|
| |
Uittreksel uit het reisverhaal van een heer, behoorende tot het Russische gezantschap, in de maand julij 1805 naar Pekin gezonden.
(Vervolg en slot van bl. 127.)
Indien men den naam van Woestijn geve aan een land, met heivelden en bosschen bedekt, en van bewoners zoo goed als ontbloot, voegt deze naam volmaakt aan het grootste gedeelte van Siberie. Tegenwoordig is het verdeeld in vijf Gouvernementen of Landvoogdijen: Perme, Oufa, Tobolsk, Tomsk en Irkutzk. Van wege de onmetelijke uitgestrektheid van Siberie, zijn er de voortbrengsels en het klimaat zeer onderscheiden. Het zuidelijkste gedeelte is vruchtbaar en aangenaam, hoewel men, op vele plaatsen, dorre vlakten en heivelden ontmoet. Bijkans overal bevat de grond zout. De noordelijke deelen, met moerassen, bosschen en ijs bedekt, zijn bijkans onbewoonbaar.
De voornaamste natien van deze uitgebreide gewesten zijn: 1. De Finnen, bevattende de Tcheremissen, de Mordray, de Tchoubachen, de Votiakken, de Vogoulds, de Permiers, de Syrianen en de Ostiakken. 2. De Tartaren, die het grootste gedeelte der bewoneren van Siberie uitmaken, en waarvan zij vóór de Russen eigenaars waren. Deze Tartaren bestaan uit zeven onderscheidene natien: de eigenlijk genoemde Tartaren, de Nogays, de Metcheriallen, de Bachkires, de Ergisen, de Jakuten en de Eleuten. Sibir was voormaals de hoofdstad van Siberie; op eenigen afstand van Tobolsk worden nog he- | |
| |
den de puinhoopen aangewezen. 3. De Mongollen of Mantchous. Deze natie, van de Tartaren geheel onderscheiden, hoewel zij sedert zeer langen tijd met dezelve in gemeenschap staat, voert thans het gebied over China. Voormaals was zij in verscheiden volken verdeeld: de Mongollen, de Kitanen, de Noutchirs, ook Kins, Toungousen en Mantchous genaamd. Tegenwoordig worden de eigenlijk zoo genoemde Mongols en de Dorbes Oiraits van elkander onderscheiden. De laatste worden in verscheide natien gesmaldeeld: de Eleuten of Kalmukken, de Khoiten of Koumitten, en de Barga-Bouriaten, ook Bouraeten of Bratzy genaamd. De twee eerstgemelde volken staan
gedeeltelijk onder het gebied der Russen, gedeeltelijk onder dat der Chinezen. De laatstgenoemde staan onder de Russen.
Behalve deze volken zijn er vele, wier afkomst onbekend is. Zoodanig zijn de Samojeden en vele Kosaksche volkjes, wier getal honderdduizend menschen bedraagt. Hunne voornaamste steden zijn: Uraljk, Gurjef, aan de Kaspische zee, en de sterkte Ilesk of Ilek.
In het algemeen heeft men in Siberie slechte gedachten van de genen, welke derwaarts worden gebannen, en in gevolge van dit wantrouwen wordt hun lot nog ellendiger.
Alwie zich in Siberie wil vestigen, bekomt tot onderstand geld, levensmiddelen en bouwstoffen. Hij ontvangt dien onderstand drie jaren lang. Intusschen ontmoet de vestiging van een vast verblijf groote zwarigheid; eerst de kinderen plukken doorgaans de vruchten van de moeite hunner vaderen. In den omtrek van Tobolsk en Tomsk ontmoet men zeer vele lieden, afkomstig uit Archangel, Tula, Twer, en Nischniy Nowgorod, die zich aldaar hebben gevestigd.
De Uralsche bergketen loopt zuid en noord, ter lengte van driehonderd Duitsche mijlen; alle de overige ketens van Asiatisch Rusland zijn daarvan als zoo vele takken.
