Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 361]

Over de waarneming van den openbaren Godsdienst. Eene handleiding voor Hervormden. Door G.B. Reddingius, Predikant te Waardenburg en Nederrijnen. Te Amsterdam, bij W. Brave. 1808. In kl. 8vo. 74 Bl.

Een Boekje, gelijksoortig als dat over den Doop en het Avondmaal van denzelfden Schrijver, onlangs door ons aangekondigd. Ook dit vinden wij aanprijzenswaardig. - Intusschen geeft hetzelve ons aanleiding tot de volgende algemeene aanmerking, belangrijk genoeg om herinnerd te worden. De Schrijver stelt, ‘dat de openbare Godsdienstoefening niet minder dan vijf voorname oogmerken heeft, die alle van het uiterst gewigt zijn. Namelijk, vooreerst, bevordering van onze Bijbelkennis; ten tweede, bevordering van ons Christelijk geloof en troost; ten derde, bevordering van onze verbetering; ten vierde, verheerlijking van God en Christus; en ten vijfde, uitoefening van Christelijke gemeenschap.’ Dit voorstel is overeenkomstig de doorgaande denkwijze der Hervormden, en overeenkomstig hetzelve zijn alle de verdere redeneringen van den Eerw. reddingius ingerigt. Dan, onzes inziens, is dit voorstel onnaauwkeurig, en aanleidelijk tot eene verkeerde gevolgtrekking. - De hoofdbedoeling der openbare Godsdienstoefening is de openlijke en gemeenschappelijke verheerlijking van het Opperwezen en van den Zaligmaker der Wereld. Deze hoofdbedoeling vervat de eigenlijke en eenige veden van verpligting tot bijwoning der godsdienstige zamenkomsten. Men behoort zulks te doen, ten einde den Allerhoogsten in het openbaar en gezamenlijk te aanbidden, voor zijne weldaden te danken, aanhondende gunstbetooning en nieuwen zegen af te smeeken, mitsgaders om den Verlosser de hulde, Hem verschuldigd, toe te brengen, ook door de onderhouding der ingestelde plegtigheden, - en alzoo openlijk onze af hankelijkheid en dankerkentenis te betuigen. Dit eerbewijs is men Gode en den Zaligmaker verschuldigd, en daarom verpligt ten Huize des Gebeds op te komen, buiten aanmerking van het voordeel, 't welk men kan erlangen door de leerzame of stichtelijke voordragt des Leeraars, tot vordering in godsdienstige kennis en opwekking tot Christelijke deugdsbetrachting. Niet dat wij zulks zouden gering achten: verre van daar. Bijbelverklaring en

[p. 362]

een godsvrucht bevorderend voorstel heeft allezins zijne nuttigheid; maar de eigenlijke reden van verpligting tot kerkgaan levert zulks niet op. Deze is de openlijke en gemeenschappelijke Gods- en Christus-vereering. - Volgens dit voorstel vervallen de uitvlugten dergenen, die de godsdienstige zamenkomsten verzuimen, onder voorwendsel dat zij genoeg geoefend zijn in Bijbelkennis, enz.; zichzelven t' huis door het lezen van goede Boeken en beste Predikatiën opbouwen; of den plaatselijken Leeraar de geschiktheid ontzeggen om hen te leeren en te stichten. In de daad, de reden der verflaauwing in de bijwoning der openbare Godsdienstoefeningen is, het verkeerde denkbeeld, dat het openbaar onderwijs en de stichting, met andere woorden, het aanhooren der Leerrede, de hoofdzaak zou zijn. Men trachte den menschen te beduiden, dat zij niet zoo zeer dáárom ter kerke behooren te komen, als wel om deel te nemen aan de openbare Godsvereering, ter volbrenging van eenen pligt, Gode en den Verlosser verschuldigd; en de bedenkingen van velen, ontleend uit den waan van eigen vordering in godsdienstige kennis, of van de vermeende onbedrevenheid des plaatselijken Leeraars om hen daartoe bevorderlijk te zijn, zullen vervallen. Men zie deswege de tweede van vier Verhandelingen over de oorzaken van het verval in den openbaren Eerdienst, enz. ter beantwoordinge eener Prijsvrage, enz. te Utrecht uitgegeven, 1797.