Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Handleiding tot de kennis en genezing van de Ziekten der Kinderen. Door Jozef Jakob van Plenk, Raad van zijne Keizerl. Koninkl. Majesteit van Oostenrijk, Geheimschrijver en rustend Hoogleeraar aan de Genees- en Heelkundige Hoogeschool van Jozef, alsmede Eerste Geneesheer bij het Krijgswezen. Uit het Latijn vertaald. Te Amsterdam, bij W. van Vliet. 1808. In gr. 8vo. 346 Bladz.

De met regt beroemde en nu bijna sedert twee jaren der Genees- en Heelkunde door den dood ontrukte Duitsche Hoogleeraar van plenk, levert door dit Werk, hetgeen Rec. reeds met het grootste genoegen in het oorspronkelijke las, een nieuw bewijs op, hoe zeer hij immer in zijn vak rusteloos voortwerkte. Zijne onderscheidene geschriften vertoonen ons den man, dien het steeds om waarheid te doen was; die, ofschoon, in den eigenlijken zin, zich zelf met het uitvinden van geneeskundige theorien of geneeswijzen niet bezig houdende, al het door anderen ontworpene wist te toetsen, doehnatig te bezigen, en zich aldus voor eerstbeginnenden en reeds ver geoefenden nuttig te maken. Van deze kenmerken getuigt dit zijn laatste Werk. Er is ongetwijfeld reeds zeer veel over de Ziekten der Kinderen geschreven, en te regt heeft men zich daarop bijzonder toegelegd; de kinderen maken immers, om dus te spreken, eene bijzondere klasse van menschelijke wezens uit; hunne bewerktuiging onderscheidt zich in meer dan één opzigt van die der volwassenen; zij zijn in eene gedurige ontwikkeling, en, even als derzelver moreele behandeling, zoo is ook de physieke van deze laatsten zeer verschillende. - Maar hoedanig is nu het onderscheid in derzelver behandeling, wanneer men de voorschriften der ouden met die der lateren vergelijkt? - De onpartijdige zal moeten erkennen, dat in beiden de grootste misslagen heerschten; dat, hetgeen

[p. 327]

de eersten uit scherpten van onderscheidenen aard meenden te moeten verklaren, en daarop hunne geneeswijze vestigden, de laatsten niets dan zwakte zagen, en daartegen opwekkende versterkende middelen aanwendden; - beiden dwaalden voorzeker, en men zal zich, tot zoo lang de theorie der Geneeskunde grondiger bewerkt is, om daardoor de geneeswijze zekerder grondslagen te verschaffen, tot eene bepaalde bijeenvoeging en vereeniging van Ziekte-kenteekenen gedrongen zien, om deze als eenvoudige Ziekte-formen op te geven, en de geneeswijze met een gedurig terugzien op de ondervinding in te rigten. Juist daarom oordeelen wij zulke Handboeken de volkomenste, die den eenvoudigen Ziekte-form op eene verstandige Empirische wijze behandelen; en in dit opzigt verkrijgt deze Handleiding tot de kennis en genezing van de Ziekten der Kinderen, van van plenk, hare waarde; verdeelende hij dezelve naar den ouderdom, in welken zij aankomen, in Ziekten der eerstgeborenen, van zuigenden, en van gespeenden; terwijl derzelver ontstaan uit eene slappe, zwakke, zeer prikkelbare en gevoelige gesteldheid van het ligchaam, - uit grooteren aandrang van het bloed naar het hoofd, - uit eene opeenvolgende ontwikkeling van de deelen des ligchaams, inzonderheid van de tanden, - uit eene moeijelijke verlossing, of uit het achterblijven van het kinderpek (meconium), of uit de grootere afscheiding van slijm in de kinderen, - uit de koude van den dampkring, en ongewoonte aan het daglicht, - uit slecht zog, of te groote toediening van melk- en meelspijzen, - uit zwakheid van de eerste wegen, vanwaar veelvuldige vervuiling in den buik, slijm, zuur, kappelachtige stoffe, wormen, - eindelijk uit verwaarloosde zindelijkheid van het ligchaam worden afgeleid; waarop dan de geregelde beschrijving der onderscheidene in- en uitwendige Ziekten, met derzelver kenteekenen, voorspelling, naaste oorzaak, opwekkende oorzaken en geneeswijze, volgt.

Wij kunnen dit Handboek, welks vertaling wij met verlangen te gemoet zagen en zeer goed is uitgevallen, om rijkdom van onderwerp zoo wel, als juistheid en duidelijkheid van behandeling, volledig aanprijzen. - Eene fraaije Plaat van de Alphabetische Vingerspraak der Doofstommen versiert dit weluitgevoerd Werkje.