Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

De Hoofdstukken van het Kort Begrip der Christelijke Religie, in andere, en meerdere, Vragen en Antwoorden begrepen; met eene Inleiding over de H. Schrift, en bijvoeging van de voornaamste Vragen over de Christelijke Zedekunde. Door D. Broedelet, Euangeli-dienaar te Velsen. Te Haarlem, bij J.L. Augustini. In 8vo. 40 Bl.

Zints lang had men een groot aantal verschillende Vraagboeken bij de Gereformeerde Kerk van Nederland. De Heidelbergsche Catechismus was door Synodale besluiten niet alleen een leer- maar ook een formulierboek geworden, waaruit het Kort Begrip, 't welk men echter de Bijbels vindt, wierd overgenomen, en zulks veelal met de zelfde woorden. Men heeft daardoor de eenheid in de geloofsbelijdenissen willen bevorderen. Van beide deze stukken moet men bekennen, datze eer als geloofsbelijdenissen, dan als leerboeken, kunnen aangemerkt worden, gelijk ook tot het aannemen der ledematen in die Gemeenten vereischt wordt, dat dezelve die hoofdstukken in den grond verstaan en beleden hebben, voigens den regel, achter dat Kort Begrip den Leeraren ingescherpt.

Om nu de onderwijzelingen hiertoe te brengen, hebben de Leeraars der Gereformeerde Kerk verschillende wegen ingeslagen: sommige verkozen een ander opstel, dan de twee gemelde; andere lieten hunne leerlingen regtstreeks het Kort Begrip gebruiken. De Eerste bevonden meestal, dat die opstellen in orde te verre van het Kort Begrip asweken, te veel schoolgeleerdheid, twistvragen zonder leeringe, en duistere uitdrukkingen en voorstellen bevatteden; terwijl het gebruik van verschillende Leerboeken den onderwijzelingen niet weinig moeite en verwarring baarde. De Tweede, die het Kort Begrip tot eene handleiding in hun onderwijs bezigden, andervonden, hetgeen de Uitgever van dit onderhavig

[p. 339]

Stukje in een Voorberigt aanmerkt, te weten, dat verscheiden antwoorden al te lang zijn; dat vele leerlingen, dezelve, zoo als ze daar liggen, in hun geheugen prentende, geenen volzin leerden, en daarbij dan dikwijls niet eens in acht genomen hadden, wat de vraag was, waarop zij het antwoord slechts zochten op te zeggen. Hierbij weten wij genoeg, dat het sommigen ergerde, als hunne leerlingen, welke zij, na aanroeping van Gods H. naam, ondervroegen, zeiden, zonder eens nog met verstand te weten dat 'er een H. Geest is, dat zij gelooven, dat Die ook aan hun gegevenzijnde, hen wederbaart enz., en eer zij eenig ander begrip van de Kerk hadden, dan van een steenen gebouw, verklaarden te gelooven, dat zij levendige lidmaten van dezelve waren en eeuwiglijk zouden blijven, en wat dergelijke toepasselijke uitdrukkingen meer zijn, welke niet kunnen gebezigd worden, eer men die hoofdstukken in den grond verstaat. Tegen dit alles heeft de Eerw. broedelet getracht te voorzien; en wij moeten erkennen, dat hij daarin beter geslaagd is, dan wij tot hiertoe in eenig Stukje, naar orde van het Kort Begrip opgesteld, weten ontdekt te hebben: terwijl zijn Eerw. in de VIIIste, IXde en Xde Lessen alle aanleiding geeft, om den leerling te doen begrijpen, hoe een Christen die stukken in betrekking tot zichzelven kan en moet gelooven.

Het boekje schijnt, in vergelijking met het Kort Begrip, vrij uitgebreid te zijn: maar dit is meer schijn dan wezen; want, buiten de inleiding over den Bijbel, en drie zedekundige lessen, welke, hoe nuttig ook, in 't Kort Begrip niet gevonden worden, uitgezonderd echter de vragen over het gebed, bevat het Werkje in 't geheel slechts 141 Vragen, en met die over het gebed, in de XIIde Les ingevlochten, 146; dus slechts bijna eens zoo veel, als waaruit het Kort Begrip bestaat.

