Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

[p. 461]

Echt berigt wegens van zelf voortgekomene paddestoelen op eene beenbreuk.

De van zelf voortkomende groei van Paddestoelen op beenbreuken, of wonden, of zweeren, en voornamelijk op de kompressen, als verbanden aangelegd, was een bekend verschijnzel; merij, lemerij hebben daaromtrent hunne waarneemingen in 't licht gegeeven; zeer belangrijk is die van den Heere clanet, wondheeler te Perpignan; bourdelot, wondheeler in het leger der Oostersche Pijreneen, heeft onlangs het zelfde verschijnzel waargenomen, door meer dan tweehonderd getuigen bekragtigd. Een dergelijk, doch veel zeldzaamer, verschijnzel heeft plaats gehad in het Burgerhospitaal te Narbonne, alwaar de Heer pij, Arts, en de Heer caffort, de Zoon, wondheeler van dat hospitaal, de Natuur van nieuws op de daad betrapt hebben, eene weezenlijke verandering van eene dierlijke in eene groeijende zelfstandigheid vertoonende.

Cabanis heeft uitvoerig verslag gedaan van het verschijnzel, door den Heer franklin in de bosschen van Noord-Amerika waargenomen. 't Is dat van zekeren vogel, hebbende twee hoornagtige bulten aan de elleboogen der vleugelen. Wanneer de vogel sterft, worden deeze bulten de kiem van twee plantaartige steelen, in den aanvang groeiende door de sappen van het lijk te zuigen, en die zich vervolgens in den grond vasthegten, om 'er als planten te leeven. Bij het leeven des vogels verneemt men dit verschijnzel niet.

In het geval, thans bedoeld, heeft de kalkaartige aarde den dood niet afgewagt; 't is een leevend weezen, wiens bouwvallen tot een vrugtbaaren grond gediend hebben; 't is een leevend menschelijk lichaam, op hetwelk de Natuur het fraai schouwspel eener echte groeijinge heeft herhaald.

Maar ter zaake. Een gevangene te Narbonne, willende ontvlugten, laat zich van eene derde verdieping op de straat vallen. Zijn been breekt midden door; hij wordt na het hospitaal gebragt. De Heer caffort is genoodzaakt, het uitsteekende gedeelte der Tibia af te zaagen, 't welk hij niet hadt kunnen zetten. Met deeze breuk paarden zich eene menigte kleine wonden, door verscheiden beenschilfers veroorzaakt.

[p. 462]

Alles wierdt in dier voege ingerigt, dat de wonden gemakkelijk konden verbonden worden, wanneer men, naa verloop van eene maand, het bed des lijders openende, een walgend zoetagtigen reuk gewaar wierdt, eigenlijk gesproken naar dien van nieuw ontgonnen land gelijkende. Eene maand daarnaa vernam de Heer caffort eenige Paddestoelen tusschen de slagen van het windzel en de kompressen, ongelijk in dikte en lengte, en voorts verscheiden andere, die begonnen uit te komen. De stoel was wit, de top of het dekzel van eene piramidaale gedaante en zwart, even gelijk als de laagen, die, door tusschenruimten oogsch jnelijk van elkander gescheiden, in het bovenste gedeelte van een knoestagtigen stronk zich vereenigden. Men zou zich verbeeld hebben, den Paddestoel te zien, door linnaeus beschreeven: Agaricus fimetarius, stipatitus, pineo campanulato lacero, lamellis nigris lateraliter flexuosis, stipite fistuloso. Deeze Paddestoelen wierden weggenomen. De verettering hadt, zints eenige dagen, eene scherpe of bijtende hoedanigheid aangenomen; doch eene zeer ongewoone omstandigheid was een aardagtige korst, die zich over 't geheele been verspreidde, bruin van kleur, helder, dik en dermaate kleevende, dat zij niet konde worden weggenomen, dan door haar met een ijzeren spatel af te krabben; van oogenblik tot oogenblik van nieuws opkomende, en telkens in dikte toeneemende.

Geduurende zeven of acht dagen hadden zich de Paddestoelen alleen vertoond tusschen de slagen van het windzel en de kompressen; maar hoe groot was de verwondering van den Heere caffort, wanneer hij dezelve, tusschen het vleesch en die zelfde kompressen, welke hij van den morgen tot den avond 'er van zag krielen, in zulk eene menigte vondt, dat hij 'er, bij ieder verband, twintig plukte, veele van welke drie duimen lang waren! Dit verschijnzel duurde tot bijkans op de volkomene geneezing des gekwetsten.

Zie daar dan eene bedding van Paddestoelen op een der ledemaaten van een leevend weezen! Door de ontbinding van verscheiden soorten van Paddestoelen verkreeg de Heer bouillon-lagrange ammoniak, phosphorzuure kalk, en eene dierlijke zelfstandigheid; dit deedt hem dezelve onder de verdierlijkte plantgewassen plaatzen. Terwijl het tegenwoordig verschijnzel deezes overgangs van de verdierlijkinge tot de groeijing van

[p. 463]

nieuws de aandagt der Geleerden wekt, mogen zij 'er de oplossing van geeven. Het volgende draag ik als mijne gissing voor. Deeze Paddestoelen zijn een van zelf ontstaande uitwas, zonder korrel, zonder zaad, en wiens leevenskiem de dood der dierlijke zelfstandigheid, en van haare desorganisatie is. Tot de nieuwe hervoortkomst van beenderen levert de Natuur eene groote menigte phosphorzuure kalk; van daar de aarde, die, met ontaarte sappen doortrokken, het ammoniak voortbrengt, nevens de dierlijke stoffe, eene vette en olieagtige zelfstandigheid, eindelijk vogtigheid en het gaz azotique, zoo gunstig voor de groeijing. Die aardagtige korst, langs het geheele been ontstaan, die bij elk verband hervoortkwam en in dikte toenam, is niets anders dan de mestaarde, met welke de tuinman zijnen grond bereidt; en indien de Heer caffort dezelve hadde ontbonden, zou hij dezelfde grondbeginzels hebben gevonden, welke fourcroij en vauquelin aan de tuinaarde hebben toegeschreeven, in hunne geleerde ontbinding van dezelve. Aldus schijnt van dit zoo zonderling verschijnzel eene zeer natuurlijke verklaaring te kunnen gegeeven worden; en het been van onzen gekwetsten, ik herhaal het, is eene bedding van Paddestoelen geworden. Alle de grondstoffen der mestaarde, in welke de Paddestoel groeit, bevonden zich hier bij elkander vereenigd, en vooral de aarde in de phosphorzuure kalk, waarmede de Natuur zoo mild is in het van nieuws voortbrengen en het soudeerzel van beenderen. De menigte wonden overstroomde het been met eenen voorraad van die phosphate en van dierlijke sappen, door de lucht en door gisting veranderd: van hier de dagelijks wederkeerende aardkorst. - Doch laaten wij aan de Scheidkunde de zorge overlaaten van het daarstellen van een gevoelen raakende eene oorzaak, waarvan wij de uitwerkzels hebben voorgedraagen.