Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

[p. 370]

Historie en Gedenkschriften van de Maatschappij tot redding van Drenkelingen mdcclxvii. Vijftiende en Zestiende Stukje. Te Amsterdam, bij de Wed. G. Warnars, 1810. De Voorredenen XXXIII, en te zamen 235 Bladz. In gr. Octavo. De prijs der beide Stukjes is ƒ 2-2-:

Uit te weiden in den lof der achtens- en aanmoe. digenswaardige Maatschappij tot redding van Drenkelingen, ware zoo veel als het reeds dikmaals geschrevene en gesprokene herhalen - ware zelfs zoo veel, als zeker wantrouwen aan te kondigen omtrent deze Inrigting, en hare bedoelingen en werkzaamheden, even alsof dezelve het zegel der goedkeuring eens Boekbeoordeelaars behoefde, die wel, ja, van eenig aanzien in de wereld is, doch, echter, zijnen hoofdroem daarin stelt, dat hij, in de school des grootsten weldoeners, naast den algoeden, van het menschdom opgevoed, dikmaals in stilte tranen stort, dankbare en Godverheerlijkende tranen stort, over de edelmoedige werkzaamheden van de Directeuren der loffelijke Maatschappij, de meesten van welken hij de eere heeft, meer of minder, van nabij te kennen. Indien het noodig ware, tot lof dezer Inrigting eenige getuigenis van elders aan te voeren, het zoude zijn, dat de Engelschen, hoe weinig gezind om iets, hoe goed en loffelijk ook, van elders over te nemen, echter, op hunne wijze, zich wel hebben willen vernederen, om Holland, in dit opzigt, tot een modél te nemen.

Ieder dezer Stukjes is van eene afzonderlijke Voorrede voorzien, in welke van den tegenwoordigen staat der Maatschappije, sterften en aanstellingen van Bestuurderen, eenige verbeteringen in de uitstaande Bekendmaking, door den Amsterdamschen Hoogleeraar eonn en Medicinae-Doctor dylius, en eenige andere bijzonderheden, verslag gedaan wordt. Met name outmoet men, voor het Vijftiende Stukje, een berigt aangaande eenen, door den Heer cornelis vonck, Schout en Secretaris te Streefkerk, uitgevondenen IJs-

[p. 371]

haak, nevens eene naauwkeurige beschrijving en afbeelding van denzelven, door middel van welken elk schaatsrijder, die zich van zoodanig eenen haak bedient, in de gelegenheid wordt gesteld, bij onvoorziene ongelukken, zich zelven of anderen dadelijke hulp te bewijzen. Dankbaar jegens welgezinde landgenooten, verzuimen Bestuurders niet, loffelijke melding te maken van een geschenk van duizend guldens, door wijlen den Heer p. spillebout, van Haarlem, in den jare 1804, hun ter hand gesteld. Behalve deze bevat ook nog de Voorrede voor het Zestiends Stukje eenige narigten omtrent verbeterde inrigtingen, ten beste van het doel der Maatschappij, door derzelver Bestuurders beraamd, en, daar zulks de natuur der zaak vereischte, door de Stads- en Landsregering gerugsteund en begunstigd.

Voorts ontmoet men in de Gedenkschriften zelve meer of min uitvoerige verhalen van in het water gevallenen, door toegeschotene menschenvrienden daaruit opgehaald, en vervolgens, door kunstbewerking, aan het schijnbaar verlorene leven terug gegeven. De gevallen, in beide Stukjes vermeld, loopen van het begin des jaars 1802 tot aan het einde van het jaar 1807, bedragende te zamen een getal van honderd vier en tachtig personen, onder welke in de stad Amsterdam alleen twee en zeventig personen geteld worden Dat wij uit deze Gedenkschriften eenige uittreksels of verhalen overnemen, zal gewisselijk niemand onzer Lezeren verwachten; de aard des Werks, uit opgaven van uitreddingen en herstellingen bij het levensherstel bestaande, gedoogt zulks niet; natuurlijkerwijze moet dat alles eenzelvig, het eene nagenoeg gelijk aan het andere zijn. Evenwel, daar het vooroordeel nog vrij algemeen is, dat, hoewel in het water te vallen dikmaals den dood na zich sleept, en alzoo zorgvuldig moet vermijd worden, nogtans een vertrek, door gloeijende kolen verwarmd, niet zoo gevaarlijk is, willen wij, ten bewijze van het gevaarlijke daarvan, en hoe van dien heilloozen damp bevangenen nog kunnen gered worden, het volgende geval hier overschrijven. ‘Te Leeuwarden, op den 23sten Februarij 1807, had het volgend geval eener redding van een' door koolendamp gestikten plaats; zeker Beurtschipper, die met zijn schip voor bo-

[p. 372]

ven gemelde stad gelegen was, des avonds om tien uuren aan boord komende, en het luik van 't ruim geopend hebbende, werd een', met gloeijende koolen gevulden, ijzeren pot, en tevens een' smeulenden stank gewaar, trad terug, riep iemand, die daar digt bij woonde, ging met denzelven in 't schip, en vond zijn' knegt, Rienk Ocbeles, zijnde een jongeling van negentien jaren, zonder bewustheid, met wijd openstaande oogen, en veel schuim op den mond, achter over, op eene bank, met de eene voet op den rand der pot met koolen rustende, zitten. Zij bragten het levenloos ligchaam, hetwelk zeer slap was, buiten het schip, op eene nabij zijnde stoep, terwijl men een' niet verre af woonenden Apothekar, met naame A.O. Swalue, te hulp ging roepen. Deze 'er bijkomende, verklaarde, dat de stijf openstaande oogen des verstikten hem weinig uitzigt op deszelss herstelling gaven; spoedde zich, na vooraf zorg gedragen te hebben, dat de lijder, dien men in eene zittende houding, met het hoofd op den borst hangende, onder de armen vasthield, op zijde gelegd, al wat beknellend was, als halsdoek, hembdsknoopen, en koussebanden, losgemaakt werd, en deszelfs hoofd op zijne ronde, laag gebolde hoed hebbende doen rusten, naar huis, om vlugge geest van Ammoniakzout te haalen; hier mede wreef hij zachtjes den hals en borst des lijders, en hield den geest, bij tuschenpozing, onder den neus. Geduurende deze bewerking deed zich eindelijk eenige beweging in de, tot nog toe strak openstaande, oogleden op, eene zwartachtige slijmstof begon uit den neus, en een dik schuimend speekzel uit den mond te vloeijen; niet lang hierna ontdekte zich eenige beweging in den ontblooten borst. eerlang gevolgd van eene flaauwe ademhaling; de Redder deed op dit tijdstip zijn' lijder uit de koude buitenlucht in een huis brengen, en zettede, na hem aldaar in eene behoorlijke ligging, voor een luchtig vuur, geplaatst te hebben, zijne wrijvingen voort, met dat gelukkig gevolg, dat hij, van tijd tot tijd, tot meerdere bewustheid, en eindelijk volkomen bijkwam. De voor zijne redding zeer dankbare jongeling, verhaalde, dat hij, koude voeten hebbende, om dezel-

[p. 373]

ve te warmen, koolen in den gedagten pot ontstoken had, en, daar eenigen zijner makkers, hem dien avond op een plaisier-partijtje in de stad mede wilden hebben, hij alles, alzoo hij daar liefst af wilde zijn, had digt gemaakt, opdat zij, aan boord komende, en geen licht ziende, denken mogten, dat hij 'er niet was.’

Het Eeremetaal van de zilveren Medaille, werd den Apotheker swalue toegevoegd.