Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Dichtvruchten van den Vri(e)ndenkring, onder de Zinspreuk: Kunst door vri(e)ndschap volmaakter. Vde Inzameling. Te Amsteldam, bij P.J. Uijlenbroek. In gr. 8vo

Aan den disch der vriendschap genoodigd, laten wij zeer gaarne deszelfs geheele toerusting aan den gastheer over. Hoe keuriger de regeling der tafel, de bereiding der spijzen, het edele druivensap en het onderhoud zij, dat den disch het beste kruidt, des te aangenamer vinden wij onzen smaak gestreeld, Zelfs wanneer de kok een enkel geregt of niet gaar genoeg gebraden, of buiten zijne kracht gestoofd, of met eene zeer vreemde, voor ons onsmakelijke saus mogt hebben overgoten, of wanneer gebrek aan overeenstemming van hart en smaak nu en dan een ledig oogenblik in de verkeering overig laat, dringt ons de wellevendheid, zulks onopgemerkt te laten, en ons liever in het goede te verheugen, dat de tafel ons aanbiedt. Wij scheiden zelfs niet, dan nadat een glaasje van vriendschap onzen dank aan den minzamen gastheer zal hebben verzekerd, waardoor hij zich alsdan vindt opgewekt, om zijne uitnoodiging van tijd tot tijd te herhalen. In dit zelfde geval

[p. 301]

bevindt zich de Natie, en met haar de Recensent, ten opzigte van den Vriendenkring, die ons op zijne Dichtvruchten vergast. Over het geheel moeten wij erkennen, dat de keur van vruchten eene vrij goede kunstkennis en gevoel aan den dag legt. Er is eene afwisseling van onderwerpen, van ernst en boert, van dichtsoort en versmaat, rijm en onrijm, welke niet kan nalaten te behagen. Hier en daar ontmoet men kunstverdiensten van de echte soort, waarbij de kracht van dichterlijke voorstelling, vindingrijk vernuft en een juist oordeel, het voorwerp in al zijnen luister doen uitkomen. Oorspronkelijkheid en navolging dingen om strijd naar den prijs der eer. - Doch ook, aan den anderen kant, vinden wij hier en daar enkele platheden, welke door de aanwijzing der kunst-min zeer ligtelijk hadden kunnen verbeterd worden. Zoodanig, bij voorbeeld, is uit het beschrijvende Leerdicht, getiteld: Begoocheling, de volgende zinsnede:

De schijn is dikwerf meer verkieslijk dan het wezen:
Bij voorbeeld, een autheur, die waant te zijn geprezen
Om zijn vermeende gaaf van geest en kloek verstand,
(Schoon hij, des onbewust, veracht wordt in zijn land,)
Is door die dwaling zeer gelukkig, naar mijn oordeel;
Want zou de ontblinding hem wel strekken tot zijn voordeel?
Gansch niet! Hij stemde nooit dat zijn geschrijf niet deugt:
In zijn begoocheling bestaat al zijne vreugd. enz.

En eene andere uit het stukje, getiteld: Verdienste, de bron des geluks, alwaar de verdienste van asgestorvene wijzen bij eene ondergaande Zon wordt vergeleken, als welker pracht nog na haren ondergang voortduurt, bestaande - waarin? - in de erinnering.

Betreed, ô tijdgenoot! door eerbied aangedreven,

In uw' verrukten geest der vadren levensbaan;

Zie nóg hen onvermoeid naar eerlaurieren streven,

Door stoute en grootsche daên.

Zie na een' heldren dag de zon ter westkim' dalen,

Daar al het schepslenheir haar koestring ondervond;

Met welk een pracht verdwijnt ze, en spreidt haar laatste stralen

Nog schittrend in het rond!

Haar aanschijn spiegelt zich in kristallijnen beken,

En lokt het vischje om zich te bakren in haar' gloed;

Een wijl nog, en geheel is zij het oog ontweken,

Als 't maanlicht de aard' begroet.

De Zefyr dartelt dan op schommelende bladren,

En spreidt der bloemen geur als wierook over 't veld;

De waterval stuift neer, daar hij in kronklende adren

Al kabblend henensnelt.

[p. 302]

 

Na 't wijken van de zon, bij 't staâg vermeêrend duister,

 

Is 't hare erinnering, die nog de zinnen streelt:

 

Zoo is dat heerlijk licht, die grootsch verdwenen luister,

 

Der vadren achtbaar beeld.

Welk Lezer gevoelt hier niet zekeren onlust bij den dagelijkschen platten prosa-stijl in het eerste, met ter zijde stelling zelfs van het geheele voorbeeld, dat in zijnen zamenhang niet juist gekozen en aan vele bedenkingen onderhevig is; en bij het spiegelen der zon in kristallijnen beken, het lokken der vischjes om zich te bakeren in haren gloed, NB. nadat zij reeds verdwenen is, en dan het spreiden van der bloemen geur als wierook over het veld door de zefyrs, nadat reeds het maanlicht de aarde begroet, te gelijk met de flaauwe werking van het gansche beeld, alleenlijk tot erinnering, in het tweede stuk? Dan, soortgelijke kleinere gebreken mogen in geene aanmerking komen bij de vergelijking van het geheel, dat door zijne menigvuldige schoonheden welligt groote bundels van Apollo's gewettigde Kunstkoren overtreft. Veeleer betuigen wij onzen dank aan het zestien-tal Dichtvrienden, die ons op eenen zoo keurigen disch wel hebben willen onthalen, en bevelen ons zeer gaarne tot eene herhaalde uitnoodiging van genot, bijzonderlijk aan de Heeren tollens, haug, schonck, strick van linschoten, witsen geysbeek, voorman en van de wart, als wier ernst en boert, bij mindere en hoog re vlugt, ons de lezing zeer veraangenaamden. De volgende Fabel van den Heer barbaz, getiteld: De Kemel en de Olifant, levere eene kleine ongezochte proeve!

In een woestijn van 't Oosterland

Sprak zekre Kemel dus met zekren Olifant:

‘Och, arme dikbuik! och! wat moet ik u beklagen!

Aan vorstenhoven wordt gij doorgaans niet geacht,

Maar meest in 't oorlogsveld verslijt ge uw levensdagen;

Terwijl mijn adelijk Geslacht

Des Sultans Vrouwen zelfs op zijnen rug mag dragen,

En billijk grootsch is op die vracht.’ -

‘Gewis, Heer Langhals, (liet nu de Olifant zich hooren;)

U is zoo schoon een lot beschoren,

Dewijl gij buigzaam zijt van kniên;

Ik ben, in tegendeel, een lompert, zonder voordeel

Dan slechts wat sterkte, en bovendien

Een weinig kracht van oordeel.

Gij overtreft mij ver, (ten minste naar gij 't neemt,)

Al waar' 't slechts om uw slappe pooten;

Gij knielt zeer wél; 't dus niet vteemd,

Dat gij fortuin maakt bij de grooten!’