Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 49]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Handboek voor jonge Predikanten, door Carolus Boers, Hoogleeraar der Heilige Godgeleerdheid aan de Koninklijke Hooge School. Te Leijden, bij Haak en Comp. 1807. In gr. 8vo. XVI en 240 Bl.

Hoe dikwerf de herderlijke Godgeleerdheid, zoo als zij op de Schole heet, door onderscheidene Mannen van vroeger en later tijd behandeld zij, had echter elke behandeling haar nut, van wege des Schrijvers bijzondere oogpunt. Het kan toch der Christenheid niet onverschillig zijn, dat zij, die hare Leeraars zullen heeten, wel onderrigt en toegerust zijn tot den arbeid, dien zij, naar het goedvinden hunner Ouderen, naderhand door eigene vrije keuze bevestigd, aan de belangen der menschheid heiligen. Maar dan ook zoude de Recensent wenschen, dat de studerende Jongeling reeds van deze waarheden doordrongen ware, eer hij het gewigtige ambt van Christenleeraar aanvaardde. Van daar had hij ook liever gezien, dat de Hoogl. boers zijn Handboek niet voor jonge Predikanten, maar voor de in dat vak studerende Jongelingschap bestemd had. Dan, welligt is ook die herhaling naderhand niet overtollig, omdat niet zelden sommige jonge Godgeleerden in den waan verkeeren, dat zij, met het eindigen hunner loopbaan aan de Hooge School, tevens een einde hebben gemaakt, of behooren te maken, van hunne studiën.

Dit Handboek verdeelt zich in drie Deelen, waarvan het 1ste, in twee Hoofdstukken, over de vereischten des Leeraars handelt, zoo vóór als bij de aanvaarding zijner bedieninge; het 2de, in zes Hoofdstukken en derzelver Onderdeelen, de dadelijke vervulling derzelve, en het derde, in tien Bladzijden, des Leeraars gedrag schetst bij de verandering van Standplaats, nederlegging van Dienst, en eindelijk bij zijn Sterven. Waarna dan, bij wijze van toegift, volgt het Fransche Dicht-

[p. 50]

stuk van Vader sanlecque, over de verkeerde Gebaren van hun, die in het openbaar spreken.

Hoe zeer de Recensent erkent, in dit Werk niets nieuws te hebben gevonden, moet hij echter den stichtelijken inhoud prijzen, vooral met aanbevelinge dier bescheidenheid en liefderijke zachtmoedigheid, welke des Leeraars karakter boven alles moeten versieren. Ook verdient de Hoogl. daarin lofprijzing, dat hij den gezagvoerenden toon der oude regtzinnigheid voorzigtiglijk matigt, en in zoo ver hulde doet aan den voortgaanden geest eener verlichte vrijheid in de Kerk van Christus. Enkele stellingen, echter, moet de Recensent afkeuren; bij voorbeeld, op bladz. 157 in de Aanteekening, alwaar de Hoogl. wil, dat het Gebed op de Strafplaats, bij het ter dood brengen van eenen misdadigen, door de Leeraars der publieke Kerk geschiede. De Recensent kent, onder het Koningschap van eenen Katholieken Vorst, geene publieke Kerk meer. Ook het Gebed zelf op het schavot moet de Recensent om vele redenen afkeuren, en wel daarom vooral, omdat zulks juist de éénige nuttigheid, welke er in de doodstraf tot afschrik van anderen gelegen is, geheelenal wegneemt. Enkele anecdoten of bijzonderheden, onder de paragrafen aangevoerd, hebben ook den Recensent mishaagd, als niet altijd stemmende met dien ernstigen toon, welke in dit Handboek heerscht, en eigenaardig moet heerschen. Ook daarom ware het welligt beter geweest, dat Poëme sur les mauvais Gestes, welk tot bijlage dient, achterwege te laten, omdat ook daarin het ernstige door boert wordt afgewisseld. Zoo de Hoogl. met dit gedicht geene pligtpleging aan de Fransche bescherming der Gereformeerde Kerkleer op de Koninklijke Hooge School heeft willen maken, - en dit mag noch wil de Recensent vermoeden, - dan had zulks veel beter in een Hollandsch Werk kunnen wegblijven; te meer, daar wij inderdaad van Hollandsche Schrijvers veel beter bewerkte stukken over de uiterlijke welsprekendheid bezitten.