Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1806

De Brieven van Paulus aan de Galaaten, Thessalonicensen en Titus. Door W.E. de Perponcher. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. 1805. In gr. 8vo. 92 Bl. Behalve de Voorrede enz. van LXXXV bl.

De kundige perponcher gaat, met onvermoeide vlijt, voort, met de nieuwe Vertaling der Apostolische Brieven, en verspreidt over dezelven hier en daar eenig meerder licht, immers voor hun, die geen toegang hebben tot andere hulpmiddelen. In dit boekdeeltjen wordt gehandeld over de Brieven van Paulus aan de Galaten, Thessalonicensen en Titus. Het heeft dezelfde verdiensten, en ook dezelfde gebreken, als het voorgaande over den Brief aan de Romeinen. Vograf gaat eene breedvoerige Voorrede, bevattende een betoog van het thans zoo zeer bestreden leerstuk der Verzoening. Wij hadden daarin, volgends den titel, eene opgave en beantwoording van de voornaamste tegenbedenkingen der zoogenaamde hedendaagsche Bestrijders van dit leerstuk verwacht, of althans zoodanig betoog, waardoor dezelven konden gerekend worden te vervallen; maar hebben 'er alleenlijk eene geregelde ontwikkeling van het bekende, en bij de meeste Frotestanten voormaals aangenomene leerstelzel, gesterkt met de gewoone bewijzen, in aangetroffen. De Heer perponcher toont dit wel te verstaan, en draagt hetzelve hier, met de hem eigene duidelijkheid en bescheidenheid, op zoodanige wijze voor, dat men 'er zooveel onbestaanbaarheid met de onweersprekelijke uitspraken der waare Wijsbegeerte miet in zal kunnen aanwijzen, als velen zich hebben laten voorstaan.

't Is 'er evenwel verre af, dat de Schrijver zal kunnen geöordeeld worden het stuk voldongen, en boven alle tegenspraak, bij nadenkende lieden, gesteld te hebben. 't

[p. 196]

Komt hier voornamelijk aan op de navolgende punten, die hij vastelt, en waarop alles gebouwd wordt: (1) De zonde kan niet ongestraft blijven. (2) 'Er is voor den mensch, om tot gelukzaligheid te komen, een plaatsvervanger noodig, die voor hem straf drage, en hem alzoo bevrijde. (3) In de leerwijze van Jezus en de Apostelen, omtrent Gods bedoeling, bij het lijden en den dood van Christus, om daardoor vergeving der zonden voor 't menschdom te laten verwerven, heeft geen schikking plaats naar menschelijke dwaalbegrippen, volgends welke men zich de Godheid als vertoornd, of althans beleedigd voorstelt, en deswegens de noodzakelijkheid van verzoening of voldoening aanneemt. - Hier tegen zijn, vooral in de laatstverloopene jaren, verscheidene bedenkingen ingebragt, die wij hier nog niet opgelost gevonden hebben; als daar zijn de volgende: Indien 'er, ter verkrijging van vergeving onzer zonden, volstrekt voldoening noodig is aan de eischen der Goddelijke volmaaktheden, waarom is dan deze behoefte van voldoening, ongeveer vier duizend jaren lang, onvervuld gebleven? En hoe komt die vooronderstelling overeen met de geduurige vermelding van Gods betoonde liefde jegens 't menschdom, door zijnen Zoon te laten lijden en sterven, en door Hem vergiffenis te schenken? Hoe heeft God de zonden kunnen vergeven, eer de voldoening was nangebragt? Blijft de vergeving der zonden, ook volgends de Leer van Jesus en de Apostelen, niet, even als te voren, verbonden aan verbetering van gevoelens? Kan een onschuldige eigenlijk gezegde Goddelijke straffen voor een ander dragen, zoodat deze vrijgaa? Zoo 'er, bij 't telkens wederkomend denkbeeld van eene vertoornde Godheid, schikking plaats heeft naar menschelijke begrippen, waarom dan ook niet in dat van verzoening en dergelijken, die 'er mede in verband staan?

Omtrent de voorname bedoeling van den Aartsvaderlijken en Mozaischen Godsdienst, en wel bijzonder van 't uit zicht van den Offerdienst, de afschaduwende zinnebeelden der Zondoffers en alle andere plechtigheden, waarin de Heer perponcher kenmerkende afbeeldzels van Christus en diens volmaakt Zoenoffer vindt, zou ook nog wel iets aan te merken vallen. Men moet hem evenwel recht doen, van de gewoond theorie, omtrent het voorbeduidende van dat alles, zeer wél zamenhangend voorgesteld te hebben.