Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Waarneemingen van de zeden der Malteesen. Volgens AEneas Anderson.

‘By de Byzonderheden, het Eiland Malta betreffende, in een voorgaand Stukje onzes Mengelwerks op-

[p. 551]

gegeeven^(*), past zeer eigenaartig, het geen die zelfde anderson ons van de Leevenswyze en de Zeden des Volks vermeldt; waarom wy niet twyfelen, daaraan plaats in te ruimen.’

Ik zal het my niet onderwinden, eene byzondere beschryving te geeven van het Huislyk Leeven en de Zeden der Aanzienlyken op Malta; naardemaal onze verkeering met de zodanigen zich bepaalde tot de openbaare zamenkomsten. Geduurende den winter werden wy gestadig genoodigd tot het bywoonen der Bals, door hun gegeeven, op welken Danssen, en overvloed van Confituuren en Siciliaanschen Wyn, het onderhoud en de vergasting uitmaakten. Tot het bywoonen van hunne Middag- of Avond-maaltyden werden wy nooit verzogt: iets, 't welk, myns bedunkens, niet zo zeer moet toegeschreeven worden aan eene ongastvryheid van aart, dan wel aan den bekrompen staat hunner middelen: een Inkomen van vierhonderd Ponden Sterling was het grootste op het Eiland, uitgenomen dat des Bisschops.

De Malteesen zyn een zeer arbeidzaam volk; van de wieg af worden zy tot bezigheid opgevoed; nimmer ziet men ze ledig, dan wanneer zy hunne Godsdienstverrigtingen waarneemen, welke aan meer verlichte Belyders des Christendoms niet kunnen nalaaten voor te komen te veel van hunnen tyd weg te neemen.

Het Katoen, op Malta voortgebragt, levert der Inwoonderen hoofdbezigheid op. Het is wit en geelagtig, doch meest van de laatstgemelde kleur. Van deeze stoffe vervaardigen zy stukken Katoen, omtrent een halve elle breed, met geene verandering hoegenaamd, dan gestreept en ongestreept. - Het aantal menschen, hierin onledig, is verbaazend groot, daar elk huis omtrent een getouw heeft, en 't zelve in gestaage beweeging is. De Vrouwen zo wel als de Mannen zyn bezig in de onderscheidene takken van deeze Katoen-fabriek. Men ziet ze beurtling bezig in 't zuiveren, spinnen en weeven. Zy spinnen beidshands met het spinrokken en het wiel; en de Vrouwen hoort men doorgaans onder den arbeid op eene aangenaame wyze zingen.

(*) Zie hier boven, bl. 459.

[p. 552]

Geen kleine Handeltak verschaft het kweeken en houden van Hoenderen voor de middelbaare en laagere volksklassen. De menigte van Vogelen en Eijeren, door dit huislyk bedryf voortgebragt, is verbaazend groot. Aan bykans elke deur ziet men een ruim, van teenen gevlogten, Hoenderhok: slegts voor een klein gedeelte van den dag wordt het de bewoonders van 't zelve vergund, in vryheid uit te loopen: dewyl zy aan deezen staat van opgeslootenheid gewoon zyn, van den tyd dat ze gekipt worden, hebben zy 'er eene gehegtheid aan gekreegen. De eigenaars maaken zeker geluid, en zy keeren met haast weder tot het oude verblyf. Dit houden van Hoenderen brengt geen belemmering toe aan de andere bezigheden, en dus zuivere winst op.

De Houtkloovers maaken een byzonder slag van sterke en nutte arbeiders uit. De eenige brandstoffe op dit Eiland is hout, daar van Sicilie en Napels gebragt. Dewyl dit hout zeer vast en hard is, moet het in kleine stukken ten gebruike gekloofd worden. Deeze Houtkloovers, veel talryker dan men zich verbeeldt, zyn gewapend met byl en zaag, met een hamer en een wigge: zo toegerust, loopen zy de straaten door, en maaken hunne behoefte van werk bekend aan de inwoonderen, door een geroep, hun byzonder eigen. Met deezen verveelenden en zwaaren arbeid kunnen zy daags agt stuivers verdienen.

De Visschery houdt desgelyks een groot aantal van dit naarstig volk bezig. De Malteesen zyn zeer afgerigt op het visschen met netten en hoekwant: dit blykt uit den overvloed en de verscheidenbeid van Visch, waarmede zy de markt ryklyk voorzien.

Nog is 'er eene andere bezigheid, welke brood geeft aan veele Malteesen; naamlyk het verkoopen van Geitenmelk en Boter. 's Morgens en 's avonds komen de Melkverkoopers met hunne Geiten langs de straat, en staan stil, om ze te melken, voor de huizen, waar zy gewoon zyn hunne waar te slyten. Van deeze nuttige Dieren is het aantal over geheel Malta zeer groot; men ziet ze, even als de Hoenders, reeds vermeld, in menigte aan de deuren der huizen.