Menigvuldige bouwvallen en andere gedenkteekens verkondigen eene voormalige beschaafdheid, veel grooter dan die van het hedendaagsche Siberie. Maar, hetgene van geen minder belang is, zijn de sporen van groote omwentelingen, welke onze aardbol heeft ondergaan, die men bij elke schrede ontmoet, en welke met zeer veel waarschijnlijkheids grond geven tot gissen, dat de
| |
| |
schepping van onze aarde merkelijk klimt boven het tijdperk, waarin dezelve gemeenlijk wordt geplaatst.
De Permiers spreken eene taal, hun bijzonder eigen. Bisschop stephanus verkondigde aldaar het Evangelie omtrent het einde der veertiende eeuwe. Hunne voornaamste rijkdom bestaat in de voortbrengsels van hunne ijzer- en kopermijnen, zout- en marmergroeven.
Wij kwamen te Perme, eene stad onlangs tot de hoofdplaats van het gouvernement van dien naam verheven. Hare ligging aan de Cama is zeer gunstig; deze stad wordt volgens een regelmatig plan aangelegd.
Iedere plaats in Rusland van eenig aanzien heeft eene soort van Wethouderschap (Dessjanik), aan welke het toezigt over tien huisgezinnen wordt opgedragen. Elders en op belanglijker plaatsen heeft zij het bestuur over honderd huisgezinnen, en voert den titel van Szotnik. Behalve deze is er eene soort van Schepenen (Wabrannaja), en een Opperste (Golowa), die met de regtszaken ter eerste instantie zijn belast. Ter tweede wordt het pleitgeding getrokken voor de regtbank van het lager Canton (Nischniy semssky sud), en ter laatste voor de opperregtbank (Ujesdnuy sud.) Indien de zaak van meer belangs zij, wordt dezelve voor het gouvernement getrokken; en in het jongste beroep voor den Raad.
Te Perme bevonden wij, nagenoeg het derde gedeelte van onzen weg naar Irkutzk te hebben afgelegd, en onze reis had 1987 Wersten, of 278 Duitsche mijlen, geduurd.
De Gezant zelf, Graaf van golowkin, kwam den 16 Augustus te Perme; wij vertrokken 's anderendaags, en wij naderden de Ural.
Men vindt in dezen omtrek aanzienlijke bergen van albast, die hoogst bezienswaardige holen bevatten. De Heer van strahlenberg heeft ze naauwkeurig beschreven.
Thans bevonden wij ons aan den voet van eenen der hoogste bergen van de Uralsche bergketen, voormaals werden zij Ripheesche bergen genoemd. De Regering spaardt geene kosten aan het onderhouden van den weg, welke daarover loopt. Hier komt men in Azië; het voorkomen daarvan is bekoorlijk en vruchtbaar. De grond der provincien Tobolsk en Tomsk is over het algemeen zwart en zeer wel bebouwbaar.
| |
| |
Den 20 Augustus kwamen wij te Catharinenburg. Het is eene groote stad en van meer besangs dan Perme. Zij ligt aan de Issek, die zich in de Tobol ontlast. Peter de groote, die dezelve in den jare 1722 bouwde, noemde haar naar den naam zijner Gemalinne. Nog heden voldoet deze stad aan hare bestemming, om namelijk tot eene stapelplaats te dienen voor alle de werkstukken der metaalfabrieken van Ural. Ten eenigen tijde lag er eene sterke bezetting, ter zake der veelvuldige aanvallen der Bachkires. Men heeft er eene Munt, eene kanzelarij voor de munten; vele personen, aan het muntwezen verbonden, houden er hun verblijs. Zij drijft een aanzienlijken handel in amethysten, topazen, sardes en andere harde en kostbare steenen, die in haren omtrek in vrij aanzienlijke menigte gevonden worden.
Te Kamensk, verscheiden mijlen van Catharinenburg gelegen, heeft men vele Smederijen en andere fabrieken, aan de regering behoorende. Deze stad bevat ruim tweeduizend inwoners. Jaarlijks worden er van 200 tot 250 stukken geschut gegoten. De zeer fraaije mineralen, die in groote menigte in den omtrek worden gevonden, dienen ter verrijkinge van de Kabinetten der Russische Universiteiten. Wild gevogelte van allerlei soort is in deze gewesten zeer menigvuldig.
