Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 170]

Bibliotheek voor de schoone Sexe, door N.C. brinkman, Wed. C. van Streek. In den Haag, bij II. S. de Groot. 1807. In gr. 8vo. 184 Bl.

Er zijn indedaad onderwerpen, waarover alleen de vrouw met de vrouw of het meisje spreken kan; maar het schrijven daarover houden wij ongeraden; zoodanige boeken komen toch ook onder het oog van den man, en zich daaraan bloot te geven, is toch even weinig kiesch in eene vrouw, als het voor den man wezen zou, zoodanige boeken op te slaan, of zoodanige gesprekken te beluisteren. Mejuffrouw van streek schijnt met ons van het zelfde gevoelen; die bedoelde onderwerpen roert zij in dit haar werk zelfs van verre niet aan; en evenwel is dit haar boek voor het mannelijk oog contrabande. Wij hebben voor de schoone Sexe al het verschuldigd respect, en geven daarvan bij iedere gelegenheid van harte gaarne bewijs. Wij onthouden ons daarom ook nu van iedere aanmerking, die wij ons zouden veroorloven, wanneer eens een of ander Heer onze jonge Dames b.v. rondleidde door Jeruzalem ter beschouwing der reliquien; haar verhaalde, dat de Joodsche Godsdienst in het Oosten werd overgebragt door de Koningin seba, welke naar Jeruzalem reisde, om de wijsheid van salomon te hooren; en dat het Christendom door de Koningin candace en haar kamerling, die door den Apostel philippus bekeerd en gedoopt werden, naar die oorden werd overgebragt en voortgeplant! of verzekerden, als een Evangelie, dat judas voor het verraden van zijnen Meester netto drie zilverlingen meer ontving dan ons de Evangelien berigten. Wij zwijgen, hoe moeijelijk het ons ook valle, ook nu, ofschoon er (naar zekeren Diodorus sicutus) melding gemaakt wordt van wijlen Mevrouwe semiramis, en van de muren harer Stad, die 360 roeden omtrek besloegen, en zoo breed waren, dat er zes wagens met paarden bespannen, zonder den minsten hinder, naast elkander konden uithalen, en waaraan dagelijks 300,000 menschen arbeidde(n). Wij onthouden ons daarenboven nog van het schrijven eener doorloopende amusante beoordeeling van het al mede hier voorkomend verhaal: ‘De Ongelukkige of de Boschbewoner,’ ofschoon hetzelve, in ons oog, eene proeve is van de meest onmenschkundige ongerijmdheid. Wij vergenoegen ons met Mejuffrouw de Wed. van streek te vragen, wat toch deze echte bijzonderheden, door haar uit de vier werelddeelen verzameld, en de tusschenvoeging van die losse stukjes, waardoor zij telkens den vermoeiden aandacht een weinig wilde afwisselen, kunnen bijdragen tot het verbeteren van het verstand en hart van een beminnelijk vrouwtje?

[p. 171]

en welk ander genoegen, dan dat van een hartelijk gelach, zoodanige berigten en opstellen, als wij daar aanstipten, verschaffen kunnen aan het meisje van eenige beschaving en oefening? - en ook deze vragen zouden wij terughouden, bijaldien wij niet vreesden dat eene bibliotheek voor het schoone Geslacht niet met een enkel boekdeel compleet zal zijn; weshalve wij dan ook liever nu een weinig wilden te kort komen aan de pligten van galanterie, dan aan die van opregtheid, jegens eene Dame, aan welke wij wezenlijke verdiensten, ook als Schrijfster, toekennen, wanneer zij maar niet alleen voor Dames schrijft; terwijl wij haar verzekeren, dat wij, na het opmerken van de gemeide en een aantal andere bijzonderheden, nog eens opzettelijk haar werk hebben doorlezen, en dat wel nu op eenen winterschen avond, bij het brondend veen en den vlammenden eik gezeten, terwijl het voortbrengsel der nijvere bij’ (neen, dit laatste hadden wij niet bij de hand, het was maar smeer der nuttige koe) ‘ons vertrek verlichtte, en het druivensap ten boorde toe in ons glas vloeide,’ enz. geheelenal op onze aise alzoo en in eenen goeden luim, en dat wij haar welmeenend onzen dank betuigen voor haar gedicht op de Onsterfelijkheid, en het daarop volgende Fransche, waarmede dit werk besloten wordt, welke beide stukjes wij den druk overwaardig rekenen.

Dat deze Bibliotheek voor de schoone Sexe alzoo mislukt is, zal wel niemand bevreemden, die met ons heeft opgemerkt, dat, gelijk de vrouw onuitsprekelijk veel op den man vermag, de schoone Sexe alzoo door ons mannen wel het best kan en ook het liesst wil geinstrueerd en geamuseerd worden; eene voor ons Geslacht zoo aangename en vereerende taak, dat wij ons, met alle respect voor eene zoo verdienstelijke Dame, dezelve door Mejuffrouw de Wed. van streek geenszins laten uit de hand nemen; waarbij de schoone Sexe waarlijk ook verliezen zou; ten bewijze waarvan wij eeniglijk nog aanvoeren, dat de, der Sexe hier in 't Voorberigt gegevene, eertitel ‘het schoonste gedeelte der schepping,’ hoe onontbeerlijk dan ook in zoodanig eene Bibliotheek, en hoe voegzaam en pligtmatig in den mond van eenen man, in die van eene vrouw niet anders dan foei lelijk kan gerekend worden. Eene vrouw, die op deze wijze voor vrouwen schrijft, neemt het karakter van den man aan; en dit voegt toch niet. - Intusschen kunnen wij dit werk niet ter zijde leggen, alvorens den Heer h.s. de groot ernstig te hebben aangemaand, dat, bijaldien eene respectabele vrouw zijne pers eens wederom vereerde met de vruchten van haren geest, hij dan zorge voor eenen beteren Corrector. Wij zetten een aantal onnaauwkeurigheden, die het werk ontsieren, op rekening van dezen Heer Sloddervos; en wie weet welke misstellingen hij zich heeft veroorloofd! Zoodanig een onzin althans, als wij

[p. 172]

hier onder zullen asschrijven, vloeide, naar onze gedachten, niet uit de nette pen van eene vrouw: bl. 73.

‘Hier, bloeit het vol geladen

Daar, zwelt het sap der druiven trotsen,

Gints, stroomt het water uit de rotsen,

Elk luchtstreek brengt den mensch zijn milde schatting aan.’

En bl. 21.

‘De landlieden van dit oord plegen wanneer zij dezen vloed wilden overzwemmen, zich op, opgeblazene bokkenvellen en wanneer zij overgezwommen zijn, ledigen zij den wind weder uit dezelven.’