Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1811

Maria Williams, of de Voordeelen eener goede Opvoeding. Naar het Engelsch. Te Amsterdam, bij de Wed. J. Dóll, 1810. 399 Bladz. In Octavo De prijs is ƒ 2-4-:

Onder de menigte Romans, van welke, sedert eenigen tijd, de Drukpers zweet, mag de Geschiedenis van Mejuffer maria williams, hier met den naam van de Voordeelen eener goede Opvoeding omschreven, wel gerangschikt worden. Want de naam van Geschiedenis dier jonge Dame zoude den inhoud des Werks even duidelijk gekenmerkt hebben; misschien heeft de verstandige en deugdminnende Schrijfster den meer uitgebreiden titel verkozen, om, immers in zoo verre, haar Geschrift van zeer vele anderen, onder den naam van Geschiedenissen bekend, te onderscheiden. Wat hiervan zij, en hetwelk wij niet hooger, dan als eene voorbijgaande aanmerking, willen doen gelden; allerloffelijkst en nuttigst is destrekking van dit Werk. Diep doordrongen in de kennis van het menschelijke hart, weet de voortreffelijke Schrijfster tot in deszelfs diepste schuilhoeken door te dringen, vertoonende hetzelve in die onderscheidene gestalten, welke den naauwkeurigen waarnemer, bij eene onpartijdige opmerking, in het oog vallen. Over drevenheid, in het schetsen zoo van goede als slechte karakters, wordt zorgvuldig vermijd, en de hoofdpersonen in het ware licht vertoond, als hebbende hare meer of minder uitkomende nuances van helder en donker; iets, hetwelk niet te zorgvuldig kan worden in acht genomen in een verdicht verhaal, zal

[p. 70]

hetzelve, even als een wel opgesteld Tooneelstuk, dienen als een spiegel des menschelijken levens, door de beschouwing van hetwelk de Deugd, zich in hare ware gestalte ziende voorstellen, de leemten en vlekken, die haar ontsieren, leert afkeuren en uitwisschen; terwijl de Ondeugd, in hare ware gestalte aan zich zelve ontdekt wordende, daarin een scherpen prikkel ontmoet om tot het spoor van wijsheid en braafheid terug te keeren.

Maria williams is de eenige dochter van den Heer williams, die, door eene verkwistende levenswijze, van zijne meeste bezittingen ontbloot, genoodzaakt is, ter verbetering van zijne omstandigheden, zich naar Jamaika te begeven, waarheen hij, door zijne verstandige en deugdzame echtgenoote, eerlang wordt gevolgd, latende haar kind in het huis en onder het opzigt eener bloedverwante. Na haar mans overlijden in Engeland terug gekeerd, begaf zij zich met der woon naar Everdon, een aangenaam dorp, deels omdat hare niet zeer ruime omstandigheden haar een meer kostbaar verblijf in Londen verboden, deels omdat charlotte raby, eene vriendin van maria, aldaar met haren vader woonde. Met deze jonge Dame, hoewel van haar in karakter merkelijk verschillende, hield zij een' gemeenzamen omgang; welke, evenwel, zonder de verstandige raadgevingen harer Moeder, voor haar zeer nadeelig zoude hebben kunnen worden, daar charlotte's aanzoek bij maria, om haar te verzellen op plaisierpartijen, voor het hart van vele onbedrevene meisjes het beginsel en de bron van ellende is. Mogten de raadgevingen van Mevrouw williams door vele moeders gevolgd worden! Gedurende dien tijd raakte maria toevallig in kennis met eenen Heer, die, als vreemdeling, in de nabijheid van haar Moeders woning, zich onthield, en zich stanley liet noemen, hoewel zijn regte naam naderhand bleek henry neville te zijn; hebbende hij zich aldus vermomd en hier eene schuilplaats gezocht tegen de vervolgingen van Kapitein seymour, wiens zuster hij verleid had. Wederzijdsche liefde was het gevolg der verkeering van maria met den Heer neville, die een huwelijk ten gevolge zoude gehad hebben, ware hetzelve niet verhoed geworden door den Heer herbert, zoon van Me-

[p. 71]

vrouw herbert, boezemvriendin van Mevrouw williams, die in hare nabuurschap was komen wonen. Door dezen van Sir neville's ondeugend karakter en gedrag bij tijds onderrigt, ontkwam zij gelukkig de strikken, haar gespannen, lijdende de onverlaat, eerlang, de welverdiende straffe zijner ondeugden, door het slaan van geweldige handen aan zich zelven, het rampzalige middel om zich te ontslaan van de wroegingen, die zijn schuldig geweten folterden. Maria, het voorwerp harer ongelukkige liefde allengskens vergeten hebbende, ontving het aanzoek van dèn Heer herbert, hetwelk van een gelukkig huwelijk gevolgd werd.