Onder de ballingen, die in de Mijnen werken, heerscht een geest van eensgezindheid, het natuurlijk gevolg der gelijkheid van hun lot; en in deze eensgezindheid moet de reden gezocht worden van de dikmaals zeer vernuftige ontwerpen, die ter bekominge van hunne vrijheid volvoerd worden.
Bij het ellendig dorp Dalmatow ligt het vermaarde Klooster van dien zelfden naam. Demetrius mokrinshy stichtte het in den jare 1644; zijn Zoon isaac volgde hem op in de hoedanigheid van Prior. Dit Klooster heeft drie kerken; voormaals bezat het veertien dorpen en 2500 zielen; doch alle die eigendommen zijn in den jare 1740 aan de Kroon gekomen, die het onderhoud der Monniken op zich heeft genomen. De omtrek van het Klooster, door de Issek besproeid, levert zeer fraaije gezigten.
Indien wij in het land, welk wij doorreisd hadden, met vele hinderpalen hadden moeten worstelen, en vele vermoeijenissen te verduren, thans lag een verschiet
| |
| |
voor ons, hetwelk een nog minder behagelijk voorkomen had; de woestijnen, de moerassen, de onmetelijke vlakten van Siberie vervingen elkander onophoudelijk in het gouvernement van Tobolsk. Dikmaals zijn er de wegen naauwelijks gebaand; elders zijn de dijken verwoest. De opgezetenen, wijd en zijd verspreid, kennen de herbergzaamheid niet, en men loopt gevaar van te vallen in de handen der gebannene kwaaddoeners, welke door deze woestijnen kruisen.
Het gouvernement Tobolsk bevat onmetelijke vlakten, gedeeltelijk met talrijke meren bedekt, die aan aanzienlijke rivieren den oorsprong geven. Bosschen beslaan ontzaggelijke streken, en aan de genen, welke door dezelve trekken, drukken zij een gevoel van schrik in, hetwelk zich dikmaals bezwaarlijk laat overwinnen. Het klimaat van het zuidelijk gedeelte is gematigd, maar in het noorden wordt het onverdragelijk. De bergen bevatten delfstoffen, mineralen en kostbare gesteenten.
De zuidelijke streken worden gedeeltelijk van Europische volkplanters bewoond. Rijkelijk beloont de grond de zulken, die de schatten des akkerbouws denzelven toevertrouwen.
De bewoners zijn nog niet lang gewoon, geld te ontvangen voor de paarden, welke zij aan de posten leveren; doch zij beginnen er zich vrij wel naar te schikken. Om dit voordeel te vergrooten, spanden zij dikmaals, in weerwil onzer tegenkantingen, van acht tot twaalf paarden voor onze wagens. Deze dieren loopen bij troepen in het veld; wanneer men hen noodig heeft, worden zij opgehaald; doch om voor rijtuigen te loopen zijn zij nog niet zeer gewoon, en de reizigers kunnen niet geheel zonder zorg zijn.
Tusschen de dorpen en het platte land heerscht dikmaals een ontzettend kontrast; de eerste zijn zoo ellendig als het ander vruchtbaar is. Bijkans nergens ontmoet men werklieden, die eenige kunde bezitten, en, uit vreeze van onze wagens niet te kunnen doen herstellen, waren wij genoodzaakt, wielen, assen en meer andere soortgelijke dingen mede te voeren.
Nog woester dan Tobolsk is het gouvernement Tomsk, hoewel de grond even vruchtbaar is; tot het droogmaken der moerasten zouden zware kosten vereischt worden, doch zij, die dezelve wilden doen, zouden die in het vervolg rijkelijk vergoed vinden. Het
| |
| |
rundvee komt er zeer wel voort; het is de eenige rijkdom der volkplanters. De oevers zijn met afzigtelijke en in de daad schrikwekkende hutten bezet.
