Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Reglement op de Exercitie en de Manoeuvres der Infanterie, van den 1sten van Oogstmaand 1791. - Platen, tot hetzelve behoorende. Naar het Fransch. In den Haag, ter Koninklijke Staatsdrukkerij. 1807. In gr. 8vo.

Het Krijgswezen, in den tegenwoordigen tijd, helaas! meer dan ooit noodzakelijk, uit hoofde der al te groote magt, welke kleine Staten zich over een aantal landen hebben weten eigen te maken, en die alzoo eene verkeerde strekking heeft, om dat staatkundig evenwigt te verbreken, hetgene in de betrekke-

[p. 669]

lijke vermogens van ieder op zich zelf staande volk en deszelfs verbonden met aangrenzende natiën gelegen is, blijft zeer eigenaardig het voorwerp van wetenschap en kunst, naar gelang de toenemende beschaving telkens nieuwe vindingen levert, om de uitgebreidste ontwerpen van aanval en verdediging langs eenen zeer eenvoudigen weg te bekorten. De tucht der soldaten, voor dit groote oogmerk onontbeerlijk, ontvangt vooral haren grootsten steun uit de werktuigelijke rigting, welke aan deze instelling gegeven wordt. Den Soldaat en Bevelhebber, in welken rang ook geplaatst, zijne houding, stelling, gang, wending, werking, beweging, afzondering en vereeniging, in alle die duizende gevallen te leeren, welken de krijgskunst, in doel en middel, aan de hand geeft, moet inderdaad het voorname beweegrad dezes zoo zamengestelden werktuigs genoemd worden.

De exercitie der Hollandsche Legermagt was sedert lang op den Pruissischen voet ingerigt, zoodanig als de groote frederik die voor zijne zegevierende Benden te voet en te paard had verordend. De ongemeene vorderingen, echter, der Franschen in deze kuust, door ondervinding gestaafd, gaven weldra aan hunne theorie en praktijk den voorrang, en van daar des Konings ordonnantie, om het Fransche Reglement in de Hollandsche taal over te brengen, ten einde zulks ook voor den Krijgsdienst hier te Lande zoude kunnen gelden.

Zijne Excellentie de Minister van Oorlog droeg deze vereerende taak op aan den Luitenant - Kolonel t. briatte, den Kapitein g.a. geisweit van der netten en den Kapitein j. van woestenberg. Bijzondere omstandigheden beroofden weldra de twee eerstgenoemde Heeren van de gelegenheid, om de reeds begonnen taak af te werken, waardoor zulks dan aan den laatstgemelden alleen in handen kwam, die echter van den Kolonel briatte, ten einde toe, vooral door het nazien der vertaling, eenen vriendschappelijken bijstand ontving. Andere voorname Krijgskundigen, zoo als de Generaal tarayre, de Kolonel o.z. van sandick, de Luitenant - Kolonel t. wiese, de Majoor g.m. cort heyligers, de Heer d. maritz enz., bleven geenszins weigerachtig, de behulpzame hand ter voltooijinge van dezen arbeid te bieden, en van hier dat dit Werk, in naauwkeurigheid van beschrijvinge,

[p. 670]

in duidelijkheid van voordragt, in goeden stijl met zuivere Hollandsche bewoordingen en spellinge, en bovenal in naauwkeurigheid van Plaat - afteekeningen, tot die volkomenheid gebragt, dat hetzelve niet alleen het oorspronkelijke ten volle evenaart, maar zelfs, althans in het laatstgenoemde opzigt der Platen, boven hetzelve de voorkeur verdient.

Het Werk zelf is verdeeld in vijf Hoofddeelen, waarvan het Eerste de formatie van een Regiment in orde van bataille; het Tweede, in drie Afdeelingen, de Soldaten-school; het Derde, in zes Lessen, de Pelotonsschool; het Vierde, in vijf Afdeelingen, de Bataillonsschool, en het Laatste, mede in vijf Afdeelingen, de Evolutiën van linie behelst. Dank zij den Heer van woestenberg, die, reeds in andere opzigten bij onze Landgenooten met roem bekend, ook door dezen zoo moeijelijken en echter gelukkig volbragten arbeid, eene gewigtige bijdrage heeft geleverd tot dat uitgebreide vak, welks onderwijs hem aan de Koninklijke Militaire School te Hondsholredijk is toevertrouwd!