Onder de voortreffelijkheden, door welke deze Roman zich aanprijst, mogen wij niet onopgemerkt laten, de schoone aanmerkingen, van welke het verhaal doormengd is. Om tevens een staal der schrijfwijze te geven; zullen wij de aanmerking van Mevrouw williams, met welke dit Werk wordt besloten, overschrijven. Mevrouw williams, op zekeren avond, hare dochter; kort voor haar huwelijk, in tranen vindende, en, op hare vraag naar de reden, tot antwoord hebbende bekomen hare vrees, dat zij, in haar minnaars oogen, niet altijd even beminnelijk zoude schijnen: ‘Ik vrees niet,’ sprak de verstandige Moeder, ‘dat onverschilligheid immer de plaats van de liefde bij ulieden vervangen zal. De kennis, die ik van uw beidet karakter heb, doet mij zulks als onmogelijk beschouwen; maar ik vrees voor de uiterste gevoeligheid van uw hart, en daarom bid ik u steeds de woorden van eene beminnelijke en verstandige vrouw in uw geheugen te houden: “Mannen zijn slechts mannen, en eene verstandige vrouw moet, zelfs van eenen verliefden echtgenoot, niet altijd de bejegeningen van eenen minnaar verwachten.” Bezigheden, somtijds, benevelen het zachtzinnigste karakter, en geringe onachtzaamheden, of woorden die geheel vreemd aan het karakter zijn, vloeijen uit den mond van eenen man, terwijl zijn hart dezelve loochent. Ik bid u bij alle uwe beste verwachtingen voor het toekomende, let op die voorbijgaande woorden niet, en maak u geene verdienste van ze te vergeven; neem voor u zelve niet het aanzien van eene geduldig

[p. 72]

lijdende vrouw: want zulks kan niet geschieden, zonder uwen man in het ongelijk te stellen.’

‘Ik behoef u niet te raden (zoo vervolgt Mevr. W.) zachtzinnig, welgemoed en omzigtig té zijn: gij zult niet ligtelijk omtrent deze punten dwalen. Maar ik vrees dat uwe genegenheid u te verre zal voeren, en daardoor smartelijk voor u zelve en kwellend voor uwen man worden. Toon hem, mijn lieve kind, dat gij zijne medehulp, en niet een last voor hem zijt; verzwaar niet, in eene of andere onaangename omstandigheid, zijne smart door de vrees dat gij onder uwe droefheid mogt bezwijken; overtuig hem dat gij moeds genoeg bezit, om den last der moeijelijkheden dezes levens te torschen, en geduldig genoeg zijt om uw aandeel van de gemeene rampen te verdragen. Het pad dat gij gaat betreden, hoe aangenaam het zich bij den aanvang laat aanzien, kan u niet altijd door arkadische tooneelen van gelukzaligheid leiden. Moeijelijkheden en rampen heeft zelfs de gelukkigste echt te verwachten: dezelve te verzachten is de zaak van godsdienst en rede. Nederigheid, die ons onoverdrevene denkbeelden van ons zelve en slechts gematigde wenschen inboezemt, is de zekerste weg tot weltevredenheid. Zulk eene gemoedsgesteldheid, hoe tegenstrijdig ook met het verfijnd gevoel, waarvan het thans de mode is zich eenen roem te maken, is niet alleen overeenkomstig, maar uoodzakelijk verknocht met de beoefening van ware welwillendheid, liefde en godsvrucht.’

In de vertaling, doorgaans vrij zuiver, hebben wij slechts hier en daar eene niet zuiver Nederduitsche uitdrukking aangetroffen: als Bladz. 63, onderbrak meer dan eens eene dissertatie over de kleeding, enz. Bladz. 103, ik moet het gedrag van uwe vriendin herleiden, enz. en in het slot der straks overgeschrevene aanhaling: zich eenen roem te maken. In een doorgaans fraai tafereel vallen zoodanige vlekken te duidelijker in het oog.