Bij Kopiewsk kwamen wij wederom op den grooten weg van Tobolsk, welke niet beter is dan die wij gevolgd waren, en die ons over de tweehonderd Wersten had uitgewonnen. Vele personen, tot het Gezantschap behoorende, hadden den eersten weg ingeslagen, en waren door Tobolsk gereisd.
Te Tomsk werden wij op eene verpligtende wijze ontvangen door den Gouverneur, den Heer gwastow. Hij bezorgde ons voorraad van tarwenbrood, hetwelk in deze oorden zeer bezwaarlijk is te bekomen. Er worden eenige nieuwe steenen huizen gebouwd. Voor het overige maakt deze stad eene ellendige vertooning.
Den 17 trokken wij over de Kan, eene vrij groote rivier, zijnde de grensscheiding tusschen de gouvernementen Tomsk en Irkutzk; wij zetteden voet in het laatstgenoemde, hetwelk het uitgebreidste van Rusland is.
Dit gouvernement is vol van bosschen, bergen en moerassen. Minerale bronnen zijn er menigvuldig. In het noordelijk gedeelte heerscht een altijddurende winter; men vindt er lijken, die vele eeuwen ongeschonden zijn gebleven. De geestelijkheid van het geheel gouvernement staat onder het regtsgebied des Aartsbisschops van Irkutzk. De zuidelijke streken worden door de Bratsky of Buraeten bewoond, eene talrijke natie, zamengesteld uit die der Buraeten, Tungunsen, Sakuken, Kamtschadalen en anderen. Zij wonen in tenten, en leven van de vruchten der jagt, visscherij, of van hun vee. Slechts de eerste beginsels der beschavinge zijn hun bekend. Velen zijn nog het Heidendom toegedaan.
Het land is zeer vruchtbaar en wacht slechts op den bouw. De wegen worden zeer gevaarlijk door de herhaalde overstroomingen, aan welke zij blootstaan.
Den 21 September bereikten wij de oevers van de Uda, die van Buraeten bewoond worden, welke in pelterijen handel drijven. Zij zijn vrij talrijk. Nischniy Udinsk is niet zulk eene aanzienlijke stad, als men van de fraaiheid harer ligginge, en de voordeelen van den koophandel, welke zij aanbiedt, zou mogen verwachten. Wij vonden aldaar de Zendelingen, die in de maand Mei uit Petersburg waren vertrokken, en het Gezant- | |
| |
schap in China moesten verzellen. Zij waren bestemd om den Prior sophrodius en de andere kerkelijken af te lossen, die er hunne scholen hebben. Deze eerste zending hield haar verblijf te Pekin, sedert ruim elf jaren. De nieuwe Prior apollos is een man van een zeer zacht karakter. Deze zending bestaat uit tien personen.
Irkutzk naderende, vestigde zich ons oog op bekoorlijke weilanden, en eensklaps kwamen wij in donkere bosschen. Allengskens naderden wij de Angora, aan welke Irkutzk ligt. Op den 28 September kwamen wij behouden in deze stad aan. Zij is omringd van spitse bergen, wier toppen woest zijn. Voormaals was zij de hoofdstad der Buraeten; tegenwoordig is zij de zetel der regeringe van geheel Siberie. De handel, welken zij op China drijft, is van belang.
Alle de personen, tot het Gezantschap behoorende, waren in deze stad bijeen, ten getale van tweehonderd. De tijd, welken wij aldaar vertoefden, werd gedeeltelijk aan vermakelijkheden gewijd; de Buraeten namen er deel aan; zij zonden aan den Gezant eenige gelastigden, om hunne onderwerping en eerbied aan hunnen Souverein te betuigen. De Buraeten in deze oorden zijn ten getale van tweeduizend. Eenigen zijn Christenen; doch de meesten zijn nog Heidenen.
Eenige geleerden van het Gezantschap, een van welke was de Heer klaproth, een jongeling in de talen zeer bedreven, werd benoemd om den winter in Siberie door te brengen; een andere keerde naar Petersburg terug, en wij gingen op reis naar de grenzen, den 6 October.
