Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Julia Reinhart. Eene Hollandsche Geschiedenis. Te Groningen, bij W. Zuidema. 1808. In gr. 8vo. 272 Bl.

In meer dan één opzigt lazen wij dezen kleinen Roman met een uitstekend genoegen, en wenschen onze Lezers met dit voortbrengsel eener Vaderlandsche pen van harte geluk. Wij vonden hier oude, echte, vaderlandsche deugd, oude, echte, vaderlandsche, huisselijke zeden. Julia reinhart is en als Kind, en als Jonkvrouw, als Echtgenoote, Moeder en Weduwe, een voorbeeld, waarvan wij de navolging hopen. In iedere omstandigheid, in voor- en tegenspoed, bij de gewone en ook bij de zwaarste pligten, bij de keuze van een' minnaar en echtgenoot, bij 't verlies van den minnaar en bij 't graf van den echtgenoot, in één woord, in iedere betrekking in haren langen leeftijd, vinden wij haar nagenoeg boven iedere berisping; en, hoe spade ook, zij stierf voor hare kinderen en vrienden en voor de maatschappij nog te vroeg. Deze hooge volkomenheid, die toch wel moeijelijk voorkomt in de werkelijke wereld, kan ons echter in een Ideaal van vrouwelijke deugd, ter navolging voorgesteld, geenszins mishagen; geene mindere volmaaktheid toch moet het doel zijn, waarnaar onze dochters streven, en waarvan zij zoo veel indedaad kunnen bereiken. Doorgaans leest de geschiedenis ook zeer aangenaam en is onderhoudend genoeg; hier en daar was wel eene aanmerking te maken; doch, wegens de uitmuntende zedelijke waarde van dit Boek voor onze romanlezende Meisjes, houden wij die gaarne terug, daar wij van harte verlangen, hetzelve in vele schoone handen, en deszelfs lessen en voorbeeld in vele schoone harten diep ingeprent te zien; en alzoo, om bij niemand eenig vermoeden te verwekken alsof hij zich de lezing beklagen zou, willen wij liefst eeniglijk prijzen, waartoe de stoffe hier zoo overvloedig is. Alleen vragen wij den geächten Schrijver, of hij, wanneer hij de Levensgeschiedenis van frederik, eenen der Zonen van julia, ons mededeelt (waarop hij ons hoop geeft), de welmeenende Raadgevingen aan Jongelingen en Mannen wel zoo afzonderlijk, en zóó, dat men die bij de lezing kan overslaan, zal invoegen in zijn ver-

[p. 311]

haal, als hij die aan de schoone Sexe gedaan heeft in julia's geschiedenis? en of het niet beter ware voor zijn Publiek, (de Romanschrijver heeft toch zijn eigen Publiek) dezelve, daar 't pas gaf, in den loop des verhaals, en kleine tusschen ingevoegde verhalen en voorbeelden, die den leeslust uitlokken, in te vlechten? -

Wij zochten te vergeefs naar een of ander genoegzaam op zichzelve staand stuk, dat wij konden mededeelen, om onze Lezers zelve te laten oordeelen over de wezenlijke waarde en strekking van dit Geschrift; het moet in zijn geheel gelezen worden, hetgeen wij ten sterkste aanraden; onze jonge lieden, immers die voor goede indrukken vatbaar zijn, daarvan genoegen en nut belovende.