Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Godsdienstige herinnering aan Leijdens Ramp, in drie Leerredenen, ter voorbereiding, ter viering en ter nabetrachting van den onlangs aldaar gehouden Dank- en Bededag. Door Nicolaas Schotsman, Predikant te Leijden. Aldaar, bij J. van Thoir. 1808. In gr. 8vo. 71 Bl.
Leerrede ter stichtelijke nagedachtenis van en herinnering aan de Verwoesting te Leijden, op den 12 van Louwmaand 1807, op den eersten plegtigen Gedenkdag van dezelve, binnen die Stad, uitgesproken door den Christen-Leeraar J Roemer. Te Leijden, bij de Gebroeders Murray. 1808. In gr. 8vo. Behalve de Voorrede van XVI, 51 bl.

De opschriften dezer Leerredenen toonen genoeg de gelegenheid bij, en het oogmerk waartoe zij werden uitgesproken. Beide Leeraars, de eerste van het Hervormde, de andere van het Remonstrantsche Kerkgenootschap, stemmen hierin overeen, dat zij ten doel hebben, hunne hoorders tot nadenken, tot berouw over zedelijke onvolmaaktheden, en tot levensverbetering aan te sporen. Bij beiden ontmoet men herinneringen, uit het gezond verstand en den geopenbaarden Godsdienst ontleend, welke, indien zij toegepast en ten gebruike worden aangewend, Leijdens ramp, hoe verschrikkelijk in zichzelve, van den zedelijken en godsdienstigen kant beschouwd, nog voor velen tot eenen zegen kunnen doen gedijen. Bij bijzonderheden kunnen wij niet stilstaan. Ieder dezer Leeraren, overeenkomstig met zijne opleiding en genoten onderwijs, heeft zijne bijzondere leiding. Terwijl de Heer roemer, naar de wijze, bij zijn Kerkgenootschap veelal gebruikelijk, zijnen Tekst meer uitbreidt dan verklaart, is de Heer schotsman in zijne Tekstverklaring tamelijk uitvoerig, in zoo verre zelfs, dat hij aan den voet der blad-

[p. 139]

zijden een reeks van Latijnsche aanteekeningen goedgevonden heeft te plaatsen: iets, waarmede wij ons niet kunnen vereenigen. Want indien deze aanteekeningen over den Tekst meer en nieuw licht verspreiden, waartoe dan den Nederduitschen Lezer van dat licht ontbloot gelaten? Wij weten, dat er onder de leden van het Hervormd Kerkgenootschap velen worden gevonden, die het verstand der gewijde schriften op prijs schatten, en eene uitlegging van eenigzins duistere teksten gaarne in eene Leerrede hooren; en gewisselijk moeten de zulken eenige spijt gevoelen over het missen der vermoede schatten, die nu, in eene hun onbekende taal, verborgen liggen. Om den wille van deze achtenswaardige klasse van menschen hopen wij, dat de Eerw. schotsman, indien hij vervolgens Leerredenen in het licht geve, deze vertooning van geleerdheid achterwege late. Voor het overige, terwijl des Heeren roemers stijl, hier en daar, zwellende en zwierig is, valt die van den Heer schotsman meer in het gemeenzame, zonder, echter, in dat platte te vallen, welk menig eene Kanselrede, ook door den druk gemeen gemaakt, ontsiert, om niet te zeggen onteert. Wij twijfelen niet, of gelijk met de mondelijke voordragt, zoo ook met de uitgave, zullen de beide Leijdensche Leeraars, bij hunne onderscheidene Gemeenten, dank behaald hebben.