Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Geschiedenis der Joden. Sedert de verwoesting van de Stad en Tempel van Jeruzalem, tot den tegenwoordigen tijd. Door Ysbrand van Hamelsveld. Te Amsterdam, bij J.v.d. Heij. 1807. In gr. 8vo. XII en 378 bl.

De onvermoeide arbeidzaamheid van den geleerden van hamelsveld geeft aan hun, die gaarne geleidelijke beknopte geschiedenissen lezen, wederom een nuttig werk in handen, dat tot hiertoe ontbrak. Er zijn vele boeken voorhanden over de lotgevallen der Joden, van den eersten oorsprong van dit volk af, tot kort voor de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen, zoo als die, in de gewijde Bijbelboeken, zijn beschreven. Men heeft ook de uitvoerige beschrijving van de Joodsche Geschiedenis door flavius josephus, (door meer dan eene hand in onze Nederlandsche taal overgebragt) het Vervolg van basnage, en eenige andere hier en daar verspreide berigten omtrent den toestand des Joodschen volks in onderscheidene landen, in de achttien sedert verloopene eeuwen. Maar nu levert de Hoogleeraar van hamelsveld een aaneengeschakeld, doch tevens beknopt, berigt van de voornaamste lotgevallen en omstandigheden dezer natie, sedert den ondergang van den Joodschen staat tot den tegenwoordigen tijd, 't welk hij als een Vervolg wil aangemerkt

[p. 184]

hebben van zijne Bijbelgeschiedenis, in 1797, in twee Deelen uitgegever.

Vooraf gaat eene korte Inleiding tot de onderscheidene behandeling van de latere geschiedenis der Joden, waarin de Schrijver, de tijdorde volgende, van eeuw tot eeuw voortgaat, tot op den tegenwoordigen tijd, eindigende met de laatste merkwaardige gebeurtenis, het groot Sanhedrin te Parijs gehouden, en den asloop daarvan tot dusverre.

De Hoogleeraar zou een wezenlijken dienst aan velen zijner Lezeren gedaan hebben, met hier en daar de voornaamste bronnen te noemen, waaruit hij geschept heeft. 't Zou ook den prijs van het werk niet merkelijk vermeerderd hebben, indien hij had kunnen goedvinden, uit sommigen, die hij toch schijnt gekend te hebben, iets meer over te nemen, bij voorb. over de geschiedenis der Joden in Turkije, Egypte, Arabie, Abyssinie, China, Barbarije, op de kust van Malabar, te Cochin en elders. Ook zou het berigt van de lotgevallen der Joden in de Nederlanden nog wel eene aanmerkelijke aanvulling hebben kunnen lijden.

Wij wenschen hartelijk, dat dit allernuttigst werk zoo gretig zal gezocht en gelezen worden, dat de Hoogleeraar worde opgewekt, om er eerlang eene tweede merkelijk vermeerderde uitgave van te bezorgen.

Zeer merkwaardig is 't slot van dit boek, waarin de Schrijver zijne lezers oplettend maakt op de voortduring dezer natie, in weerwil van aanhoudende verdrukkingen, die dit volk reeds lang schenen van de aarde te zullen moeten uitroeijen, en derzelver aanhoudende afzondering van alle andere volken, niet slechts als een godsdienstige aanhang, maar als een volk van onderscheiden oorsprong, van andere zeden en gewoonten, dat zijne eigene wetten heeft, hun door Mozes voorgeschreven, op last en in den naam van God, waaraan zij zich in alle landen, waar zij, sedert vele eeuwen wijd en zijd verstrooid, leven, gestrengelijk houden, en waardoor zij onderling vereenigd blijven, en zichzelven als vreemdelingen aanmerken in de landen, welke zij bewonen. Hij is voor zichzelven overreed, dat, en in het Oude, en in het Nieuwe Testament, voorzeggingen en verzekeringen voorkomen, dat de Joden, als volk, niet ondergaan noch verdwiinen, maar altijd afgezonderd bewaard zullen blijven, en meent, dat ook

[p. 185]

in het Oude Testament plaatsen voorhanden zijn, welke aan de Joden eens eene wederkeering naar Palaestina schijnen te beloven. Voorname Bijbeluitleggers stonden reeds lang in dit gevoelen, welk ook aan sommige Wijsgeeren van den eersten rang aannemelijk is toegeschenen. De grootste menigte der Joden blijft er op hopen. Wat daarvan zij, het schijnt althans onloochenbaar te zijn, dat de voorzienigheid van den oneindig Wijzen, met dit volk, gedurende zoo vele eeuwen, van alle andere volken afgezonderd te doen blijven, voor ons ondoorgrondelijke bedoelingen heeft, die de uitkomst eenmaal zal aan 't licht brengen, en geene beraadslagingen van menschen, hoe groot en onweerstanelijk die anders zijn mogen, eenigzins zullen kunnen verijdelen.