Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

Middel om het gezigt te versterken door holle glazen.

Wijlen de Heer baldwin, van Prescot, in Engeland, bekend door zijne luchtreize van Chester, hadt, schoon niet bijziende, egter de gewoonte, wanneer hij wandelde of zijne gewoone bezigheden verrigtte, een bril met holle glazen te draagen, welken hij altijd afnam, wanneer hij las, schreef, of iet anders deedt, waarbij een duidelijk gezigt vereischt wierdt. De reden, die hij voor eene zoo zonderlinge gewoonte gaf, kwam mij zoo vernuftig en welgegrond voor, dat ik dikwijls bij hem aandrong op het openlijk bekend maaken van zijne ontdekking; dit, geloof ik, was hij voorneemens te doen; doch daar ik mij niet herinner, in de openbaare papieren daarvan eenig verslag gevonden te hebben, en van oordeel

[p. 53]

ben, dat de inval ernstige opmerking verdient, zal ik 'er een zoo beknopt mogelijk verslag van tragten te geeven.

't Is bekend, dat het oog platter wordt, naar gelange de mensch in jaaren klimt, ingevolge waarvan het brandpunt agter de Retina valt, en een verward gezigt geeft. Ter verhelpinge daarvan bedient men zich van bolle glazen, die, de straalen buigende, het beeld onderscheidener op de Retina doen vallen. Des Heeren baldwin's gezigt was van natuure zwak, en hij hadt voorheen, even als andere lieden in het zelfde geval, een bril met bolle glazen gebruikt, tot dat hij op den inval kwam, dat, indien hij zich aan holle glazen gewende, de platheid der oogen allengskens zou tegengewerkt worden. De proeve daarvan neemende, bleek het hem, dat dezelve aan zijn oogmerk zoo volkomen beantwoordde, dat hij binnen kort in staat was, met weinig hol gesleepene glazen zeer duidelijk te zien, en, dezelve aslaatende, de kleinste letteren leezen, of eene pen zeer gemakkelijk kon versnijden.

Ik herhaalde de proefneeming, en ben volkomen overtuigd, dat eene hebbelijke gewoonte van zeer heilzaame uitwerkzels zal agtervolgd worden. Ik begon met N. 1. en gebruikte vervolgens N. 2., waarmede ik binnen kort zeer duidelijk kon zien, en bevond altijd, dat mijn gezigt klaarblijkelijk verbeterd en versterkt wierdt.

Veele daadzaaken, die dagelijks voorkomen, zetten des Heeren baldwin's theorie veel waarschijnelijkheid bij.

Bij- of Verziendheid, hoewel dikmaals natuurlijke gebreken in de gedaante van het oog zelf, kunnen door gewoonte merkelijk verzwaard worden. Horologiemaakers, graveerders enz., die met hunne oogen zeer dicht op de werkbank werken, alsmede vrouwen, die zeer fijn werk naaien, worden allengskens bijziende; en, bij tegenstelling, de zulken, wier bedrijf hen in de onmogelijkheid stelt, om hunne oogen nabij het voorwerp hunner beschouwinge te brengen, worden verreziende.

Des Heeren baldwin's gevoelen schijnt klaarblijkelijk op de waarheid gegrond te zijn, om de volgende reden.

Wanneer een verreziend persoon, of iemant, die gewoon is door bolle glazen te zien, zich 't eerst van een slegts weinig hol glas begint te bedienen, begint het oog, 't welk de verwonderlijke eigenschap bezit, om zich naar onderscheidene afstanden, en eene oneindige verscheidenheid van omstandigheden, te voegen, zich

[p. 54]

oogenblikkelijk uit te zetten, en wordt, door zijne pooging om duidelijker te zien, meer bolrond; en in het gebruik van deeze glazen volhardende, verkrijgen de spiertjes van het oog waarschijnelijk de hebbelijkheid, om de aldus eigen gemaakte bolrondheid te behouden; 't welk nog kan vermeerderd worden door het allengskens gebruik maaken van dieper holle glazen.

Indien deeze redeneering gegrond zij, kan het luttel twijfels lijden, dat het gebruik van bolle glazen voor bijziende lieden, in den aanvang van dat gebrek, insgelijks van een goed gevolg zoude weezen.

Hoewel ik overtuigd ben, dat de beschouwing van dit onderwerp meer naaspoorens verdiene, dan ik daaraan kan besteeden, konde ik, egter, om den vernuftigen Heere baldwin regt te doen wedervaaren, niet nalaaten, om zijne aanspraak op eene ontdekking aan den dag te leggen, welke geene geringe bijdraage belooft tot onzen tegenwoordigen staat van kundschap omtrent een zoo belangrijk onderwerp.

egerton smith.

Liverpool,

12 Nov. 1805.