Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

[p. 713]

De Hervormde Godsdienstvriend. Isten Deels 1ste Stuk. Te Amsterdam, bij J. Tiel. 1806. In gr. 8vo. 208 Bl.

Dit nieuwe Weekblad ontleent zijn naam en vorm van een ander, dat voor eenige jaren, eerst onder den algemeenen titel van Godsdienstvriend, daarna onder dien van Vrijen Godsdienstvriend, van 1789-1797 is uitgekomen, en dat toen, ten minsten voor een geruimen tijd, met veel goedkeuring is ontvangen. Men vindt goed, 'er het opschrift van Hervormden Godsdienstvriend voor te plaatzen; zoo 't schijnt, tot geruststelling van hun, die zich, bij 't voorgaande, over deze en gene uitdrukkingen en stellingen, vooral in den Vrijen Godsdienstvriend, geërgerd hebben, terwijl men voorneemt, zich aan 't Hervormd leerstelzel stipt te houden, en alleen dat vorige Weekschrift, in de praktikale behandeling der waarheden, en den levendigen en bevalligen stijl, wil trachten na te volgen. Aan 't eerstgenoemde voornemen beantwoordt dit eerste Deel volkomen, en daaruit ontstaat eene stijfheid en behoedzaamheid, die den arbeid der ons onbekende Schrijvers, welligt, bij opgeklaarde Lezers, niet zoo veel bijval zal doen vinden, als dien van hunne voorgangers.

Dit eerste Deel bevat zesëntwintig stukjens, van dezen inhoud: (1) Inleiding tot dit Werk. (2) Bij 't begin des jaars. (3) De voortreffelijkheid van den Hervormden Godsdienst. [Waarom zegt men niet liever Godsdienstleer, of Kerkleer?] (4) Jezus de beste trooster. (5) De waare Christen roemt niet op zijne deugd. (6) Over de prediking der Lijdensgeschiedenis van den Zaligmaker. [Eigenlijk over de wijze, waarop men die prediking met 't meeste nut moet bijwoonen, en wel voornamelijk de aanwijzing van 't zoogenaamde borgtochtelijke, dat men daar telkens verwacht.] (7) De viering van 't Avondmaal. (8) Het eene noodige. (9) Voor ouders, bij het dopen hunner kinderen. [In de vaste vooronderstelling, dat de Kinderdoop op Goddelijk bevel bediend wordt.] (10) Het voorbeeld van Joannes ter navolging aangeprezen. [Hier komt deszelfs hooge eerbied en warme liefde voor Jezus, zijne ingenomenheid met de leer der verzoe-

[p. 714]

ning, en zijn liefderijk en allezins deugdzaam karakter in aanmerking.] (11) De geveinsde Christen. (12) De weelde onbetamelijk voor eenen Christen. (13) Het kruis van Christus mijn roem. (14) Overdenkingen van den Christen op het Paaschfeest. (15) De hoop der opstanding. (16) Verplichting tot vergenoegdheid. (17) Hulpmiddelen, om vergenoegd te worden. [Eerst wordt wél beduid, dat, volgends de Hervormde belijdenis, Goddelijke hulp en genade daartoe alleen in staat stellen, en dat het geloof in Jezus Christus de eenige bron is, waaruit alle goede gezindheden haren oorsprong hebben; daarna evenwel eenige meer bijzondere hulpmiddelen opgegeven: Men moet een echt, ongeveinsd, hartelijk vriend van den Godsdienst zijn, men moet de dingen van deze wereld regt leeren kennen, men moet veel acht geven op het goede, dat men van God ontvangt, men moet een goed, standvastig vertrouwen op God hebben.] (18) Voor jonge lieden. (19) Voor bejaarde lieden. (20) De grootheid van Jezus. [Tot nabetrachting van het Hemelvaartfeest.] (21) Overdenkingen op het Pinksterfeest. (22) Bij het vertrek van eenen geliefden Leeraar. [Beantwoording van een brief, waarin men zich, met eenige redenen, daarover had beklaagd.] (23) Christus niet zien, en Hem nogthans liefhebben. (24) Het leven en sterven van den godvruchtigen Christen. (25) Het kerkgaan een noodzakelijke plicht. [Geen van de minste stukjes. 't Bevat echter ook al eenige overdrevene stellingen, als daar is deze: ‘Hoe zeer de Christen matig de genoegens der aarde genieten kan, moet hij nogthans den Zondag hiertoe niet aanwenden. Deze dag, aan den dienst van God gewijd, worde ook in dien dienst geheel besteed.’ Wat wet verplicht den Christen tot zulken dienst, die zelfs geen matig genot van de genoegens der aarde veroorlooft?] (26) Een Christen moet het bij het kerkgaan niet laten blijven.

Men treft hier dus nog al verscheidenheid van onderwerpen aan; vele goede gedachten, overredende opwekkingen, gepaste teregtwijzingen; en, in één woord, nuttig onderhoud voor dat soort van Lezers, die zich gaarne altijd 't leerstellige laten erinneren, en zoodanige hulpmiddelen, tot verwekking of versterking van godsdienstige aandacht, verlangen.