Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Reis naar Frankrijk, door zijne Heiligheid Pius VII, bij gelegenheid van de plegtige zalving en krooning hunner Keizerlijke Majesteiten. Uit het Fransch vrij vertaald, en met Aanteekeningen vermeer derd door J.M. Schrant, Roomsch Priester. (Met het Portrait in porfil van Pius VII.) Te Amsterdam, bij B.J.C ajenschot. 1807. In kl. 8vo. 280 Bladz.

De beschrijving van de verrigtingen en ontmoetingen van het Hoofd der R.C. Kerke, zoo te Parijs als op zijne Reize derwaarts en terug, is een onderwerp, belangrijk niet alleen voor de Roomsch-Catholijken, maar voor iedereen, uit aanmerking van het bekende groote oogmerk van die Reis en de verbazende Gebeurtenissen, welke tot dezelve hebben aanleiding gegeven. - Veel intusschen van hetgeen men in dit Werkje aantreft, is op zijn tijd door de Nieuwspapieren bekend geworden. Doch zulks beneemt niets van de waarde van het Geschrift voorhanden, want, vooreerst, vindt men hier alles bij elkanderen, aaneengeschakeld, en, ten tweede, meer uitvoerig en meer volledig. Volgens het Voorberigt is dit Boekske, voor het grootste gedeelte, eene vertaling van een soortgelijk Fransch Werkje, doch 't welk de Vertaler niet slaafs gevolgd, maar van onnaauwkeurigheden gezuiverd en merkelijk vermeerderd heeft, hebbende zich omtrent alles van echte bronnen bediend. De Aanteekeningen, achteraan geplaatst, behelzen eene schets van de Gebouwen en Gestichten door den H. Vader bezocht, en moeten dienen om eenig denkbeeld mede te deelen van het bij-

[p. 292]

zonder merkwaardige, 't welk Parijs voor Reizigers oplevert.

Het Werkje is verdeeld in zeven Afdeelingen, die zoo vele bekwame rustplaatsen voor den Lezer verschaffen, en waarvan wij den zakelijken inhoud kortelijk zullen opgeven.

De eerste Afdeeling behelst een berigt van de plegtigheid van het zalven en kroonen der Koningen en Koninginnen van Frankrijk, benevens eene opgave van diegenen onder dezelven, welke door Pausen zijn gezalfd geworden. - Onder den eersten Stam der Fransche Koningen bestond de inhuldiging alleen in eene Militaire plegtigheid. Het Opperhoofd des Volks, altoos Bevelhebber des Legers, werd op een schild rondgedragen en als Koning uitgeroepen, terwijl de soldaten hem trouw en gehoorzaamheid zwoeren. Pepin zal, naar men meent, de eerste Fransche Koning geweest zijn, welke de Zalving ontving. De oorsprong dezer plegtige verrigting is bij de Hebreërs te zoeken. Saul werd het eerst door Samuël gezalfd, en daarom in de H.S. de Gezalfde des Heeren genoemd. Pepin voerde dit gebruik onder de Franschen in, en hetzelve heeft tot nu toe stand gehouden. Ook de Koninginnen van Frankrijk werden gezalfd.

De tweede Afdeeling handelt over het uiterlijk voorkomen, de geaardheid, de godsvrucht en deugden van pius den VII; al hetwelk ten gunstigste beschreven wordt. Daaraan volgen de instellingen der Gebeden in het Fransche Rijk wegens 's Pausen voorspoedige Reis en de Zalving des Keizers. Voorts 's Pausen Aanspraak aan het geheime Consistorie, betreffende zijne Reis en hare bedoelingen, mitsgaders 't geen verder zijn vertrek uit Rome voorasging, en eindelijk zijne Reis tot aan de grenzen van Frankrijk. Alomme werd de H. Vader met eerbied ontvangen en met luister onthaald. Men had alle mogelijke voorzorgen genomen, om den Paus de reis gemakkelijk te maken, inzonderheid den overtogt over den Berg Cenis.

De derde Asdeeling vermeldt 's Pausen verderen Reistogt; de eerbewijzen, hem allerwegen aangedaan; de dood van de Kardinaal borgia, die hem vergezelde; de komst van den H. Vader te Fontainebleau en te Parijs, beneveas de bezoeken, die vóór de krooning plaats hadden.

[p. 293]

Te Turin ‘was de geestdrift, die het Volk bezielde, om zijne Heiligheid te zien, zoo groot, dat de Wacht, welke de poorten van het Paleis bezette, overweldigd werd, en de Paus zich eensklaps onder de menigte vermengd en gedrongen zag, zonder dat nogtans daaruit eenig ongemak voor zijnen Persoon volgde.’

