Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

Geschiedenis van Lindor.

Lang was de zoon van een rijk man geplaagd geweest door zijns vaders gierigheid, eene ondeugd in onze dagen niet zeer algemeen! Binnen de grenzen van het volstrekt noodige bepaald, hadt de hebbelijkheid van te ontbeeren den trek tot hetgeen den naam van genieten draagt in hem zoo goed als verdoofd. Hij was onkundig van de schatten, welke het vaderlijk huis bevatte, en reeds op middelen bedagt om zich eene verbetering van bestaan aan te schaffen, tegen het oogenblik dat de zwakheden des ouderdoms zijne behoeften zouden vermenigvuldigen. De vader sterft eindelijk, en deeze zoon, welken ik lindor zal noemen, verkrijgt eene aanzienlijke ersenis. De bekoorlijkste landgoederen, wier eigendom men voor hem hadt verzweegen; een kostbaar gemeubileerd huis in de hoofdstad; eene talrijke en uitgezogte boekerij; eene schildergalerij van de grootste Meesters: zodanig is het erfdeel, waarvan lindor, die tot nog toe slegts een sober bestaan gekend hadt, zich in eens eigenaar bevondt.

Spoedige omwentelingen in de uitwendige omstandigheden hebben gemeenlijk omwentelingen in de denkwijze ten gevolge; 't is nu niet meer de staat van onbekrompenheid, die lindor voor den geest zweeft, maar dat uitgebreid geluk,

[p. 85]

welk ondersteld wordt de slotsomme te zijn van overtollige genietingen. Geene begeerte zal hij voortaan voeden, die niet vervuld wordt; kunst en nijverheid zullen hem tolpligtig worden; kommer zal niet meer zijne ziel kwellen, en elke dag zal door eenig nieuw vermaak gekenmerkt worden. Lindor bedroog zich; de menschelijke natuur kende hij niet; waarin het waar geluk bestaa, hadt hij nog niet geleerd. De bewondering van al wat hem omringde bragt welhaast zatheid voort, de moeder der verveelinge; schitterende waren de voorwerpen, maar het waren altijd de zelfde voorwerpen. Menig en menigmaalen hadt hij in oogenschouw genomen de meesterstukken van schilder- en beeldhouwkunde, de rijkversierde Bibliotheek, in welke de boeken de minst belangrijke stukken uitmaakten; en zelfs zijn Landgoed, alwaar de kunst zich, als 't ware, hadt uitgeput, en het oog de zelfde voorwerpen altoos op de zelfde plaats zag, beschouwde hij nu slegts met onverschilligheid. Van 't eene uiterste tot het ander over te slaan, is der menschelijke natuure eigen. Lindor, weduwenaar zonder kinderen, in zijne verwagting bedrogen, wierdt droefgeestig; en alle de poogingen eens medgezels in zijne eenzaamheid, welken hij tot zich hadt genomen, konden die gemoedsgesteldheid niet verdrijven. Hij wierdt krank, en was genoodzaakt de hulp van zijnen Arts te baat te neemen. Maar wat vermogen geneesmiddelen tegen de ziekte van den geest? Op zekeren dag dat de Geneesheer hem kwam bezoeken, vondt hij hem somberder dan naar gewoonte, met eenen brief in de hand. Den inhoud diens briefs, sprak lindor, zult gij niet raaden; lees hem. Een nabestaande bloedverwante ten platten lande, die 't niet ruim in de waereld hadt, vuurig verlangende, eene voegzaame echtverbintenis aan te gaan, met een voorwerp, door haar hart verkozen, hieldt ernstig bij lindor aan, met eene somme gelds haar gering huwelijksgoed aan te vullen, den eenigen hinderpaal tegen het geluk van twee achtenswaardige weezens. ‘Wel nu,’ sprak de goede Arts, ‘is dit het, 't geen u kwelt? Maar ik verzeker u, dat ik u niets kan voorschrijven, zoo heilzaam voor uwe gezondheid; de Voorzienigheid zendt u het eenig geneesmiddel, naar uwen toestand berekend. Het weinig voldoende van het gewaand geluk, uit overtollige genietingen voortvloeiende, hebt gij ondervonden; neem de gelegenheid waar, van het geluk te smaaken, welk het gevoel, anderen gelukkig gemaakt te hebben, u zal verschaffen. Indien gij dat genoegen kende, lindor, zoudt gij het u niet kunnen vergeeven, zoo lang gezogt te hebben, 't geen voor uwe voeten lag.’ Het inwendig gevoel is welspreekend; de Arts, die uit het hart sprak, roerde zijnen kranke. ‘Ik zal haar geruststellen,’ zeide hij; ‘zij is gedeeltelijk mijn erfgenaam; ik zal mij verbinden, geene

