? Bladz. 125. Ten besluit, willen wij onzen der zake kundigen lezer nog berigten, dat er achter het boeksken eene Algemeene Tabel van de eerste Conjugatie staat, waarin men de oorspronkelijke tijden, van welke de overige afgeleid of gevormd zijn, zal aangewezen vinden. En deze zijn, let wel, l'Infinitif, le Participe Présent, le Participe Passé, le Présent (zeker de l'Indicatif) en le Parfait Défini; zoo dat hier van het Participe Présent, donn-ant, l'Imparfait, donn-ois, wordt afgeleid of, zoo als de Schrijver zegt, gevormd; maar hoe die vorming wel geschieden mag?

Kortom, wij kunnen dit werkje niet aanprijzen.