Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Over een diamant, bij den naam van Pitt of De Regent bekend.

Het Geslacht van pitt, zoo vermaard geworden door de begaafdheden van Lord chatam en diens Zoon, is zijn vermogen gedeeltelijk verschuldigd aan de sommen, welke het, nu eene eeuw geleden, uit Frankrijk heeft ontvangen.

De Grootvader van Lord chatam was genaamd thomas pitt, en woonde, geruimen tijd, op zijne landgoederen in het Graafschap Dorset. Handel- en geldzucht, die, in de zeventiende eeuw, de aloude zeden der Engelsche natie veranderden, ontrukten ook thomas pitt aan den schoot zijner vreedza-

[p. 171]

me velden. In den jare 1679 vertrok hij naar de Engelsche Indiën, die zich toen tot eenige plaatsen aan de kusten van Coromandel en Malabar bepaalden. Het Fort St. George, bij Madras, was de hoofdplaats: de Heer pitt werd er Gouverneur van; 't was de aanzienlijkste post in Indie voor een Engelschman. - Hij vertrok van daar in 1709 of 1710, en had tot opvolger eenen broeder van den beroemden addison.

Naauwelijks was de nieuwe Gouverneur in het bewind getreden, of verscheiden Engelschen en Indianen verschenen voor hem, om zijnen voorzaat te beschuldigen, eenen Indiaanschen Koopman een edelgesteente van groote waarde te hebben afgetroggeld. Deze beschuldiging woei welhaast naar Engeland over, alwaar de Ex-Gouverneur pitt in den grootsten luister leefde; hij wederleide dezelve; en vermits er nooit wezenlijke bewijzen voor die aantijging zijn voortgebragt, beschouwden kundige lieden eenparig dezelve als eene dier lasteringen, met welke de nijd elkeenen, door verdienste of rijkdom uitstekende, doorgaans vereert.

Zie hier de zaak, zoo als het Geslacht van pitt dezelve bestendig heeft opgegeven.

De Heer thomas pitt, Gouverneur van Coromandel, hoorde van Diamantmijnen spreken, nabij Parteal ontdekt, twintig mijlen van Masulipatan, en vijf-en-veertig mijlen van Golconda. De Indianen tot het bewerken van dezelve willende aanmoedigen, maakte hij bekend, alle de Diamanten te willen koopen, die men hem zou brengen. Een koopman, onder andere, bood hem een grooten ruwen Diamant aan, welks waarde zich bezwaarlijk liet bepalen. Na lang over en weder spreken, kocht de Heer pitt den steen voor 48,000 pagoden, of 20,400 ponden sterlings, of ruim twee tonnen gouds; denzelven naar Engeland hebbende gezonden, kostte hem het bewerken bij de 130,000 guldens. Toen eerst konde men over de wezenlijke waarde des Diamants oordeelen. De Regent, Hertog van orleans, kocht het gesteente voor de Kroon van Frankrijk, voor eene somme van 135,000 ponden sterlings, of ruim veertien tonnen gouds. Doch vermits de Regent lang aarzelde om eene zoo aanmerkelijke somme te verspillen, verspilde, zegt men, de Heer pitt eene somme van 60,000 guldens om de zaak af te maken. Slechts een gedeelte dier somme werd met gereede penningen betaald; en 't is, ongetwijfeld, deze bijzonderheid, welke den Heer dutens heeft doen zeggen, dat deze Diamant voor 2,000,000 en een half livres is gekocht, terwijl de Heer jefferys bewezen heeft, dat dezelve bij de 4,000,000 Fransche livres waardig was.

Ondanks der waarschijnlijkheid van dit berigt, en tien of twaalf soortgelijke voorbeelden, heeft de laster niet afgela-

[p. 172]

ten van het Geslacht van pitt het verkrijgen van dezen Diamant tot misdaad te rekenen. Pope, die tusschen een Epigram en de waarheld nooit in twijfel stond, heeft dit vertelseltje in een zijner Hekeldichten aangevoerd.

Deze vermaarde Diamant, nu eens de Pitt, somtijds de Regent genaamd, weegt 136 karaten, en is een der schoonste en grootste, ooit in Europa gezien. Nogtans heeft hij zijne mededingers. De Fransche Kroon bezat er eenen, de schoone Sancy genaamd, wegende 55 karaten; doch die, naar het gevoelen van verscheiden ooggetuigen, zuiverder van water is dan de Pitt. De Groothertog van Toskanen bezat een Diamant van 138 karaten, door dutens op 2,600,000 franks geschat; zijn water trekt een weinig naar de citroenkleur. Tegenwoordig behoort hij aan den Duitschen Keizer.

In den scepter des Keizers van Rusland bewondert men den grootsten van alle gekloofde Diamanten; hij weegt 119 karaten; hij is gekocht voor 2,250,000 franks in gereed geld, en eene jaarwedde van 100,000 franks. Een Armeniër, schafrass genaamd, had dien ergens in Turkije gekocht; vele jaren hield die koopman den steen verborgen, uit vreeze dat hij met geweld hem zou ontnomen worden. Hij begaf zich naar Amsterdam, alwaar hij hem te koop veilde. Zijne zonen, die te Astrakan wonen, hebben, zegt men, het groot vermogen verkwist, hunnen vader bij geval in handen gekomen.

Alle deze Diamanten zijn uit Indie herkomstig; dit geldt ook omtrent die van den Grooten Mogol, van welke de reiziger tavernier spreekt, en die, door nadir-schah naar Perzie overgebragt, thans, veelligt, in de gebergten der woeste en ruwe Asgans zijn begraven.

Men heeft beweerd, dat de Brazilsche Diamanten van mindere waarde zijn dan de Oostindische. De vermaarde hauy is van gedachte, dat dit onderscheid niet bewezen is. De Koning van Portugal bezit een Diamant, wegende 1680 karaten, en die verscheiden miljarden zou waardig zijn, indien het konde bewezen worden, dat het een echte Diamant is; maar, volgens romé de lille, zijn velen van gedachte, dat het slechts een witte Topaas is. Een geleerd Portugees verzekert ons, dat, vermits deze steen slechts aan de eene zijde geslepen is, het geschil niet kan beslist worden.