Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

[p. 237]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Verklaring van Paulus Brief aan de Romeinen, door Paulus Bosveld, rustend Predikant te Dordrecht. IIden Deels 1ste Stuk. Te Dordrecht, bij P. van Braam. 1805. In gr. 8vo. 318 Bl.

In dit tweeden Deels eerste Stuk wordt nu, van wege den Eerw. bosveld, diens kundigen Schrijvers verklaring geleverd over de Uitstappen en Tusschenredenen, die deze in den Brief aan de Romeinen meent ontdekt te hebben, en die hij oordeelt een meer bepaald, tijdelijk, plaatzelijk of personelijk oogmerk te hebben, en nu voor ons van weinig gebruik te zijn.

Hier komen (1) twee Verhandelingen, of, gelijk hij ze ook noemt, Twistredenen, in aanmerking, met bijzonder opzicht op de tijdgenoten van Paulus, ingericht om Heidenen en Joden te overtuigen van de noodzakelijkheid, om 't Christendom aan te nemen: de eerste, H. I:18-32, betreft de Heidenen, waarin dezen wordt aangetoond, dat zij zich op de wet der natuur niet konden geruststellen, aangezien zij dezelve deerlijk overtreden hadden; waarom die wet hun niet anders, dan straf en toorn, van wege den God der natuur, kon aankondigen. De tweede, H. II-III:1-20, is, met 't zelfde oogmerk, opgesteld voor de Joden, als waarin hun getoond wordt, dat zij wel nog met eene andere wet en openbaring zijn bevoorrecht geweest, doch dat zij ook daarin hunne behoudenis niet kunnen vinden, omdat ook zij deze hunne wet schandelijk overtreden hadden. Zij bestaat uit twee deelen, waarvan het eerste, zijnde vervat in H. II, is eene stellige overtuiging van de Joden, dat zij zoo min recht van spreken hadden, als de Heidenen, en het tweede, H. III:1-20, eene beantwoording is van de pretensie der Joden, dat zij evenwel van ouds Gods uitverkoren volk waren, door hem, boven alle volken der aarde, bevoorrecht: welke daadzaak

[p. 238]

Paulus wel erkent, doch teffens met aanwijzing, dat zij zich hierop niet konden verlaten, daar zij, door hun gedrag, de genadige uitwerking van dit voorrecht verbeurd hadden. - (2) Een betoog tegen de Joden, van de rechtvaardiging des geloofs zonder de werken, en wel beiden over Joden en Heidenen, H. III:31. en IV. 't welk alleen zal ingericht zijn, om den Joden van Paulus leeftijd hun vooroordeel tegen de leer des Euangeliums te ontnemen, en aan te toonen, dat de rechtvaardiging van den in zichzelven schuldigen mensch, alleen uit het geloof in God, zonder eenige werken van verdiensten, en in 't bijzonder, zonder de werken der wet van Moses, Gods oorspronkelijke handelwijs geweest is, zoo als in de geschiedenis van Abraham ten klaarsten blijkt. Dit maakt, volgends den Schrijver, ook al geen deel van de Euangelieleer uit. - (3) De vergelijking van Gods rechtvaardigheid, in het straffen der zonden door den dood, met Gods genade, in de rechtvaardiging des zondaars ten eeuwigen leven, H. V:12-21. Eene Episode, of tusscheningevoegde uitweiding, om, bij wijze van vergelijking, de leer van den eenigen Heilaanbrenger Jesus Christus op te helderen uit de geschiedenis van den eenigen Adam, de eenigste bron en oorzaak van de zonde, en van de straf des doods, zoo als namelijk de geschiedenis van Adam en Eva bij de Joden opgenomen en geloofd wierd, zonder daarmede te willen leeren, hoe het zich daarmede toegedragen had, of wat men daarvan, naar de stiptste waarheid, gelooven moet, even alsof Paulus, gelijk men gemeenlijk vooronderstelt, door eene godlijke openbaring, den waaren aart dier gebeurtenis met een verplichtend gezag beschreven had. - (4) Eene bijzondere Verhandeling over de vraag: of de Mosaische wet kon en mogt gebruikt worden, als een richtsnoer voor de Christelijke heiligmaking? H. VII. De Apostel zal daarin alleen hebben willen betogen, dat, om zich te bekeeren van de zonde, en een goed zedelijk leven te leiden, de Mosaische wet van geen gebruik is, en in 't geheel niet meer in aanmerking komt; even min, als bij des zondaars rechtvaardiging voor God. ‘Hiervan,’ zegt de Schrijver, ‘zijn wij Christenen thans zoo overtuigd, dat zulk een Vertoog voor ons niet noodig is. Doch voor de wetgezinde Tijdgenoten van Paulus was dit van de uiterste noodzakelijkheid; en daarom heb ik het ook, als een

[p. 239]

afzonderlijk stuk, behandeld.’ Hij heeft zich inderdaad veel moeite gegeven, om deze moeielijke plaats, naar zijne gedachten eene der allermoeielijkste uit alle de schriften van den Apostel Paulus, wel te verstaan. De Heilige Schrijver schijnt hier, zegt hij, alle de moeielijkheid van zijnen stijl, in de verwisseling van woorden en beteekenissen, in de verkorting zijner uitdrukkingen, in het invoeren van eenen spreker bij Persoonsverbeelding, enz. vereenigd te hebben met den ijver van het redetwisten, en de daardoor veroorzaakte voordracht der zaken, in haar uiterste, of op de sterkst mogelijke wijze, waardoor een uitlegger dikwijls in twijfel raakt, welke des Schrijvers eigen zakelijke meening geweest zij. Of nu evenwel de Eerw. bosveld deze, en hier, en in de andere door hem, in dit Stuk, behandelde plaatzen, beter getroffen hebbe, dan een limborch, koppe, greve en anderen, die vóór hem dezen Brief met zorg bearbeid hebben, mogen deskundigen beoordeelen. De zelfdenkende Kerkleeraar gaat zijn eigen weg, en is doorgaans voor zichzelven vrij zeker, het regte pad gekozen te hebben. Niet zelden bekleedt hij de gedachten, die hij, van 't gewoone afwijkende, ten grondslage legt, met aannemelijke redenen. Wij kunnen evenwel geen genoegen nemen in den beslissenden toon, waarop hij ze meestal voordraagt, noch ook in de wijze, waarop hij, eenmaal iets vastgesteld hebbende, doorgaans stoutelijk voortredeneert, en, door alzoo het eene uit het andere af te leiden, zijnen Lezer in den waan brengt, dat het leerstelzel en redenbeleid van Paulus, in dezen Brief, niet anders kan en moet verstaan worden, dan hij 't zich voorstelt.