Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

De stelling, dat 'er meer knevelarij en bedrog op de kusten van de Middellandsche Zee gepleegd wordt, dan in de geheele overige wereld, toegelicht en beweezen, door John Jackson, Esq. F.S.A.

(Overgenomen uit jackson's Reflections on the Commerce of the Mediterranean.)

De Jooden zijn zeer talrijk in alle de Staaten van Barbarijen. Zij worden in Spanje niet geduld; maar veelen bevonden 'er zich in Marseille en in het Zuiden van Frankrijk, tot zeer onlangs. Zij werden voorheen uit Piemond uitgeslooten; maar zij zijn talrijk in andere Italiaansche Staaten, tot in Rome toe. Zij worden niet geduld in Napels, en Sicilie, of op Malta. Veelen woonen 'er in de Oostenrijksche Zeehavens, aan de Adriatische Zee. Op de zeven Eilanden, in Morea en Europisch Turkijen, zijn de Jooden niet zeer talrijk. Weinigen ontmoet men 'er in Asiatisch Turkijen, Syrie of Egypten.

Welk eene verbintenis men aangaat met een Jood in een der Staaten van Barbarijen, 't zij om koopwaaren in te koopen, te verkoopen, of te ruilen, - wanneer de bijzonderheden der onderhandelinge niet beschreeven zijn door een Cancelier, bij een der Europische Consuls, en de Partijen, op straffe, verbonden zijn om aan het gemaakte verdrag te voldoen, zal de Jood geen woord houden, hoe plegtig ook gegeeven, indien hij het minste vooruitzigt hebbe om winst te doen door het breeken des aangegaanen verdrags. Wanneer men hem de schennis der goede trouwe onder het oog brengt, en het niet ge-

[p. 431]

stand doen van zijn woord, zal hij de schouders ophaalen en zeggen, domane, 't welk te kennen geeft dat hij het op morgen doen zal, en hij zal dit zo dikwijls doen als hij over zijne trouwloosheid wordt aangesproken. Op andere plaatzen zijn zij verpligt, schoon de verbintenis slegts bij monde geschied is, dezelve te volbrengen, mits dit geschied zij in tegenwoordigheid eens makelaars.

De Jooden hebben geen vlag; doch zij worden doorgaans beschermd, waar zij zich plaatslijk hebben nedergezet; en op zommige plaatzen genieten zij bijkans dezelfde voorregten als de geboorene Onderdaanen. Hunne trouwloosheid heeft menigeen bedroogen; doch wanneer iemand bekend is met hunne beginzelen en heerschende driften, kan hij zo wel met Jooden als met anderen handeldrijven, bijzonder in het maaken van koopen, dewijl zij, over 't algemeen, om een klein winstje omzetten: maar de koopman moet zelve kundigheid van de koopwaaren bezitten; anderzins wordt hij gewis bedroogen; en de Jooden ontdekken weldra, of die kundigheid ontbreekt; in welk geval zij zich niet schaamen de snoodste kunstgreepen te gebruiken, zelfs tot het omkoopen van de Bedienden des geenen, met wien zij handelen.

Men is verpligt, dezelfde voorzorge te gebruiken, ten aanziene van de Grieken, die een groot gedeelte der bevolking van de noordlijke oevers der Middellandsche Zee uitmaaken. Meestal zijn zij Onderdaanen van den Grooten Heer, en bevinden zich tegenwoordig in eenen zeer vernederden staat. Zij hebben een vlag voor hunne koopvaardijschepen; doch die vlag wordt door andere Volken niet erkend als de vlag van een onafhangelijk Volk; en, welke verongelijkingen hun op zee ook worden aangedaan, valt het hun zeer bezwaarlijk, regt te verkrijgen. De Grieken hebben geene andere Mogenheid, bij welke zij kunnen klaagen, dan de Porte, en zeer zeldzaam worden hunne klagten gehoord. De Grieken een zeer talrijk Volk uitmaakende, is de Porte altoos, ten hunnen opzigte, naijverig; en, in stede van hunne bezwaaren ter harte te neemen, 't welk den Grieken aanzien bij andere Volken zou bijzetten, neemt die overheerschende Mogenheid alle gelegenheden waar, welke kunnen strekken om hun in den staat der vernederendste slaavernij te houden. - De Grieken, alle vertoogen om

[p. 433]

herstel van aangedaane verongelijkingen met onverschilligheid behandeld ziende, zoeken zichzelven regt te verschaffen. Wanneer een Grieksch schip op zee door een gewapend schip van eenig ander Volk wordt aangevallen, 't geen hun te sterk is, dan onderwerpen zij zich geduldig aan hun lot; doch wanneer zij een ander schip van dat Volk in zee aantreffen, 't geen zij kunnen vermeesteren, dan zullen zij niet nalaaten alle de scheepslieden te vermoorden, en al wat eenigzins van waarde is te plunderen, waarop zij het in den grond booren. Men acht het daarom hoogst gevaarlijk, een Grieksch schip van meerder sterkte, dan hetgeen men voert, op zee te ontmoeten.

Bovendien zijn 'er veele Grieksche Zeeroovers, die zich verzekerd houden, bescherming te zullen vinden in alle die havens, waar zich geene Turksche krijgsbezetting bevindt. De Grieken zijn een Volk, waarop men zich in 't geheel niet kan verlaaten. Zij zijn 'er altoos op uit, om alle laage kunstenarijen, welke men met mogelijkheid kan bedenken, te werk te stellen: geen goeden naam of een welgevestigd character te verliezen hebbende, zijn ze schaamteloozer en onvoorzigtiger in hunne bedriegerijen dan de Jooden.

De Armeniers zijn een ander Volk of Menschenras, op welk men zich met geene gerustheid kan verlaaten. Zij hebben geen Koning of Volksopperhoofd, en leeven ook in geene gevormde Republiek. Zij vinden zich beroofd van allen Politiek gezag. Schoon zij veel beter zijn dan de Jooden of de Grieken, hebbe men nogthans alle deugden, welke men onder hun aantreft, meer aan noodzaaklijkheid, dan aan beginzels toe te schrijven.

In Armenie, en in die landen, waar zij in vrij grooten getale gevonden worden, kan niemand uit de eene Provintie na de andere reizen zonder pas; ingevolge hiervan wordt elk bedrog of misdrijf, door een Armenier bedreeven, ligt ontdekt. De Armeniers hebben in hunne magt het grootste gedeelte des Handels van Turkijen in Asia, Arabie en Persie, alsmede van den handel met Caravaanen. De Caravaan-schepen tusschen Bengale en Bassora worden doorgaans bevragt na en uit Indie door Armenische kooplieden. Zij worden door de Turken, die uit zichzelven geen groote kooplieden zijn, in hunnen handel beschermd. Deezen bedienen zich veelal van Armeniers in het drijven van hunnen handel. Zij

[p. 433]

hebben nog veel van de Oostersche zeden en gewoonten, en eenige goede trekken in hun character. Zij worden door de Turken met meer onderscheiding behandeld dan de Grieken. De Armeniers zijn onderwerplijker, min beledigend, en hebben zo groot eene maate niet van dien wraakzugtigen geest, welke de Grieken zo algemeen beheerscht. Weinig Armeniers vindt men in Italie of Morea, en geene in Barbarijen; maar in Asiatisch Turkijen maaken zij het grootste gedeelte der bevolking uit.