Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 357]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Verhandelingen van het Genootschap tot verdediging van den Christelijken Godsdienst, opgerigt in 's Hage. Voor het jaar 1804. Vde Stuk. Te Amsterdam en in 's Hage, bij J. Allart en B. Scheurleer. In gr. 8vo. 470 Bl.

't Haagsch Genootschap, tot verdediging van den Christelijken Godsdienst, reeds voor eenige jaren een betoog gevorderd hebbende, ten bewijze, dat in de Schriften des O.T. eigenlijk gezegde voorspellingen gevonden worden, waarop destijds door den Hoogleeraar j.h. regenbogen is geantwoord, had nu eene nadere aanwijzing gevraagd van eigenlijk genoemde voorspellingen des Ouden Testaments, die regtstreeks op onzen Heere Jezus Christus zien. Hiertoe strekt deze met den Gouden Eereprijs bekroonde Verhandeling van den Eerw. l.b. folmer, Predikant te Bierum, in Groningerland.

Eerst wordt het denkbeeld van regtstreeksche voorspellingen bepaald, en 't belang aangetoond van zoodanig onderzoek, of dergelijke voorspellingen werkelijk in het O.T. voorhanden zijn. Daarna volgt de aanwijzing zelve, in drie Hoofdstukken. In het eerste worden eenige plaatsen van het O.T. in overweging genomen, die den Messias voorstellen in zijne hoogheid, Pf. II, CX. Jef. XI. XII, IX. Jer. XXIII:5, 6. Mich. V:1. Zach. IX:9, 10. in zijne lotgevallen Jef. LII:13-LIII. Pf. XXII. XL. XLIX. Ook dezulken, die uit vroegere tijden voorkomen, Gen. XII:3. XLIX:10. Deut. XVIII:18 vergel. met vs. 18, 19. - Omtrent deze godspraken worden dan, in het tweede Hoofdstuk, eenige vragen geopperd en beantwoord: Zijn de beloften der Profeten, betrekkelijk den Messias, van dien aard, dat zij eens moesten vervuld worden, of moet men die aanmerken, als enkele poëtische beelden, allegorie enz.? Zijn de voorzeggingen der Profeten, aangaande eenen Messias, conditioneel gegeven, of niet? Hebben de Pro-

[p. 358]

feten, in de behandelde godspraken, ook tijdsbepaling gemaakt, betrekkelijk de komst van den Messias? De Schrijver vindt dezelve Gen. XLIX:10. Jes. XI:1. en in het doorgaand verband, waarin de Profeten daarvan gewoon zijn te spreken. - Het derde Hoofdstuk behelst het bewijs, dat het Profetisch voorstel aangaande den Messias, vervat in de behandelde godspraken, in Jezus Christus is vervuld geworden. Hier wordt beweerd, dat de Schrijvers van het N.T. in hunne verhalen van Jezus leven, lijden enz. zoo volkomen met de voorzeggingen der Profeten, aangaande het leven, lijden enz. van den Messias, instemmende, over 't geheel genomen, niets ten voordeele van hunnen Meester konden doen. Zij konden niets anders doen, dan van het gebeurde, dat algemeen erkend en door niemand tegengesproken werd, gebruik maken, b.v. met opzigt tot den tijd, waarop, en de omstandigheden, onder welken Jezus in de wereld kwam, het geslacht, waaruit hij geboren werd, het lijden, dat hij onderging; welk alles, tot in kleine bijzonderheden zelfs, met de aankondigingen der Proseten, op eene in 't oog vallende wijze, overeenstemde. Dat deze overeenkomst enkel toevallig geweest zij, en dat wel in zoo vele bijzonderheden, komt den Schrijver zoo ongerijmd voor, dat het geene wederlegging verdient, vooral als men in aanmerking neemt, dat zij, voor een groot gedeelte, zaken betreft, die van het gewone afwijken. De bedenking, door eichhorn en anderen daartegen ingebragt, dat het niet te vermoeden zij, dat de Profeten, over zaken van de verste toekomst sprekende, zoo vele bijzonderheden zouden vermeld hebben, meent hij gemakkelijk te kunnen oplossen, als men hun slechts eene hoogere verlichting en goddelijke inblazing toekent; terwijl er ook onloochenbare bewijzen voorhanden zijn, dat zoodanige voorspellingen in het Oude Testament, zelfs reeds in de Mozaische schriften, voorkomen. En zoo tracht hij dan ook andere meer bijzondere zwarigheden, tegen de vervulling der bovengenoemde godspraken in Jezus Christus, uit den weg te ruimen. De meeste moeijelijkheid geeft hem de waarneming, dat de Proseten meermalen den Messias, als een groot en luisterrijk Koning, voorstellen, en hem eene heerschappij toekennen, onder welke de menschen ook velerlei tijdelijke zegeningen zouden genieten, waarin Israëls volk bij-

[p. 359]

zonder zou deelen; 't geen zich niet gemakkelijk op den geringen staat van Jezus laat toepassen. Evenwel ook deze bedenking meent hij te kunnen oplossen, door te ontkennen, dat de Messias alleen als zoodanig door de Profeten is aangekondigd, en hunne voorzeggingen van den luister van het Messiaansche rijk te doen voorkomen, als naauw verbonden met andere, die van zijne vernederingen melding maken, waarom geene letterlijke vervulling der eerstgenoemde zal te verwachten zijn, terwijl het ook onredelijk zou zijn te onderstellen, dat al het voorspelde reeds zijne vervulling moet bekomen hebben. Met veel schranderheid bedient zich de Schrijver vooral van deze laatste aanmerking, met opzigt tot de voorzegging van uitwendige tijdelijke voorregten, die zekerlijk geenszins letterlijk, en dan ook nog maar ten deele, vervuld zijn.

In een bijgevoegd Aanhangsel wordt, uit de overeenstemming der geschiedenis van Jezus met de voorspellingen aangaande den Messias, een bewijs ontleend voor de waarheid en goddelijkheid der Evangelieleer.

Men moet den Eerw. folmer het regt doen, van zijn onderwerp wel doordacht, en met grondige kennis bepleit te hebben. Of evenwel zijne redeneringen, en wel bijzonder de oplossingen der ingebragte bedenkingen, in het derde Hoofdstuk, genoeg steek houden, daarover willen wij geene uitspraak doen. Die, met den Hoogleeraar konijnenburg, deze geheele zaak uit een ander oogpunt beschouwen, zullen er ten minste nog wel 't een en ander in aantreffen, dat zij dusverre niet zoo ingezien hadden, en waarover nog nader verdient nagedacht te worden.