De vierde Aldeeling beschrijft de plegtigheid der Zalving van hunne Keizerlijke Majesteiten. Men vindt hier den voorafgaanden toestel, de kleeding, optogt en plegtigheden niet alleen uitvoerig en naauwkeurig beschreven, maar ook opgegeven den woordelijken inhoud der Gebeden en Aanspraken, door den Paus bij deze buitengemeene gelegenheid gedaan; iets, onzes inziens, in zeker opzigt, zeer belangrijks; weshalve wij den Zegen en het Gebed, bij de Zalving gedaan, zullen overnemen. ‘Onze Heere God jezus christus, de Zoon des levenden Gods, die van zijnen Vader gezalfd is geweest met de Olie van blijdschap en zegepraal, op eene veel verhevener wijze dan alle anderen, die in zijnen luister deelen, doe door het uitstorten van deze Heilige Olie den zegen des Heiligen Geests over uw hoofd nederdalen, en late dien tot in uw hart doordringen; opdat gij door deze zinnelijke en tastbare gave moogt verdienen deel te hebben aan de onzigtbare goederen; en dat gij, na met eene billijke bezadigdheid een tijdelijk Rijk te hebben bestuurd, waardig moogt zijn, om met Hem te heerschen, die alleen de Koning der Koningen is, en zonder zonden leeft en verheerlijkt wordt met God den Vader, in de eenigheid des Heiligen Geests in alle eeuwen der eeuwen. Amen! - Almogende en eeuwige God! die door elias den Profeet, hazaël over Syrie en jehu over Israël, als ook saul en david door den Profeet samuël tot Koningen hebt doen zalven, stort ook, bidden wij U, door onze handen de schatten uwer genade en zegeningen uit over uwen Dienaar napoleo, dien wij, onaangezien onze eigene onwaardigheid, heden met de Heilige Olie tot Keizer zalven, en deel hem de kracht en uitwerking daarvan mede! Stel hem, ô Heer! magt op zijne schouderen! Geef, dat hij dit Rijk en zijn geliefd Volk met den geest van sterkte, regtvaardigheid, getrouwheid, voorzienigheid [waakzaam-

[p. 294]

heid?], moed en standvastigheid besture; dat hij een bestrijder des Ongeloofs, een beminnaar der Geregtigheid, een vergelder der goeden en een geesel der kwaden, een verdediger van uwe Heilige Kerk en een voorstander van den Christelijken Godsdienst zij: dit alles tot eer en lof van uwen roemrijken naam, door jezus christus uwen Zoon, onzen Heer, enz.’ De Keizerlijke Sieraden werden door den Paus gezegend, een Gebed daarover uitgesproken, en vervolgens onder toepasselijke Aanspraken overhandigd. Doch de Kroon nam napoleon zelve van 't Altaar en zette zich die zelve op 't hoofd, (gelijk bekend is,) waarbij echter de Paus eenen toepasselijken Zegen uitsprak. - Verdere bijzonderheden dient men in het Werkje zelve na te zien. - Deze Afdeeling wordt, onder het opschrift, Pauselijke Kapel te Rome, besloten met eene beschrijving van de plegtigtigheid, welke er in die Stad plaats heeft, als de H. Vader in de St. Pieters Kerk den Dienst waarneemt.

De vijfde Asdeeling vermeldt de verdere Godsdienstige verrigtingen van den Paus te Parijs, bijzonderlijk in onderscheidene Kerken; voorts de overhandiging van Kardinaalshoeden aan twee daartoe bestemde personen, en onder andere bijzonderheden ook de bediening des Doops aan den nu overledenen Zoon van zijne Keizerlijke Hoogheid, Prius lodewijk, thans Koning van Holland.

De zesde Afdeeling vervat berigten van onderscheidene Gehoorverleeningen; van het bezoeken van verschillende Gestichten, Kunstverzamelingen, Fabrijken, en andere merkwaardige plaatsen, mitsgaders van de aanbieding van verscheidene Kunstwerken, te veel om hier opgeteld te worden. Doch kunnen wij niet nalaten plaats te geven aan de volgende Latijnsche Dichtregelen van den beroemden Protestantschen Leeraar marron, en door denzelven den Paus toegezonden.

Pontisici, triplex surgit cui fronte corona;

AEmula quem Italicae, Gailica terra colit,

Et Christi venerator ego, Christique sacerdos,

Cuique idem in cunctos pectore spirat amor,

Insuetum haec mitto possint quae carmina cultum

Testari, tanto pignora digna viro!

[p. 295]

De zevende Afdeeling behelst eene opgave van de Geschenken door den H. Vader van hunne Majesteiten ontvangen, gelijk mede van die door den Paus aan de Keizerlijke Officieren gegeven. Verder de terugreis van pius VII naar Rome, met vermelding der ontmoetingen op dien togt, zijne komst en plegtige ontvangst in gemelde Stad, de Feesten aldaar ter zijner eere gegeven, en de Aanspraak door hem in een geheim Consistorie gedaan.

Over het geheel blijkt uit dit Werkje, dat de Paus alomme met blijken van welmeenende achting en hartelijke genegenheid ontvangen is, gelijk hij dan ook zijne waardigheid, door eene achtbare minzaamheid, zeer wel heeft staande gehouden, zoo dat de anders spotzieke Franschen geen stof tot salleries hebben gevonden.

Voorts hebben wij in dit Boekske niets aangetroffen, 't welk den Protestantschen Lezer beleedigt; en daar hetzelve in eenen goeden stijl vervat en niet onbevallig geschreven is, kunnen wij het den Lief hebberen van Historische Reisbeschrijvingen met ruimte aanprijzen. Taal- en spel-fouten van belang hebben wij ook niet ontmoet. Alleen heeft het ons bevreemd, den naam des Franschen Monarchs telkens napoleo gespeld te vinden; zijne Majesteit zelve toch schrijft napoleon.