[p. 86]

beschikkingen ten haaren nadeele te zullen maaken.’ - ‘Gij zult zekerheid geeven!’ antwoordde de Geneesheer met aandoening; ‘maar wat verdienste is het, agter te laaten 't geen men niet kan medeneemen, of geen onregt te doen? Wat baate doet uw stellen van zekerheid voor het tegenwoordig oogenblik? Indien men de hulp, om welke men u verzoekt, hadde kunnen ontbeeren, te veel kost het doen van zulk een verzoek aan het hart, dan dat men buiten noodzaakelijkheid daartoe de toevlugt zou genomen hebben. Ik spreek met u als Vriend; geloof mij, geef op heeter daad en zonder uitstel: want weet, mijn waarde lindor, dat wel daaden dien naam niet verdienen, wanneer men ze met tegenzin doet, of op dezelve doet wagten. Uitwendig is slegts de dankbaarheid voor eene weldaad, die aan de schaamte om die te weigeren wordt afgeperst; terwijl hij met aanbidding wordt bemind, die, indien hij onze wenschen niet heeft kunnen voorkomen, dezelve met den meesten spoed vervult. Daarenboven, waarom zijt gij zoo vijandig tegen u-zelven, dat gij het genieten zoudt van de hand wijzen? Het eenig middel, om van het overtollige waarlijk genot te hebben, is, daarvan zulk een gebruik te maaken. Kan alle uwe overwinst tegen de vreugdetraanen opweegen, welke twee weezens, die hun geluk aan u zullen zijn verschuldigd, telkens in uwe armen zullen storten? Geen hart is zoo verhard, welk zulke voorwerpen niet zullen vermurven. Gij zult opleeven, lindor; een zuiver genoegen zal uwe dagen verlengen; en 't geen gij van uwe bezittingen overhoudt, zal meer dan genoeg zijn, althans indien gij geene behoefte maakt van beuzelagtige begeerten, die geene paalen kennen, of een belachelijke hoogmoed in u de kiem niet verstikt hebbe van de even bekoorlijke als achtenswaardige gewaarwordingen, welke de Natuur inboezemt.’

Lindor gaf zich over; hij bewilligde in het verzoek, en het huwelijk wierdt voltrokken. Men verbeelde zich het driftig verlangen der echtgenooten, om hunnen weldoener hunne dankbaarheid te betuigen! Zij vliegen na Parijs. Lindor was 'er van verwittigd, en hadt den Arts verzogt, bij de zamenkomst en het daarop volgend middagmaal tegenwoordig te zijn. Alwie het menschelijk hart kent, zal van het vertederende diens tooneels een denkbeeld hebben. Het te willen beschrijven, ware zoo veel als het te verzwakken. In het leevendigst oogenblik, toen de harten zich in de vuurigste uitdrukkingen van dankbaarheid ontlastten: ‘Niet ik ben het,’ sprak lindor, ‘wien gij het geluk, dat gij geniet, verschuldigd zijt; 't is aan dien goeden Arts, die daar zit; en het leevendig vermaak, welk ik geniet, doet mij in uwe gevoelens deelen omtrent hem, die 'er de veroorzaaker van is.’ Thans verdubbelt zich de vertedering;

[p. 87]

traanenbeeken; uit de oogen stroomende, vervangen de woorden; men omhelst, men drukt elkander in de armen; allen zijn dronken van vreugde; misschien zelfs waren, in dit oogenblik van verrukkinge, de echtgenooten de minst gelukkigen. Een bedaarder, doch niet min teder gevoel, volgde op de verdooving der eerste oogenblikken. Lindor wilde geen einde maaken aan het genot des vermaaks, welk hij eens gesmaakt hadt; hij hieldt het gelukkig paar bij zich, 't welk niet minder vuurig wenschte om 'er te blijven. Het huis wierdt het middelpunt der vrolijkheid. De inkomsten van zijne landgoederen verdubbelden welhaast, door de bekwaamheid zijner nieuwe gasten; en nog heden geniet hij eene bloeiende gezondheid, en al het geluk, welk in deeze waereld kan gesmaakt worden, voortvloeiende uit de zegeningen van een landvolk, welk hij gelukkig maakt, en uit de aanhoudende dienstvaardigheden, welke liefde, eerbied en dankbaarheid om strijd hem betoonen.