Het land aan deze en gene zijde van het meer Baikal, tot aan de grenzen van China, bestaat geheel uit zandachtige woestijnen, bergen en bosschen. De Altai-keten, welke China van Rusland scheidt, schiet hare takken wijd en zijd. Wij volgden de oevers van de Angora tot aan het meer Baikal. Op onzen weg ontmoetten wij slechts eenige hutten. Eijeren en slecht brood waren de eenige levensmiddelen, die er te bekomen waren, en zulks nog bezwaarlijk.
Met regt geven de Russen den naam van Zee aan het meer Baikal; het heeft eb en vloed, even als de Kaspische Zee. Te Nikolsk, vijftig Wersten van de Angora gelegen, worden de koopgoederen doorzocht, die uit China komen.
| |
| |
Meer dan gemeen schilderachtig zijn de gezigten, welke men aan dit meer ontmoet. In de verte ziet men bergen, wier top met sneeuw bedekt is, en die den gezigteinder uitmaken. De vaart op dit meer is niet zoo druk, als de voordeelen, welke het aanbiedt, konden doen verwachten. In de onkunde van hun, die er toe gebruikt worden, moet voornamelijk de oorzaak daarvan gezocht worden.
Het meer krielt van Zeedieren; men vindt er Zeekalveren. De woningen der Buraeten hier te lande zijn over het geheel zindelijk, en kondigen eene zekere gegoedheid aan. Selenginsk, aan de Selenga gelegen, is vermakelijk en vrij wel gebouwd. Tot onze algemeene verzamelplaats was het fort, of liever het dorp Troizkosawsk bestemd; het werd in den jare 1728 gebouwd. De grond is niet kwalijk uitgekozen. Het omliggende land is onvruchtbaar en woest.
Terwijl de Gezant hier vertoefde, werd er een kourier naar Pekin gezonden, ter bekominge van verlof om in het Keizerrijk te mogen komen; doch van wege het talmen, vertrok een gedeelte van het Gezantschap, zonder deszelfs wederkomst af te wachten, en begaf zich naar Burga.
De Bratsky vierden eenige feesten ter eere van den Gezant; zij ontvingen hem onder het geluid van eene muzijk, die niet zeer welluidende was. Zij stelden hem hunne vrouwen voor, die zich op het prachtigst hadden opgeschikt; 's avonds was er bal.
Veertig Wersten van Troizkosawsk vonden wij eene volkplanting van heidensche Buraeten. Hun Lama ontving ons beleefd, en wij waren, in hunnen tempel, bij hunne openbare godsdienstoefening tegenwoordig. Men hoorde er een gemompel, hetwelk door eene luider muzijk van tijd tot tijd werd afgebroken. De Lama, met een gelen mantel omhangen, en met eene spitstoeloopende muts gedekt, naderde eene verhevene plaats, die het altaar omringde, en gaf met een schel het sein tot de plegtigheden. De muren des tempels waren met schilderijen versierd, verbeeldende eenige tooneelen der helle. Achter het gestoelte van den Lama was eene soort van Sacristie, waarin wij verscheiden drinkschalen zagen voor de thee en de koffij.
In den avond werd des Gezants verjaardag gevierd; zijn hotél was verlicht, en in de vergaderzaal was een
| |
| |
altaar geplaatst, met dit opschrift in het Fransch: de eerbied schaadt niet aan de liefde.
Het fort Kudara, hetwelk op de grenzen ligt, gelijkt naar een dorp, het wordt omringd van Kazematten, wier toegangen zorgvuldig bewaakt worden. Niemand durft aldaar aftreden; zelfs werden de lichten uitgebluscht, in het oogenblik als de Gezant binnenkwam. Nergens worden sporen dezer onderaardsche gewelven vernomen.
Reeds vernam men eene aanmerkelijke verandering in de gewoonten en voorwerpen der kunst, in de nabuurschap van China. De handelbetrekkingen met dit uitgebreid Keizerrijk zijn hier zeer druk.
Den 19 December gingen wij naar Pekin op weg. |
|
Auteursrechtvrij