Het Koorn wordt hier door Ossen gedorscht. Dit gebruik ontleent den oorsprong waarschynlyk van de Arabieren, die een groot gedeelte der vroegere Inwoon-

[p. 553]

deren uitmaakten, en een mengzel van wier Taal nog merkbaar is in de gemeene Volksspraake op Malta. De Graanschooven worden op den vlakken grond uitgespreid, de Ossen aangebragt, die, onder het juk, de halmen treeden, tot dat het graan van den bast gescheiden is.

'Er is misschien geen land in de wereld, waar de Menschen zo recht overeinde gaan als op Malta. Deeze byzonderheid heeft men zeker toe te schryven aan de wyze, waarop zy de gestalte hunner Kinderen vormen. Zo ras een Kind gebooren is, wordt het geplaatst tusschen twee planken, die van de voeten tot den hals loopen, en aan het lichaam des Kinds vastgemaakt worden met linnen windzelen; doch in dier voege, dat het geen smert altoos veroorzaake, of eenige belemmering aan den vryen omloop der vogten toebrenge. Op deeze wyze worden de Kinderen doorgaans behandeld tot zy loopen kunnen; en hierdoor verkrygen zy die recht overeinde gaande houding, welke hun al hun leeven byblyft.

Dat 'er geen andere zorge voor de Armen gedraagen wordt, dan 't geen zy krygen door de giften van byzondere persoonen, is blykbaar uit het groot aantal Bedelaaren, die de straaten vervullen. Reizigers hebben hierover algemeen geklaagd in de groote Steden van Roomsch-catholyke Landen. Onder deeze Bedelaaren is het aantal van Blinden zeer groot: eene byzonderheid, welke moet ontstaan uit de zandige oppervlakte des Eilands, en de steeds werkende wederkaatzing der zonne op witte rotzen.

In La Valetta is een groot aantal rydtuigen met twee wielen te huur; ze zyn, even als die van Londen, genummerd. Ze zyn van een lomp maakzel, en vierkant, groot genoeg om zes persoonen te bergen. Dus een rydtuig, en zo belaaden, wordt door één paard, of door één muilezel, getrokken, en legt vier of vyf Engelsche mylen in één uur af: doorgaans bedient men zich van muilezels, die op dit Eiland zeer groot en sterk vallen. Voor een geringen prys rydt men van het eene einde der Stad tot het andere, en de huur voor een geheelen dag is niet groot. De voerman bedient zich noch van zweep, noch van spooren, maar heeft in de hand een scherpen nagel, waarmede hy het dier in de zyden prikt, om het rasser te doen loopen. Hy loopt ter zy-

[p. 554]

de, met den teugel in de eene, en een slingerkoord in de andere hand. Zelden, dan op heilige dagen, hebben deeze dryvers schoenen of koussen aan. Hun doorgaande dragt is een wyde broek, een loshangend hemd, een rok met een langen rooden sjerp, en een wollen muts. Op feestdagen schikken zy zich iets meer op, naar zinnelykheid.

'Er heeft eene byzonderheid plaats in de Wetten van Malta, volgens welke geene schuld te innen valt, wanneer dezelve niet door eene byzonder daartoe vervaardigde verbintenis bekragtigd is: brengt men dit geschrift niet te voorschyn, men kan tegen den schuldenaar niets doen. Myne eigene ondervinding, in het character van Betaaler uit de Regiments-kas, leerde my deeze regtshandhaaving op dit Eiland kennen: in gebreke gebleeven om dit voorschrift in acht te neemen, werd de Kok gehandhaafd in de weigering van de wedergave van zeventig of tachtig Dollars, welke ik hem had opgeschooten.

'Er is in La Valetta slegts één Kerkhof, voornaamlyk geschikt voor armen, vreemdelingen en ketters. Het is gelegen in het gedeelte der Stad, Floriana geheeten, digt aan den wal, en omgeeven met eenen muur, omtrent zestien voeten hoog, voorzien met verscheide reekzen steenen vakken, welke de schedels behelzen van die 'er geduurende eenige Eeuwen bygezet zyn. Men heeft ze zeer geregeld opeengehoopt, en zou ze kunnen aanmerken als het opgeschikt binnenste van een groot ontleedkundig theater.

Schoon Lieden van alle standen op Malta zeer gesteld zyn op het stipt waarneemen van de veelvuldige bygeloovige Kerkgebruiken, en dus het voorkomen van Godsdienstigheid hebben, blykt het nogthans, dat Kuischheid den behoorelyken rang niet bekleedt onder de deugden, welke hun Godsdienst voorschryft. Deeze zeker is op dit Eiland niet aan te treffen. Getrouwde zo wel als ongetrouwde Vrouwen geeven zich op eene vry openlyke wyze aan ongeoorlofden minnehandel over, met kennis van Mannen en Bloedverwanten; en wordt zulks niet als een misdryf aangemerkt, of het moet met eenige byzondere in 't oog loopende schandlykheid vergezeld gaan.