Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Brief aan den Welëdelen Hoogwelgeboren Heer Mr. Johan Meerman, Vrijheer van Dalem en Vuren, Kommandeur van de Koninklijke Orde der Unie van Holland, Directeur Generaal der Kunsten en Wetenschappen, Lid van het Koninklijk Instituut enz. door a.l. barbaz. Te Amsterdam, bij H. van Kesteren. 1810. In gr. 8vo. 18 Bl.

Men kan niet ontkennen, dat de Heer barbaz sedert eenigen tijd door sommige Recensenten vrij onzacht is behandeld, en dat hij, zoo men hem dan al strikt regt heeft doen wedervaren, (hetwelk wij niet willen beslissen) althans geene genade heeft ondervonden.

Dat nu de Man daarover gevoelig is, verwondert ons geenszins, en men kan hem, die toch meent ten hoogste verongelijkt te zijn, niet ten kwade duiden, dat hij de eerste geschikte gelegenheid aangrijpt, om die gevoeligheid te openbaren en zijne (wie weet, hoe lang?) opgekropte spijt lucht te verschaffen. Die gelegenheid heeft zich aangeboden. De lettervruchten van den Heere meerman en deszelfs Echtgenoote zijn in den Schouwburg van In- en Uitlandsche Letter- en Huishoudkunde ongunstig beoordeeld. Men kent het solamen miseris cet., en dan nog Lieden van aanzien en rang tot lotgenooten te hebben, is voorwaar geene kleinigheid. Daarenboven is de Vrijheer van Dalem en Vuren Directeur der Kunsten en Wetenschappen. Barbaz maakt daarvan dadelijk gebruik, schrijft een' Brief aan den Hr. meerman, doet hem in het bijzonder de onbillijke verguizing der Fransche verzen van Mevrouw opmerken, en weet dus zijne eigene zaak en grieven met de zaak en grieven van den heer en vrouwe meerman te vereenigen.

Na eene korte Inleiding, waarin hij zich ten sterkste beklaagt over de verregaande onbeschaamdheid van sommige naamlooze Recensenten onzer dagen, en met een enkel woord gewaagt van het ongelijk, den Heere meerman en deszelfs Gade aangedaan, keert hij al spoedig tot het eigenlijk doel van zijn geschrijf, zichzelven, terug, en handelt voorts over

[p. 469]

de beoordeeling van zijne Tooneeldichtkunst in den reeds genoemden Schouwburg van In- en Uitlandsche Letter- en Huishoudkunde.

Nu toont de Schrijver, op zijne wijze, aan, hoe de Rec. in den Schouwburg de beoordeeling van zijne Tooneeldichtkunst had behooren in te rigten. Deze had 1mo het plan en de bedoeling van het Dichtstuk moeten overwegen, en beschouwen, in hoe ver hetzelve al of niet konde nuttig zijn; voorts deszelfs zes zangen in derzelver schikking en verband moeten gadeslaan, enz.; 2do de blinkendste en krachtigste verzen niet moeten achterwege laten, die de Hr. barbaz, om zich schadeloos te stellen, hier ten getale van 194 s.c., laat afdrukken; terwijl hij, eindelijk, 3tio, zijne denkbeelden omtrent naamlooze maandwerken in het algemeen mededeelt.

Of nu de bedoelde Recensie in den Schouwburg de vereischten van eene goede beoordeeling bezit, of de gispingen, daarin voorkomende, ongerijmd en kwaadaardig zijn, en of zich de Hr. barbaz daarover met regt beklaagt, staat ons niet te beoordeelen; maar dat de redenering van den Hr. barbaz zeer gebrekkig is en geen steek houdt, valt in het oog.

Vooreerst. Zoo een Leerdicht eenige aanmerking zal verdienen, moet het althans goede verzen bezitten. Wanneer dit vereischte aan hetzelve ontbreekt en een Rec. zulks door de aanhaling van ettelijke verzen aantoont, dan behoeft hij de moeite niet te doen, om zich met de meer gewigtige vereischten van een Dichtstuk bezig te houden. Door de aangetoonde gebreken alleen is het stuk reeds verwerpelijk.

Ten tweede. Enkele blinkende en krachtige verzen geven een Dichtstuk geene genoegzame waarde, wanneer de rest slecht berijmd is, wanneer de meeste verzen lam, stroef, hard en stootend zijn. De Tooneeldichtkunst van den Hr. barbaz is nu, over het geheel genomen, niet meer dan berijmd proza, en de enkele goede verzen, die er in voorkomen, kunnen het niet beveiligen voor eene ongunstige beoordeeling.

Ten derde. Wij erkennen gaarne, dat er van het recenseren misbruik kan gemaakt worden, en ook werkelijk, nu en dan, gemaakt wordt. Doch dit is het geval met alle zaken en inrigtingen, die op zich zelve nuttig zijn, en de maatregel, door barbaz voorgeslagen, om, namelijk, het naamloos recenseren op Hoog Gezag te verbieden, zoude nog grooter nadeelen veroorzaken, en om onderscheidene redenen (genoeg bekend, meermalen aangevoerd, en te veelvuldig, om hier herhaald te worden) voor het vrije Rijk der Letteren allerverderfelijkst wezen.