Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 701]

Berigt van het beklimmen des bergs Tsherderdak, in de Crim.
Door een Secretaris van het Russisch Gezantschap na het Hof van Selim den III, in den Jaare 1793.

(Overgenomen uit de Travels in the Crimea, ten Jaare 1802 in 't Engelsch vertaald uitgegeeven.)

Ik wilde niet, dat men my zou naageeven verzuimd te hebben het beklimmen en naauwkeurig bezigtigen van een der hoogste Bergen in de Crim. Ik ging, derhalven, omtrent agt uuren in den avond op weg, ten einde ik vroegtydig mogt komen aan den voet van deezen steilen Berg, en de hitte van de zon vermyden, welke, op dien tyd, vry sterk begon te worden. Myn Russische Gids, niet volkomen kundig van den weg, vergenoegde zich met de oevers van de Rivier de Salgir te volgen. Ten hoogsten onvoldaan wegens de onzekerheid van den weg, dien wy moesten inslaan, en even verlegen hoe ik met hem zou handelen, besloot ik te gaan na het eerste groote Dorp niet verre van ons. Terstond begaf ik my na den Mursa, en verzogt van hem een Gids, beter met de wegen en het land bekend, dan de ander. Hy voldeedt terstond aan myn verzoek.

Onder dit nieuw geleide bereikte ik Fabel, gelegen aan den voet des Bergs, en vyftien Wersten van Sympheropol, 's morgens ten een uuren. De Overste van dit Dorp, 't welk een gedeelte uitmaakt van de veelvuldige land-heerschappyen des Generaals popow, ontving my met de verpligtendste beleefdheid, ingevolge van een Voorschryvingsbrief des Gouverneurs, dien ik hem overgaf. Eenige uuren ten diens huize vertoefd hebbende, toog ik na den Berg, ondanks alle de afmaaningen wegens het gevaar van dien weg te reizen, en de herhaalde verzekeringen, dat veelen de waarheid dier waarschuwingen ten hunnen koste ondervonden hadden. Om myzelven te dekken tegen roovers, die men my onderrigtte dat de bosschen en toegangen tot den Berg onveilig maakten, nam ik met dankbaarheid drie

[p. 702]

Mannen aan, die de Mursa de goedheid hadt my ter bescherming te leenen.

Het eerste gezigt van deezen verbaazenden Berg is zo treffend als zeldzaam: de gedaante is volmaakt gelyk aan die van een Tent; uit welken hoofde dezelve, in het Russisch, den naam draagt van Palatka, en in het Tartaarsch dien van Tsherderdak: dezelve is de helft hooger dan alle de andere Bergen van de Crim, die egter zeer hoog zyn. Aan den voet vindt men eene wyde uitgestrektheid van houtgewas, met veel wilde Zwynen. Den Berg opklimmende, wordt de weg langs hoe steiler en moeilyker; egter treft men hier en daar eene vlakte aan, groot genoeg om ter rustplaats te dienen. Drie volle uuren waren wy bezig, eer wy den top bereikten: maar het verrukkend gezigt vergoedde ruim en ryklyk de vermoeijenis van den togt.

Ik smaakte het genoegen van het schoon Schier-eiland in al deszelfs uitgestrektheid beneden my te zien, met de bergen, de valeijen, de 'bosschen, de steden en dorpen. Onuitputlyk in rykheid en verscheidenheid van voorwerpen was deeze groote schildery, welke aan alle zyden myne verwondering gaande maakte en my verrukte. Noordwaards zag ik onderscheiden de kleine Stad Perecop; West- en Zuidwaards de Zwarte Zee, die de kusten van het Schier-eiland bespoelt; Oostwaards de Zee van Asoph, die egter, ter oorzaake van den verren afstand, niet gemaklyk te onderscheiden viel.

Naauwlyks had ik een half uur het gezigt van dit grootsch en betooverend tooneel genooten, of de lugt betrok met donkere wolken, die welhaast ter halve hoogte van den Berg nederdaalden, een ander tooneel opleverende dan ik duslang aanschouwde, 't geen, schoon min aangenaam, my nogthans, ter oorzaake van de nieuwheid, geen gering vermaak verschafte. Een allergeweldigste storm woei beneden myne voeten, en vervulde mynen geest, ik weet niet met welk een gevoel van vreugde en schrik, 't geen, in den staat van verrukking en bedwelming, voor my onmogelyk was te ontwikkelen.

De koude, welke my aangreep op deezen bergtop, noodzaakte my schielyk om op myn vertrek bedagt te zyn. De wolken, egter, verdweenen; en ik smaakte

[p. 703]

het genoegen, om de schildery, door my zo zeer bewonderd, allengskens weder te zien: terwyl, te midden van de onderscheidene voorwerpen, die allengskens zich weder aan het oog opdeeden, myne aandagt op nieuw werd uitgelokt. Ik ontdekte eene groote menigte grotten, holen en diepten in de rotzen. De sneeuw, waarmede de laatstgemelden gevuld zyn, en die 'er altoos blyft, doet de Rivier Salgir ontspringen, en geeft daarenboven water aan een onnoemlyk aantal kleiner stroomen, die aan alle zyden, met een ongeregelden loop, afvloeijen. Deeze groote hoeveelheid waters, veroorzaakt door de gesmoltene sneeuw, voortvloeijende uit de diepe holen, waarin dezelve gevormd wordt, ontmoet, in den loop tot den voet des Bergs, een groot aantal rotzen, die een aantal watervallen vormen, welker geluid sterk genoeg is om op een grooten afstand gehoord te kunnen worden. Het water is zeer koud en zeer helder. Men kan, ondanks eene diepte van zeventig vademen, den klank van een stuk gelds, daar in geworpen, op den bodem nederkomende, onderscheiden hooren. Ik ontdekte, op verscheide plaatzen des Bergs, verscheide sterke en onderscheidene Echoos, die het geluid verscheide keeren wederkaatsten.

De dag nu ten einde spoedende, gepaard met de noodzaaklykheid van ruste, naa een uittogt van tien uuren, begon ik te denken om weder te keeren na den Mursa, die my zo hartlyk ontvangen hadt. Ik vond reden om voldaan te zyn over het heerlyk avondeeten, voor my gereed gemaakt, en het bedde, voor my gespreid. 's Volgenden daags vroeg nam ik van hem myn afscheid, en keerde na Sympheropol weder.