Het Stukje heeft echter die volledigheid, dat een onderwijzer uit hetzelve aanleiding bekomt, om over alle voorname stukken van Godgeleerdheid en Zedekunde met zijne leerlingen te spreken.

Wij wenschten wel, dat sommige antwoorden wat korter gesteld waren; doch moeten den Schrijver toegeven, dat de leerling veel gemakkelijker een begrip, en, in 't vervolg, zijn gebruik maken kan van een antwoord, 't welk eene volle spreuk of stelling in zich bevat, dan

[p. 340]

wanneer hij afgebroken klanken en soms onzin in zijn geheugen geprent heeft.

Het is wél, dat men sommige vragen met een ([) geteekend heeft, opdat de onderwijzer die te gemakkelijker in het begin, of bij minvatbaren, kan overslaan.

Wij kunnen niet zien, waartoe de Schrijver bij sommige antwoorden eene zoo groote menigte van Teksten heeft gesteld; ten zij hij ten oogmerk mogt hebben, om in de Stukjes, welke hij bij opklimming, zoo als wij in het Voorberigt zien, hierop wil laten volgen, nadere aanwijzing omtrent dezelve te doen.

Tot eene proeve zullen wij iets afschrijven uit de XIIde Les, waaruit men tevens bemerkt, hoe de Schrijver de vragen, die over het gebed in het Kort Begrip gedaan worden, klaarder en vollediger gesteld, en in het overig deel der zedekunde voegzaam heeft ingeweven.

‘4 Vr. Hoe moeten wij god alleen aanbidden?

A. Wij moeten god aanbidden als den eenigen Opperheer, die onzienelijk en boven alles heerlijk is, zoo als Hij in zijn woord tot ons spreekt, en zoo als wij vooral door jezus Hem hebben leeren kennen. (Exod. XX:3-6. Deut. IV:12. Joh. IV:23, 24.)

5 Vr. Wat is bidden?

A. Bidden is eene Godsdienstige verrigting, waardoor wij god eerbiedig aanspreken, om Hem te loven en te danken, ons voor Hem te vernederen, en onze begeerten aan Hem voor te dragen.

[6 Vr. Mogen wij alle onze begeerten aan god voordragen, met vertrouwen dat Hij ons verhooren zal?

A. Alle goede begeerten in ons, met alle bekommeringen omtrent ons welzijn, mogen wij gode voordragen, met een vast vertrouwen, dat Hij ons altijd geven zal wat voor ons nuttig is. (Phil. IV:6. Matth. VII:7-11. 1 Pet. V:7.)

[7 Vr. Leert de Bijbel dan niet, dat wij, om verhooring bij god te vinden, bidden moeten naar zijnen wil?

A. Wij bidden naar den wil van god, wanneer wij het ootmoedig, met onderwerping en vertrouwen doen, in den naam van christus; en ook vergevensgezind zijn owtrent onzen naasten. (Luc. XVIII:13, 14. Marc. XIV:36. Jac. I:5, 6. Joh. XIV:23^b. Marc. XI:25, 26, vergel. 1 Joh. V:14, 15. Ps. CXLV:18.

8 Vr. Heeft jezus ook nader geleerd, wat wij, naar

[p. 341]

den wil van god, mogen en moeten van Hem begeeren?

A. jezus heeft in een voorbeeld geleerd, hoe men van god, als een almagtig Vader, alles mag en moet begeeren, waardoor Hij verheerlijkt, en ons eigen en anderer welzijn bevorderd, kan worden. (Matth. VI:9-13. vergel. Kap. VII:7-11.)’

Wij durven dit Stukje aan allen in de Hervormde Kerk, die volgens de orde van den Catechismus of het kort begrip hun onderwijs liefst inrigten, gerustelijk, als zeer dienstig, aanbevelen.