Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Blijken der Godheid, door S.C. Wagener, (Schrijver van de Spokerijen.) Iste Deel. Amsterdam, bij J.S. van Esveldt-Holtrop. In 12mo. 268 Bl.

De leer eener vergeldende, reddende, beloonende, straffende Voorzienigheid, door voorbeelden (70 geest ons dit eerste Deel) bevestigd. Er is geene reden om aan de waarheid der verhalen te twijfelen; ofschoon de Schrijver de bronnen, waaruit hij geput heeft, niet opgeeft, noch zijne getuigen noemt. Geen van dezelve is onmogelijk; velen waarschijnlijk in den hoogsten trap, en gelijksoortig aan de zoodanigen, die genoegzaam ieder in zijn eigen leeftijd kon opmerken; allen zijn niet even trefsende; velen niet nieuw; wij althans ontmoetten hier oude bekenden. De hoofdsoorten, waaronder de Verzamelaar deze voorbeelden heeft gerangschikt, zijn de volgende: I. Merkwaardige ontdekkingen der onschuld. II. Merkwaardige ontdekkingen van begane misdaden. III. Levensbehoudenis van groote misdadigers tot het ondergaan der verdiende straffe. IV. Ontwaking van het geweten. V. Ontwaking van waar berouw. VI. Verijdeling van begonnen misdaden en groot ongeluk. VII. Gelukkigmaking door oogschijnlijk ongeluk. VIII. Belooning der deugd. IX. Wonderbare straf van het kwade. X. Weldadige gevolgen van liefderijke handelingen. XI. Beloonende gevolgen der weldadigheid, op nakomelingen overgeërfd. XII. Zelfstraf van slechte daden en dwaasheden. XIII. Bewerking van groote gebeurtenissen door onbeduidende oorzaken. XIV. Wonderbare verheffing. XV. Levensreddingen. XVI. Merkwaardige invallen in dringende gevaren. XVII. Bijzondere, enkele gevallen.

Uit No. II. kiezen wij het volgende: De bedreigde onschuld komt, door eene misdaad tegen den schuldigen, aan den dag.

‘Een man, dien men, naar den uiterlijken schijn, voor eerlijk hield, maakte zich in stilte aan straatrooverij schuldig; inzonderheid loerde hij op de kooplieden, die naar de mis reisden.

Eens overviel hij ook een' koopman op den weg. Dan, daar deze zich verweerde, bragt hij hem een doodelijken steek toe. Nu nam hij hem zijn geld en horologie af, en liet hem liggen. Om niet ontdekt te worden, leegde hij den geldgordel des koopmans, en wierp dien weg. Kort

[p. 569]

hierop kwam een ander reiziger den zelfden weg, vond den ledigen geldgordel, en nam dien, dewijl hij nog goed was, op en mede. - Nu kwam hij aan de plaats, daar de gekwetste koopman lag. Hij bezag en betastte hem, en dewijl hij nog warmte aan hem bespeurde, trok hij zich zijner aan, en beproesde, of hij hem weder in het leven konde brengen.

Bij deze weldadige onderneming betrapten hem eenige boeren, hielden hem voor den moordenaar, en namen hem gevangen. Hij mogt zijne onschuld betuigen, zoo veel hij wilde, het hielp niet, hij moest mede voor het geregt.

De regters lieten hem visiteren; men vond bij hem den geldgordel van den vermoorden koopman, dien de naastbestaanden van denzelven zeer wel kenden; men besloot eenigzins overijld daaruit, dat hij de moordenaar ware; en hoewel hij het maar zoo aanstonds niet bekende, zoo werd hij nogtans tot de straffe der wetten verwezen.

De dadelijke moordenaar had intusschen van de zaak gehoord, en was zoo vermetel, dat hij zelfs in de gevangenis ging, om den ongelukkigen te zien, die voor zijn misdrijf boeten zou.

Dan, in den tusschentijd, dat hij in de gevangenis gegaan was, om den mensch te zien, die onschuldig sterven moest, brak zijn knecht de kast open, stal het horologie van den vermoorden koopman, en verkocht het aan eenen Jood. De Jood bood het te koop, en kwam daarmede toevallig bij eenen man, die het kende. De gansche zaak kwam aan den dag, en de onschuldige werd geregtvaardigd.’