Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 718]

Beschryving van den my-attic, of berg-ram.

(Uit the New-York Daily Advertiser.)

In het Najaar van 1800 deed ik een tocht te paard door de Vlakten, gelegen tusschen de Sascatchervan- en Missouri-Rivieren, langs rotzig Gebergte, vergezeld door den Heer thompson, in dienst by de Noordwest Compagnie, vyf Canadiers en één Indiaanschen Gids. Na het Noorden terugkeerende, volgden wy den loop der Bow-Rivier tot in het diepst van het gebergte, met oogmerk om deeze streek te onderzoeken. Op den 30sten November hielden wy 's middags stil aan den voet van de eerste Bergreeks, om onze Paarden te laaten graazen, en Breedte te neemen.

Op eenen kleinen afstand deedt zich eene kudde op, welks wy hielden voor eene soort van Herten, in dit land zeer talryk. Terwyl de Heer thompson bezig was met de middaghoogte te neemen, toog ik voorwaards met den Indiaan, om op deeze Beesten te schieten. Nader by komende, stond ik zeer versteld, toen ik, in stede van Herten, een troep zag van omtrent twintig Dieren, my geheel onbekend. Zeer wel in myn schik met deeze ontdekking, trad ik met alle behoedzaamheid voorwaards, my uit hun oog houdende tot op den afstand van omtrent zestig roeden. Hier hield ik stil, en bekeek dezelve met al de nieuwsgierigheid van iemand, die iets vreemds ontmoet; wanneer de Indiaan, onverduldig over myn toeven, en vreezende ontdekt te zullen worden, een schot deedt, en een Wyfje trof. De kudde, verschrikt op het hooren van het schot, nam de vlugt, na de rotzen de wyk neemende.

Te onvrede over de onverduldigheid des Indiaans, vervolgde ik de vlugtende kudde met allen spoed - hy volgde my, en in den namiddag schooten wy 'er nog vier; twee deezer waren nog zeer jong. Ik had het genoegen van een groot Mannetje te treffen, wiens beweegingen de vlugt van de overigen scheenen te regelen. De meerdere grootte en de verbaazende hoorns maakten, dat ik byzonder op dit Beest aanlei. Ik

[p. 719]

heb de huid bewaard, met oogmerk om dezelve aan de Koninglyke Societeit te Londen ten geschenke te zenden.

Geduurende den winter had ik veelmaal gelegenheid om jagt op deeze Dieren te maaken, 't geen my in staat gesteld heeft 'er eenige waarneemingen op te doen, welke de Natuurkundigen in staat kunnen stellen om het Geslacht of de Soort van dit Beest te bepaalen.

De afmeetingen van het bovengemelde Mannetje, gedaan op de plaats, waar ik 't zelve schoot, (op de Wester Lengte van 150^o en 30′, en de Noorder Breedte van 50^o.) waren: de lengte van den neus tot den wortel van den staart 5 voeten; de lengte van den staart 4 duimen; de omtrek van het lyf 4 en een halve voet; de hoogte 3 en een halve voet; de buik voor aan 1 en een vierde voet. De hoornen, in eene rechte lyn gemeeten, zyn 3 voeten en 5 duimen lang, en van eene ronde soort, komende in eene driehoekige gedaante uit den kop, gelyk die van den Ram. Met één woord, dit Beest schynt een zamenmengzel van een Hert en een Schaap, - het lichaam en het hair van het eerste, de kop en hoorns van het laatste. Het hair is kort, ruw, grof en als verdroogd. Zyne kleuren komen overeen met die der Herten en Rheebokken, en zyne vagt is donker kastanjebruin: de billen, zyn wit, en de staart, even kort als in de gemelde Dieren, is insgelyks zwart. Het hoofd is evenwel van eene andere kleur; de wangen zyn licht kastanjebruin; de snuit en het voorhoofd volkomen wit.

De Crees of Kinstianeaux geeven aan dit Dier den naam van My-Attic, zo veel als Basterd-Rendier. De Slaaven-natien noemen het Emo-ki-ca-now, 't welk almede eene soort van Hert aanduidt; maar de Canadiaanen, die my vergezelden, gaven 'er op het eerste gezigt den naam aan van le Belier des Montagnes, of de Berg-Ram.

Men ontmoet dit Beest in de rotzige Gebergten, en het onthoudt zich doorgaans in de hoogste oorden, waar iets groeit, schoon het zomtyds afdaalt tot den voet der valeijen, waaruit het, op 't verneemen van eenig onraad, tot de ontoeganglykste steilten de wyk neemt, werwaards de Jaager het zelden kan volgen. Het voorkomen van dit Beest, aan den dikken kant naast, duidt sterkte aan, en de vaardigheid zyner be-

[p. 720]

weegingen is verbaazend; het springt van de eene rots op de andere, met zo veel vaardigheids als een Geit, en maakt zyn weg door plaatzen, geheel ontoeganglyk voor andere Beesten in dat land, de gevleugelde uitgenomen. Ik ken geen Beest, 't welk den Jaager zo zeer aanzet als dit; in de vlugt keert het dikwyls om, en kykt na den Jaager met eene soort van stomme nieuwsgierigheid, dikwyls doodlyk voor hetzelve. Dit moet mogelyk toegeschreeven worden aan de onkunde van menschen; de bergen, waarin het zich onthoudt, zo vervaarlyk woest zynde, dat ze nooit bezogt worden dan door eenige zwervende partyen van oorlogvoerende Indiaanen.

De Berg-ram of het Berg-schaap, schoon niet veelvuldig, ontmoet men in vry grooten getale op eenige gedeelten van 't gebergte van de Breedte van 54^o Zuidwaards op. Ik heb menigmaalen hoopen van twintig of dertig gezien, doch doorgaans niet meer dan twee of drie te gader. Menigwerf heb ik my vermaakt met het gezigt van een deezer Beesten, kykende over den kant van eene steilte, eenige honderd roeden boven myn hoofd, zich gevolglyk zeer klein vertoonende en volstrekt niet genaakbaar. Deeze ons vreeslyke plaatzen zyn by hun geheel natuurlyk; zy loopen op steilten van hard gevrooze sneeuw of ys met allen gemak. Hun naazettende op zulke plaatzen, was ik wel eens genoodzaakt holten te maaken om myne voeten te zetten, waar zy zonder eenige moeite voortspoedden. Zomtyds zou men denken, dat een spleet of uitsteekende rots hun in den loop zou stuiten; maar, naderende, zyn zy met eenen sprong uit ons bereik.

Het Wyfje verschilt van het Mannetje alleen daarin, dat het kleinder is, en zwarte effene hoorns heeft, gelyk de Geit; de kleur en de gesteldheid van het hair zyn in beide dezelfde, en zy onderscheiden zich allen door den witten stuit en donkerverwigen staart. In andere opzigten gelykt het Wyfje zeer op een Schaap, wat de gestalte in 't algemeen betreft, alsmede in de vreesagtigheid en zagtheid van aart.

Des winters onthouden zy zich aan den zuidelyken kant van het gebergte, om het voordeel der zonne te genieten; de laagere gedeelten en de valeien zyn op dien tyd diep met sneeuw bedekt. Het vleesch van het Wyfje en van een jong Mannetje is zeer smaaklyk: wat my betreft,

[p. 721]

ik keur het lekkerder dan dat van eenig ander Wild; en de Indiaanen, die geheel van dierlyk voedzel leeven, en die men Epicuristen mag agten in hunne keuze van vleesch, stemmen overeen, dat het vleesch van den My-Attic het smaaklykste van allen vleesch is.