Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Het Boek Ruth, een tafereel van huisselijke deugden; uit het Hebreeuwsch overgezet, verklaard, en voor Leeraars ten platten lande bewerkt, door Dr. Th. Anton Derfser Hoogl. in de Godgeleerdheid te Heidelberg. Uit het Hoogduitsch vertaald, enz. door J.W.C. Tenckinck, Predikant te Oostzaandam. Te Amsterdam, bij W. Brave. 1808. In gr. 8vo. 115 Bl.

In het kort Voorberigt van den Vertaler vindt men vermeld de redenen, waarom het Boek Ruth voor ons belangrijk is. In de Inleiding van den Schrijver

[p. 273]

wordt gehandeld over de nuttigheid van dit Bijbelboek, tot Godsdienstige stichting, inzonderheid voor Landlieden; en verder iets gezegd wegens den naam, den onbekenden Schrijver, de oudheid, den schrijfstijl en het Canoniek gezag. 't Gedurig afwijken van de Hebreeuwsche Taalregels houdt de Professor ‘voor eene gezochte Nabootsing van de taal ten platten lande, zoo als zij, in het Kanton Efrata, gemeenlijk gesproken werd. Ook schijnen hem eenige woorden, die alleen in dit Boek voorkomen, provincialismen van den Betlehemitischen Tongval.’

De Overzetting door zijn Hooggel. uit het Hebreeuwsch, is getrouw, naauwkeurig en duidelijk. (Doorheen michaëlis gevolgd.) Aan den voet der bladzijden vindt men Ophelderingen, (meest van den Nederduitschen Vertaler) die deels Taalkundig zijn, deels de Zeden der Hebreërs betreffen, en dienen om het welvoegelijke in het voor ons vreemde gedrag van Naömi, Ruth en Boäs, aan te wijzen. Gegrond en gepast is ons onder andere voorgekomen de aanmerking van den Eerw. tenckinck, dat men de vraag van Naömi, Hoofdst. III:16. Wie (of wat) zijt gij, (hoe is 't,) mijne Dochter? niet verstaan moet, zoo als Prof. dereser, in navolging van michaëlis, wil: Zijt gij de vrouw van Boäs al of niet? maar dus: Hoe is 't u gegaan? Zijt gij geslaagd in uwe onderneming?

De vrije Vertaling, door den Eerw. tenckinck hier bij gevoegd, ‘naar het Hebreeuwsch, vrij gevolgd, en meer geschikt naar onze Westersche, Nederlandsche manier van verhalen,’ is eigenlijk eene uitbreiding of ‘omschrijving van den Tekst, in eenen vloeijenden stijl.’ Dezelve heeft ons wel bevallen en voldoet aan 't oogmerk. Meer hebben wij er niet van te zeggen.

Op deze beide Vertalingen (de letterlijke van Prof. dereser, en de omschrijvende van Ds. tenckinck) volgt een Verhandeling van den Hoogd. Hoogleeraar, zonder opschrift, behelzende ‘eenige Proeven, hoe men zich van het Boek Ruth, bij de openbare Godsdienstoefening, vooral ten platten lande, zou kunnen bedienen.’ Voorloopig prijst zijn Hooggel. ter navolging aan, de gewoonte, ginds en elders in Duitschland ingevoerd, om een zamenhangend gedeelte of geheel stuk uit het N.V. der Gemeente van den Predik-

[p. 274]

stoel voor te lezen en te verklaren, in den trant van de Homiliën der oude Christenen. Even zoo wil hij, dat men op eenen Zondag, vier weken vóór den Oogst, de Geschiedenis van het Boek Ruth der Gemeente in ééns geheel voorleze, met invoeging van korte ophelderingen - en op de volgende Zondagen verklare. Hoe dit in te rigten, daarvan geeft hij de noodige schetsen, bij welker overbrenging in het Nederduitsch de Vertaler zegt ‘hier en daar eenige vrijheid te hebben genomen, welke hij nuttig oordeelde en vertrouwt dat niemand hem zal misduiden.’ De eerste schets eener Homilie handelt over de lijdende en onder haar lijden geduldige Naömi. De tweede, over de vlijtige en door vlije zich verheffende Ruth. De derde, over den goedhartigen en bij zijne goedhartigheid ernstig deugdzamen Boäs. Deze korte Leerredenen zijn ingerigt, om het leerzame en stichtelijke, 't welk de Geschiedenis van Ruth in ruime mate aan de hand geeft, voor te dragen, ter aansporing tot de dadelijke betrachting van vele Christelijke deugden. Wij hebben dezelven met genoegen gelezen, en kunnen het Werkje Geleerden en Ongeleerden, inzonderheid Predikanten ten platten lande, met ruimte aanprijzen.